Các loại thảo mộc và gia vị làm ấm: Phương thuốc cho mùa đông
Quế, đinh hương và các loại thảo mộc làm ấm khác là những loại thuốc quý được sử dụng từ lâu để tránh cảm lạnh.
Ý tưởng về một loại thảo mộc sinh nhiệt xuất phát từ truyền thống chữa bệnh của người Hy Lạp và người Trung Quốc cổ đại, trong đó khái niệm về nhiệt là một trong những nguyên tắc cơ bản của một loại thuốc tốt. Trước khi các thử nghiệm lâm sàng ra đời, các nhà thảo dược cổ đại đã sử dụng vị giác của họ để xác định tính năng chữa bệnh của thực vật. Vị chua và đắng được phân loại là lạnh, trong khi vị ngọt và cay biểu thị tính ấm.
Hãy coi nóng và lạnh giống như sự tương tác giữa âm và dương, trong đó các loại thảo mộc nóng được sử dụng để điều trị bệnh cảm lạnh (và ngược lại). Nỗ lực thiết lập cân bằng nóng lạnh này là một đặc điểm được tìm thấy trong các truyền thống y học thảo dược, trong đó một loại thảo mộc mát có thể được kết hợp với một loại thảo dược nóng để phù hợp với phản ứng thích hợp đối với bệnh và ngăn ngừa tác dụng phụ.
Điều này có thể giải thích tính thời vụ đặc biệt của các loại thảo mộc làm ấm được tìm thấy trong gia vị bí ngô. Giống như chúng ta sử dụng các loại thực vật lạnh (chẳng hạn như dưa chuột hoặc dưa hấu) để làm chúng ta mát vào một ngày nóng bức, các loại gia vị nóng (như gừng và hạt tiêu) để làm chúng ta ấm lên vào một buổi sáng lạnh giá.
Các loại thảo mộc ấm làm tăng nhiệt độ bên trong của chúng ta và thậm chí có thể khiến chúng ta đổ mồ hôi. Trong gió lạnh, thể chất và tinh thần của chúng ta trở nên uể oải, các loại thảo mộc ấm áp sẽ đốt cháy ngọn lửa bên trong của chúng ta.
Một số loại thảo mộc được coi là nóng đến mức chúng chỉ được sử dụng trong những trường hợp khắc nghiệt. Ví dụ, loại cây nóng nhất trong thảo dược học Trung Quốc, aconite, được dành riêng cho những người bị cảm lạnh nặng. Aconite* được kê toa trong các trường hợp khẩn cấp do dương hư, bệnh nhân có tim yếu hoặc hư, nôn mửa và chân tay lạnh do tuần hoàn kém. Mặt khác, nó được coi là một chất độc.
Aconitin là một ancaloit cực độc có nguồn gốc từ các loài ô đầu (phụ tử, thuộc chi Aconitum), chủ yếu ở loài ô đầu hoa tím Aconitum napellus. Nó là một chất độc thần kinh có khả năng mở các kênh ion Na+ nhạy cảm TTX ở tim và các cơ quan khác, và nó được sử dụng để tạo ra các mô hình loạn nhịp tim.
Nhiều loại thảo mộc làm ấm khác được sử dụng hàng ngày, làm mờ ranh giới giữa thực phẩm và thuốc. Những loại hỗ trợ tiêu hóa thường có hương vị dễ chịu và có thể ẩn nấp trong tủ bếp của bạn.
Nhục đậu khấu
Một trong những loại thảo mộc làm ấm quý giá nhất là nhục đậu khấu, có thể mang lại hương vị tuyệt vời với một lượng nhỏ. Theo Maude Grieve’s 1931 Modern Herbal, nhục đậu khấu giúp tiêu hóa cho những người yếu dạ dày, “nhưng nếu dùng quá nhiều có thể gây hưng phấn quá mức”. Với số lượng lớn (ba muỗng canh hoặc nhiều hơn) nhục đậu khấu đã được biết là gây ra tình trạng mê sảng kéo dài và khó chịu, kèm theo mệt mỏi, nôn mửa và ảo giác.
Nhục đậu khấu đã được sử dụng an toàn trong cả thực phẩm và thuốc từ thời cổ đại. Mặc dù có tên gọi như vậy nhưng nhục đậu khấu không phải là một loại hạt và sẽ không gây ra vấn đề gì cho những người bị dị ứng với các loại hạt. Ngoài việc giải quyết tình trạng rối loạn tiêu hóa, nhục đậu khấu còn được sử dụng để giảm trầm cảm, thúc đẩy giấc ngủ và làm thơm hơi thở.
