Dễ ‘như đặt pizza’: Thuốc tẩm Fentanyl đang sát hại giới trẻ Mỹ như thế nào
Sáng ngày 25/07/2020, Matthew Thomas đã uống thứ mà anh tin là Percocet, một loại thuốc kê toa để giảm đau. Anh đã qua đời ngay sau đó và trở thành nạn nhân của tình trạng ngộ độc fentanyl.
Ngày 26/01/2019, Austen Babcock đã dùng thứ mà anh tin là cocaine. Anh không hề hay biết thứ mà mình sử dụng đã được tẩm fentanyl, một loại thuốc phiện tổng hợp mạnh. Anh bị tử vong ngay sau đó và trở thành một nạn nhân khác của tình trạng ngộ độc fentanyl.
Bà April Babcock, mẹ của anh Austen, và bà Wendy Thomas, mẹ của anh Matthew, đều đã trở thành những nhà hoạt động để nâng cao nhận thức về fentanyl bất hợp pháp. Bà Babcock là người sáng lập Lost Voices of Fentanyl (Những Giọng Nói Đã Khuất Vì Fentanyl), một tổ chức bất vụ lợi chuyên nâng cao nhận thức về fentanyl bất hợp pháp, còn bà Thomas là người sáng lập tổ chức Matthew’s Voice (Tiếng Nói Của Matthew).
Cả hai đều chia sẻ với The Epoch Times rằng việc mua fentanyl bất hợp pháp dễ dàng như đặt một chiếc pizza.
Bà Babcock cho biết: “Tôi nói chuyện với tất cả những bà mẹ này [trong Lost Voices of Fentanyl], và những đứa con của họ lên mạng xã hội và đặt mua ma túy giống như đặt một chiếc pizza vậy. Việc đặt hàng giống như qua Uber Eats vậy. Chà, giờ thì nó giống như Uber Drugs.”
“Một số bậc cha mẹ trong nhóm này thực sự đã nhìn thấy người bán trên camera quan sát (Ring) của họ. Họ sẽ tấp vào lề đường, và đứa con của họ sẽ chạy ra ngoài. Ý tôi là, những viên này rất rẻ.”
“Chúng tôi có viên Adderall giả trên mạng xã hội. Viên Xanax giả. Viên Percocet giả. Ý tôi là, tất cả các viên thuốc đó đều là giả. Những đứa trẻ này không nhận ra rằng chúng đang mua cái chết theo đúng nghĩa trên mặt chữ. Chúng không biết gì hết,” bà Babcock nói.
Bà Thomas đồng ý và nói thêm rằng khi bà thuyết trình ở trường học, bọn trẻ đã nói với bà rằng các em nghe nói về Percocet và Xanax trong các video ca nhạc, và khi các em mua thuốc qua mạng xã hội, thì đó là những gì các em nghĩ rằng các em sẽ nhận được.
“Nhưng không phải,” bà Thomas nói.
“Những đứa trẻ này cần biết rằng cứ 10 viên thuốc thì có 6 viên… có khả năng gây tử vong,” bà cho hay, trích dẫn dữ liệu của Cơ quan Phòng chống Ma túy (DEA).
Không được thống kê đầy đủ
Tổ chức Families Against Fentanyl (Các Gia Đình Chống Lại Fentanyl) báo cáo rằng trong năm 2021, ngộ độc fentanyl là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở người Mỹ từ 18 đến 45 tuổi.
Ngoài ra, năm 2021, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) cũng đã báo cáo rằng 4,765 trẻ em và thanh thiếu niên ở độ tuổi 14–23 đã qua đời do sử dụng opioid/fentanyl tổng hợp — nhiều hơn gấp đôi so với 1,984 ca tử vong vào năm 2018.
Bà Babcock tin rằng số ca tử vong do dùng quá liều fentanyl đang được thống kê ít hơn nhiều so với thực tế.
“Có một gia đình… khá chắc chắn rằng con họ đã tử vong vì fentanyl vì họ tìm thấy fentanyl tại nhà của cháu. Tuy nhiên quý vị đoán xem? Cậu bé đó chưa bao giờ được xét nghiệm!” bà Babcock nói với The Epoch Times. “[Giấy chứng tử] nói rằng cậu này tử vong vì cocaine. Không phải vậy. Cháu đã tử vong vì fentanyl.”
