Đáp trả Bắc Kinh, đảo quốc Palau tặng đất cho Hoa Kỳ làm căn cứ quân sự
Đảo quốc Palau ở Thái Bình Dương, nằm ở phía tây nam đảo Guam, đã tặng đất cho Hoa Kỳ để tăng cường hiện diện quân sự trong khu vực, sau khi Trung Quốc gây áp lực kinh tế lên nước này vì Palau có quan hệ với Đài Loan.
Trong chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Mark Esper vào tháng 9/2019, Tổng thống của Palau, ông Tommy Remengesau Jr., đã đề nghị Hoa Kỳ sử dụng đất của quốc gia mình để xây dựng cảng, căn cứ quân sự và sân bay.
Tờ Wall Street Journal đưa tin [Tổng thống Palau] Remengesau nói rằng yêu cầu của ông đối với Hoa Kỳ rất đơn giản, [đó là]: “Hãy xây dựng các cơ sở sử dụng chung, sau đó hãy đến đây, và sử dụng chúng thường xuyên.”
Theo phương tiện truyền thông độc lập, chuyên về quân sự ‘Stars and Stripes’, Tướng Kenneth Wilsbach, phụ trách khu vực Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, đã hoan nghênh đề nghị này, và nói rằng lực lượng không quân “rất mong chờ” việc mở rộng sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ ở Palau.
Tướng Wilsbach cho rằng, “đó là một địa điểm khá tốt để hoạt động, mặc dù tại thời điểm này, các sân bay sẽ không thể chứa thêm nhiều máy bay loại C-130. Nhưng đó là điều mà chúng tôi rất mong chờ. Thành thật mà nói, chúng tôi đánh giá cao việc chính phủ Palau yêu cầu chúng tôi tham gia.”
Đề nghị đón tiếp quân đội Hoa Kỳ của Palau được đưa ra sau khi quốc gia này phải chịu áp lực kinh tế gia tăng từ Trung Quốc. Trước đó, [Bắc Kinh] đã cấm các công ty lữ hành Trung Quốc bán các gói du lịch đến đảo quốc này từ năm 2017, sau khi Palau được cho là từ chối [yêu cầu của Trung Quốc] cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan.
Hiện chỉ có 4 quốc gia Thái Bình Dương tiếp tục có quan hệ ngoại giao với Đài Loan. Trung Quốc luôn tự cho rằng Đài Loan là một tỉnh nổi loạn, nên phải nằm dưới sự kiểm soát của Bắc Kinh.
Theo Ngân hàng Lloyds, nguồn thu kinh tế chủ yếu của Palau là đến từ ngành du lịch, chiếm 80% GDP hàng năm. Lệnh cấm được [Bắc Kinh] đưa ra ngay sau 2 năm bùng nổ du lịch từ Trung Quốc đến quốc gia Thái Bình Dương này, khiến nhiều người trên đảo phải đeo đuổi các khoản “cho vay để phát triển” (development loans), mà họ hiện đang phải vật lộn để trả nợ.
Bà Leilani Reklai, cựu chủ tịch hiệp hội du lịch Palau, lưu ý một số người dân Palau đã nhìn nhận dòng người [du lịch, mà đa số đến từ Trung Quốc] với thái độ hoài nghi. Tuy nhiên, nhiều người vẫn tìm cách tận dụng dòng tiền, [nên đã vay để đầu tư vào du lịch] và kết cục là nợ nần chồng chất.
“Đây là chiến lược của Trung Quốc, đây là những gì họ làm, họ sẽ đổ rất nhiều tiền vào đây, và khiến bạn bị nghiện như nghiện Coca, và sau đó họ dừng lại”, bà Reklai nhận xét.
Phát biểu với tờ The Guardian, ông Evan Rees, nhà phân tích châu Á – Thái Bình Dương tại Stratfor, cho rằng Trung Quốc sử dụng lệnh cấm du lịch như một phần của biện pháp rộng lớn hơn, nhằm ép buộc các quốc gia khác tuân theo [yêu cầu của họ].
Cũng có cùng nhận định như vậy, ông Michael Shoebridge từ Viện Chính sách Chiến lược Úc, khi trả lời tờ The Epoch Times vào tháng 5/2020, cho rằng: “Ý tưởng về việc nhà nước Trung Quốc sử dụng sức mạnh chi tiêu của người tiêu dùng như một vũ khí kinh tế, không phải là mới, mà đã tồn tại”.
Úc đã nếm mùi một thủ đoạn tương tự vào đầu năm khi chính quyền Trung Quốc cấm nhập khẩu thịt, lúa mạch và rượu vang [từ Úc], và đưa ra cảnh báo sinh viên Trung Quốc không đến Úc.
Chiến thắng chiến lược cho các mục tiêu Thái Bình Dương của Hoa Kỳ và Úc
Đề nghị này [của Palau] là một chiến thắng chiến lược đối với Hoa Kỳ và các đồng minh như Úc, vì Palau nằm trong khu vực được coi là ‘đám mây đảo thứ hai’. [Vị trí này] cho phép Hoa Kỳ và các đồng minh nắm giữ [khu vực] Thái Bình Dương nếu Trung Quốc tiếp tục có các hành động gây hấn ở Biển Đông.
Trong 6 tháng qua, Bắc Kinh đã gia tăng các hoạt động bành trướng hung hăng, bao gồm các hoạt động ở Biển Đông, các chuyến bay quân sự ở eo biển Đài Loan, tham gia vào một cuộc giao tranh ở biên giới với Ấn Độ, và ban hành luật an ninh quốc gia để hạn chế quyền tự trị của Hồng Kông.
Palau cũng có vị trí chiến lược gần Darwin, Úc, đảo Guam, Philippines và Nhật Bản, nơi Hoa Kỳ có các cơ sở quốc phòng đang hoạt động.
Gần đây Úc và Hoa Kỳ đã tăng cường sự hiện diện của lực lượng quốc phòng ở Thái Bình Dương, sau khi các chuyên gia cảnh báo rằng khu vực này có nguy cơ bị Trung Quốc thâu tóm.
Vào tháng 9/2020, lực lượng quốc phòng Hoa Kỳ và Úc đã tiến hành tập trận máy bay ném bom ở Lãnh thổ phía Bắc, với các máy bay bay từ đảo Guam, để kiểm tra khả năng tích hợp giữa hai lực lượng quốc phòng và thể hiện khả năng của lực lượng này trong khu vực.
Trong khi vào tháng 7/2020, hai quốc gia này cũng đã tiến hành hoạt động tự do hàng hải khi trên đường đến tập trận chung Rimpac, cùng với thành viên của Bộ Tứ [Quad] là Nhật Bản, qua biển Philippines.
Trong khuôn khổ Chương trình An ninh Hàng hải Thái Bình Dương, Úc đã và đang cung cấp cho đảo quốc Palau một đội tàu tuần tra, để bảo vệ tuyến hàng hải. Gần đây nhất, khi bàn giao tàu tuần tra vào ngày 18/9/2020, Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng kiêm Bộ trưởng Bộ Phát triển Quốc tế và Thái Bình Dương [của Úc], ông Alex Hawke, khẳng định tàu tuần tra rất quan trọng đối với an ninh khu vực.