Vào thời Trung cổ, nhục đậu khấu đã trở thành ngành kinh doanh lớn khi các quốc gia hùng mạnh tranh giành độc quyền hạt nhục đậu khấu. Nhục đậu khấu có nguồn gốc từ một loại cây thường xanh có nguồn gốc từ các hòn đảo nhiệt đới của Indonesia. Quyền kiểm soát những hòn đảo này được chuyển từ người Ả Rập, sang người Bồ Đào Nha, người Hà Lan, người Anh và trở lại người Hà Lan, những người đã sử dụng nhiều kế hoạch khác nhau để duy trì tính độc quyền và thổi phồng giá trị thị trường.
Hương thơm quyến rũ của Nhục đậu khấu đến từ nồng độ tinh dầu cao sẽ nhanh chóng tan biến sau khi được tiết ra. Đây là lý do tại sao gia vị mới nghiền có hương vị và chất lượng dược liệu vượt trội so với bột đóng gói sẵn.
Quế
Quế đồng nghĩa với các món ngọt (chẳng hạn như bánh quy snickerdoodle và bánh quế cuộn), nhưng cũng được sử dụng như một phương pháp điều trị đau và các vấn đề về tiêu hóa trong hàng nghìn năm.
Giống như nhục đậu khấu, quế cũng là một loại cây thường xanh có nguồn gốc từ Đông Nam Á. Cây quế được biết đến nhiều nhất với vỏ ngọt cuộn lại khi khô. Quế Ceylon của Sri Lanka là loại ngọt hơn và đắt tiền hơn, trong khi vỏ Cassia cay hơn và được coi là một loại thay thế kém hơn. Cả hai vỏ cây đều được bán trong thương mại Hoa Kỳ dưới dạng quế mà không có sự phân biệt.
Cassia là loại quế được biết đến bởi các bác sĩ Trung Quốc cổ đại, những người đã sử dụng loại gia vị này trong nhiều công thức cổ điển. Y học Trung Quốc sử dụng cả cành non của cành quế (gui zhi) và vỏ cây bên trong (rou gui) để cải thiện tuần hoàn, điều trị co thắt ruột và tử cung, đau lưng và khớp, và làm dịu cơn ho.
Quế có tính kháng khuẩn và kháng nấm và thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng đường hô hấp trên. Hương thơm cay ngọt của nó đến từ các loại tinh dầu mạnh.
Nghiên cứu hiện đại ủng hộ việc sử dụng lâu đời của quế như một loại thuốc giảm đau. Các nghiên cứu sâu hơn đã chỉ ra rằng quế có thể giúp cân bằng lượng đường trong máu và giảm tình trạng kháng insulin. Bằng chứng sơ bộ cho thấy rằng tiêu thụ một thìa cà phê quế hàng ngày hoặc nhiều hơn có thể làm giảm cholesterol xấu và chất béo trung tính.
Gừng
Mặc dù nhiều loại thảo mộc làm ấm quen thuộc tương đối an toàn để sử dụng, nhưng có những lúc bạn nên tránh sử dụng chúng. Ví dụ, tác dụng hướng xuống của gừng – có thể làm giảm buồn nôn hoặc giảm đau bụng kinh một cách đáng tin cậy – cũng có thể gây sẩy thai nếu dùng một lượng lớn ở giai đoạn đầu của thai kỳ mong manh.
Giống như quế (cũng nên thận trọng khi sử dụng khi mang thai), gừng giúp chống lại các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên do thời tiết lạnh. Các nhà thảo dược Trung Quốc sử dụng gừng tươi để trị ho và tắc nghẽn xoang, và chọn gừng khô để chữa các bệnh về tiêu hóa.
Gừng có tất cả tính nóng và không có vị ngọt như nhiều loại thảo mộc có tính ấm, nhưng hương vị của nó rất phù hợp với các công thức nấu món ngọt và mặn. Gừng không chỉ giúp món ăn có mùi thơm và vị cay mà còn thực sự kích thích hoạt động tiêu hóa.
Hầu hết các nhà điều trị khuyên nên cạo bỏ vỏ gừng, tuy vẫn có một số nhà thảo dược sử dụng vỏ để thúc đẩy đi tiểu và giải quyết phù nề.
Đinh hương
Một loại gia vị có mùi thơm khác đến từ cây thường xanh Đông Nam Á. Đinh hương kích thích tuần hoàn và tiêu hóa như các loại thảo mộc có tính ấm khác. Vì dư vị gây tê đầu lưỡi nên nó ít được sử dụng trong các ứng dụng ẩm thực.