“Vì vậy [gia đình đó] đang cố gắng khiến một dự luật được thông qua ở Maryland, để mọi bệnh viện đều phải xét nghiệm fentanyl. Hơn nữa, quý vị biết đấy, tôi biết có những nơi vẫn chưa xét nghiệm fentanyl, nhưng trước kia tôi không biết việc đó đang diễn ra ở tiểu bang của mình, và đó là hành vi tội ác! Những số liệu thống kê đó là một con số rất thấp, thấp một cách bất thường.”
Bà Babcock nói, “Lúc nào tôi cũng nghe nói, ‘Họ đã không xét nghiệm fentanyl.’ Làm sao chúng ta có thể có được dữ liệu chính xác kia chứ?”
Năm 2020, bà Babcock đã sáng lập nên Lost Voices of Fentanyl, một nhóm trên Facebook. Nhóm này hiện có hơn 24,000 thành viên, và bà Babcock cho biết hàng ngày bà nhận được tin tức từ các bậc cha mẹ mất con vì ngộ độc fentanyl.
“Tại sao chính phủ của chúng ta không cảnh báo cho công chúng? Họ đang không cảnh báo cho công chúng!” bà Babcock nói. “Tôi muốn nói rằng, tôi biết một số tiểu bang đang làm điều đó. Như tôi biết, ở tiểu bang của tôi, Maryland, tôi đã xem hai quảng cáo về fentanyl. Và như thế là rất tốt. Quảng cáo đó hay và thật tuyệt, nhưng chỉ thế thôi thì chưa đủ. Quý vị biết đấy, đằng nào thì thanh thiếu niên cũng không xem quảng cáo đó đâu. Đối với fentanyl thì chúng ta cần một phản ứng giống như COVID từ phía chính phủ của chúng ta.”
Hiểu lầm ngày càng tăng
Theo CDC, trong năm 2020 đã có 91,799 ca tử vong liên quan đến ma túy được báo cáo. Đến năm 2021, con số đó đã tăng lên 106,719 ca. Trong cả hai năm đó, khoảng 82% số ca tử vong liên quan đến ít nhất một loại thuốc phiện, trong đó fentanyl là loại phổ biến nhất.
Bà Thomas nói với The Epoch Times, “Tôi đã thành lập Matthew’s Voice vì đứa con trai Matthew của tôi đã qua đời vì ngộ độc fentanyl hồi tháng 07/2020. Khi ấy cháu mới 20 tuổi.”
“Cháu đã uống thứ được cho là Percocet, nhưng đó là fentanyl. Và vì vậy, tôi quyết định tiến lên và tập trung vào các trường trung học. Tôi đã từng đến một số trường trung học ở North Carolina, và điều khiến tôi ngạc nhiên nhất là hầu hết trong số học sinh thậm chí còn chưa nghe nói về fentanyl bất hợp pháp.”
“Tôi nghĩ có lẽ, giá mà Matthew hay biết điều này sớm hơn…”
Bà Babcock đồng tình, “Những gì tôi đang chứng kiến là hầu hết những người này không biết fentanyl là gì. Họ đang nhận lại các báo cáo ngộ độc của những đứa con [đã qua đời] của họ, nhưng họ không hề nhận được lời cảnh báo nào để thậm chí còn cảnh báo được cho những đứa con của mình về fentanyl. Kiểu như, đúng là họ không biết vậy.”
Cả bà Thomas và bà Babcock đều nhanh chóng chỉ ra rằng những gì họ đang nói đến không phải là dược phẩm fentanyl được kê đơn để điều trị cho các cơn đau dữ dội — thường xảy ra sau phẫu thuật và trong ung thư giai đoạn cuối. Thay vì thế, họ đang nói về fentanyl bất hợp pháp được tìm thấy trong các viên thuốc giả.
Năm 2022, DEA đã ban hành một cảnh báo về an toàn công cộng, cảnh báo rằng 6 trong số 10 viên thuốc kê đơn giả có chứa “một liều fentanyl có khả năng gây tử vong.”
Quản trị viên DEA Anne Milgram cho biết: “Hơn một nửa số thuốc kê đơn giả có tẩm fentanyl được buôn bán trong các cộng đồng trên toàn quốc hiện có chứa một liều fentanyl có khả năng gây tử vong.”
“Những viên thuốc này đang được sản xuất hàng loạt bởi Băng đảng Sinaloa và Băng đảng Jalisco ở Mexico. Đừng bao giờ uống một viên thuốc không được kê đơn trực tiếp cho quý vị. Đừng bao giờ uống một viên thuốc từ một người bạn. Đừng bao giờ uống một viên thuốc mua qua mạng xã hội. Chỉ cần một viên thuốc thôi cũng đã đủ để gây nguy hiểm và một viên thuốc là có thể gây tử vong.”