Từ “đinh hương” xuất phát từ từ “clavus” trong tiếng La Mã cổ đại, có nghĩa là móng tay, đề cập đến hình dạng của nụ hoa khô thường được cắm vào quả cam để làm thuốc thơm theo mùa. Một vài nhánh đinh hương ăn sau bữa ăn có thể hỗ trợ tiêu hóa và làm hơi thở thơm mát.
Trong y học, đinh hương thường được sử dụng dưới dạng dầu dùng để trị chứng mất ngủ, ký sinh trùng và đau răng. Đinh hương được trộn với thuốc lá để tạo ra thuốc lá Indonesia thơm được nhiều thế hệ hipster ưa chuộng. Những điếu thuốc này được gọi là krataks – một từ bắt chước tiếng đinh hương kêu răng rắc khi đốt.
Bạch chỉ
Hầu hết các loại thảo mộc làm ấm được biết đến nhiều nhất đều đến từ các đảo gia vị nhiệt đới, nhưng cây bạch chỉ là một loại rễ ấm có nguồn gốc từ Âu châu lạnh giá. Bạch chỉ có mùi thơm bơ đặc trưng, đã từng là một loại hương liệu phổ biến cho kẹo và rượu.
Tên thực vật, Angelica archangelica đề cập đến danh tiếng của nó là “gốc rễ của Đức Thánh Linh” và loài cây này từ lâu đã được dùng như một vật phẩm bảo vệ ma thuật. Giống như người họ hàng Trung Quốc của nó là đương quy (Angelica sinensis), bạch chỉ đã được sử dụng để giảm đau và giảm co thắt trong kỳ kinh nguyệt, nhưng nó gần như không hiệu quả như đương quy trong điều trị mất cân bằng nội tiết tố. Giống như các loại thảo mộc có tính ấm khác, bạch chỉ cũng được dùng để điều trị các vấn đề về tiêu hóa và nhiễm trùng đường hô hấp.
Hoa hồi
Một chất hỗ trợ tiêu hóa khác từ một cây thường xanh Á châu khác, lần này có hương vị cam thảo. Hoa hồi có thể dễ dàng nhận biết nhờ vỏ hạt có tám cánh. Hoa hồi có nguồn gốc từ Trung Quốc, và đã được sử dụng trong thực phẩm và y học hàng ngàn năm. Một cây hồi trông tương tự từ Nhật Bản nên tránh vì nó độc hại.
Cũng không nên nhầm lẫn hoa hồi với hạt hồi—họ hàng của cây thì là. Hạt hồi cũng được dùng để hỗ trợ tiêu hóa nhưng ngọt hơn hoa hồi nên được dùng nhiều hơn trong các món mặn.
Nhà sản xuất thuốc Roche có trụ sở tại Thụy Sĩ sử dụng một lượng lớn cây hồi để sản xuất thuốc cảm cúm Tamiflu. Năm 2005, thế giới đã trải qua một thời gian ngắn thiếu hụt cây hồi do sản xuất Tamiflu tăng lên để đối phó với dịch SARS và cúm gia cầm.
Hoa hồi già cũng có thể được sử dụng để điều trị cảm lạnh và cúm. Các nhà sản xuất thuốc tìm kiếm hàm lượng axit shikimic cao của nó, vì nó cản trở sự nhân lên của virus. Nhưng cây hồi cũng có chức năng như một loại thuốc kháng sinh và kháng nấm.
Mật ong làm nóng
Trong truyền thống thảo dược, làm ra một vị thuốc có thể dễ dàng như pha một tách trà. Nhiều loại thảo mộc trên được tìm thấy trong các loại trà gia vị của Ấn Độ và Ethiopia, thường được phục vụ vào cuối bữa ăn.
Bên cạnh nước nóng, các phương tiện khác được sử dụng để chiết xuất thuốc thực vật bao gồm rượu (cồn thuốc), giấm và mật ong, không chỉ bảo quản thuốc mà còn có đặc tính chữa bệnh của chính nó.
Lọ thủy tinh nhỏ có miệng rộng
Nửa cup mật ong (thô và có nguồn gốc địa phương)
4 muỗng canh bột quế
1/2 muỗng canh bột gừng
1/2 muỗng canh bột bạch chỉ (tùy chọn)
½ muỗng cà phê nhục đậu khấu tươi
¼ đến ½ muỗng cà phê bột ớt cayenne (tùy chọn)
Thu Anh biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