Bất chấp lời cảnh báo đó, Song For Charlie (Bài Hát Tặng Charlie) — một tổ chức bất vụ lợi khác được thành lập bởi một cặp cha mẹ đau khổ sau sự ra đi do ngộ độc fentanyl của con trai họ, anh Charlie Ternan — nhận thấy rằng chỉ có 36% thanh thiếu niên biết rằng fentanyl được sử dụng để tạo ra thuốc giả. Và tình trạng thiếu nhận thức đó đang gây ra những hậu quả trong đời thực.
Tổ chức Song for Charlie báo cáo rằng kể từ năm 2018, số ca tử vong do ma túy ở thanh thiếu niên đã tăng nhanh gấp ba lần so với bất kỳ nhóm tuổi nào khác, hầu hết là do fentanyl.
“Năm ngoái, tôi đã trình bày với một nhóm khoảng 200 em học sinh năm cuối và trước khi bắt đầu, tôi đã hỏi các em có bao nhiêu người đã nghe nói về fentanyl, và chỉ khoảng ¼ trong số đó giơ tay,” bà Thomas nói. “Chỉ ¼! Và điều đó khá đáng sợ.”
Nhưng không chỉ có thanh thiếu niên và giới trẻ không biết về sự nguy hiểm của fentanyl và thuốc giả. Năm 2018, con trai của bà Tracy Ritter, anh Evan Ritter, đã tử vong vì vô tình dùng thuốc quá liều.
Bà Ritter giải thích rằng bà và chồng đã từng thử dùng qua chất kích thích khi họ còn trẻ và tin rằng anh Evan cũng đang trải qua một giai đoạn tương tự.
Bà Ritter nói với The Epoch Times: “Nhiều bậc cha mẹ trải nghiệm việc con em họ sử dụng ma túy và rượu nhiều hơn trong những năm các em theo học cấp hai và cấp ba.”
“Quý vị biết đấy, với tư cách là những người làm cha làm mẹ, chúng tôi cảm thấy rằng mọi thứ sẽ thay đổi đối với Evan. Và đó là điều đã xảy ra ở trường trung học, nhưng thằng bé sẽ trưởng thành và tốt nghiệp ra trường rồi chuyển tiếp lên đại học, và đó sẽ không còn là vấn đề đáng lo ngại đến vậy đối với chúng tôi. Mọi người trẻ tuổi đều làm những việc như thế này.”
Tuy nhiên, anh Evan đã tiếp tục thử sức với ma túy và rượu trong suốt thời gian học đại học và thậm chí còn đến một trung tâm điều trị nội trú để được giúp đỡ. Cuối cùng, cơn nghiện đã quá lớn.
Bà Ritter hiện đang làm việc với tư cách là một chuyên gia trợ giúp gia đình cho Advocates for Recovery Colorado (Những Người Trợ Giúp Cai Nghiện Ở Colorado) và đồng chủ trì một nhóm làm việc trong khuôn khổ ứng phó đối với cuộc khủng hoảng ma túy của tiểu bang Colorado, Hiệp hội Phòng chống Lạm dụng Thuốc kê toa Colorado.
Bà giúp hướng dẫn các gia đình vượt qua cơn nghiện của người thân và, thường là, sự ra đi của họ.
Bà Ritter giải thích rằng câu chuyện của bà không phải là đơn nhất. Các bậc cha mẹ trong nhóm vận động Affected Families and Friends (Các Thân Nhân Và Bạn Bè Bị Ảnh Hưởng) thường nói rằng họ nghĩ rằng con trai hoặc con gái của họ đang trải qua một giai đoạn thử nghiệm, chỉ để cuối cùng phát hiện ra rằng chứng nghiện đã vượt khỏi tầm kiểm soát.
Bà Ritter cho biết: “Quý vị biết đấy, thật đau lòng khi quý vị phát hiện ra rằng căn bệnh nghiện ngập mạnh đến mức vẫn duy trì sức mạnh kiểm soát đó với [những người nghiện] có ý chí cao nhất để [đánh bại cơn nghiện] trong tâm trí.”
Bà Babcock đồng tình, “Chúng tôi có những đứa trẻ 13 và 14 tuổi trông như thường trong khi mắc nghiện [fentanyl], và các cháu thực sự thậm chí còn không nhận ra điều đó. Và kể cả người lớn cũng không nhận ra. Vào thời điểm họ nhận ra rằng mình thực sự đang nghiện fentanyl thì đã quá muộn. Họ đã bị phụ thuộc vào thứ đó.”
“Một khi quý vị phụ thuộc vào chất này, thì sự việc gần như là một phép màu đối với những ai thoát được thứ đó. Ý tôi là, thứ này mạnh hơn rất nhiều so với heroin. Quý vị nghĩ sự hành hạ do cơn nghiện heroin mang lại khi cai nghiện là tệ hại ư? Không đâu, không là gì khi so sánh với fentanyl,” bà Babcock nói.
Nhận thức là chìa khóa
Bà Ritter cho biết thêm về nguyên nhân dẫn đến việc thử dùng ma túy, “Tôi nghĩ mỗi người ở một giai đoạn khác nhau [trong cuộc đời] và có những lý do khác nhau để sử dụng chất kích thích trong cuộc sống của họ. Tôi nghe các thành viên trong gia đình kể rằng con trai hoặc con gái của họ thường bắt đầu thử dùng ma túy, như Evan đã làm, có thể là vào lúc học cấp hai, khoảng tầm 13 tuổi.”
“Tuy nhiên, dù là đã nói như vậy, nhưng tôi nghĩ rằng một khía cạnh khác mà tôi đang cố gắng tìm hiểu ngày càng sâu hơn, ghép nối tất cả lại với nhau, đó là vấn đề sức khỏe tâm thần. Đôi khi người ta sử dụng ma túy và chất kích thích khi còn nhỏ, hoặc sau này khi lớn lên, là do một trải nghiệm đau buồn đã xảy ra với họ.”
Bà Ritter nói thêm như một lời cảnh báo rằng khi một người trẻ tuổi thử dùng ma túy, thì họ sẽ tăng các nguy cơ mắc một chứng nghiện.
“Khi quý vị bắt đầu [dùng ma túy] khi còn trẻ, thì não bộ chưa phát triển. Não bộ không thực sự phát triển đầy đủ cho đến khi khoảng 25 tuổi. Vì vậy, do tình trạng não bộ chưa phát triển đến mức trưởng thành đó, nên khả năng mắc nghiện chất đó sẽ cao hơn so với khi quý vị bắt đầu muộn hơn trong cuộc đời.”
Theo bà Ritter, để giúp đảo ngược xu hướng ma túy gia tăng, thì các trường học phải đầu tư vào đào tạo và thực hiện các chiến dịch nâng cao nhận thức về các mối quan tâm đối với sức khỏe tâm thần và việc sử dụng ma túy. Một chương trình mà bà tin rằng đang có hiệu quả là Mental Health First Aid for Youth (Sơ Cứu Sức Khỏe Tâm Thần Cho Thanh Thiếu Niên). Chương trình này hướng dẫn các em học sinh cách phát hiện ai đó đang trải qua cơn nghiện hoặc tình trạng khủng hoảng sức khỏe tâm thần.
“Điều đặc biệt quan trọng đối với người học là tham gia [khóa học này] và trở nên chủ động, để họ có thể tìm kiếm các dấu hiệu. Và sẵn sàng thảo luận về điều này ngoài những gì đang được thảo luận. Bởi vì vấn đề này vẫn còn bị kỳ thị, và tôi nghĩ rằng điều đó sẽ giúp giảm bớt sự kỳ thị đối với việc sử dụng chất kích thích và các vấn đề sức khỏe tâm thần,” bà Ritter cho hay.
Bà Babcock cho rằng chính phủ cần nâng cao nhận thức về fentanyl bằng cách đăng các chiến dịch quảng cáo trên các trang mạng xã hội như Snapchat và Instagram.
“Chính phủ đã làm điều đó khi có COVID. Tại sao họ không làm điều đó với fentanyl khi đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho giới trẻ của chúng ta? Đây là những người thuộc thế hệ tương lai của chúng ta đang bị xóa sổ khỏi hành tinh Trái Đất này,” bà Babcock nói.
Vẫn chưa có số liệu thống kê về các trường hợp sử dụng ma túy quá liều cho năm 2022 và 2023. Tuy nhiên, Cục Quản lý Sức khỏe Hành vi Colorado nói với The Epoch Times qua thư điện tử: “Khi chúng ta thoát khỏi các giai đoạn nghiêm trọng của đại dịch, thì mọi người đều đồng tình rằng việc sử dụng chất kích thích trong [thanh thiếu niên] đang gia tăng trở lại.”
Để được giúp đỡ
Hãy gọi Đường dây Trợ giúp quốc gia SAMHSA
1-800-662-HELP (4357)
Nhóm tin tức Anh ngữ Epoch Times Tiếng Việt biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
