Động cơ hơi nước, Điện thoại, Máy điện tín: Triển lãm toàn cầu năm 1876 báo hiệu một Kỷ Nguyên Mới của sức mạnh công nghiệp
Triển lãm Quốc tế năm 1876 tại thành phố Philadelphia đã báo hiệu sự xuất hiện của ngành công nghiệp Hoa Kỳ như thế nào.
Khi vị Tổng thống thứ 18 Hoa Kỳ ngài Ulysses S. Grant – cùng với vị Vua của Brazil, Don Pedro Đệ Nhị – cả hai dùng tay quay để khởi động một khối động cơ khổng lồ cao đến 12 mét và nặng 600 tấn, ông đã khai mạc một buổi triển lãm với quy mô toàn cầu đầu tiên được tổ chức tại Hoa Kỳ. Đó là vào tháng 05/1876, và đó là buổi Triển Lãm Quốc tế Centennial đã diễn ra tại thành phố Philadelphia. Động cơ hơi nước Corliss khổng lồ mà vị tổng thống Hoa Kỳ vừa khởi động, đã đạt được giải thưởng cao nhất tại Triển Lãm Paris vào chín năm trước đó. Hiện tại, khối động cơ này chính là điểm thu hút hấp dẫn nhất tại Triển Lãm Centennial của riêng Hoa Kỳ.
Người phát minh ra chiếc động cơ này là một thợ máy tên là George H. Corliss. Ông Corliss đã nghỉ học từ năm 14 tuổi, làm nhiều việc khác nhau cho đến khi khoảng 20 tuổi, ông bắt đầu làm quen với các loại máy móc. Tài năng của ông là món quà trời ban. Lúc giữa những năm 20 tuổi, Corliss đã được trao bằng sáng chế cho một phát minh thực tiễn của mình: một chiếc máy may giày tự động. Tuy nhiên trước khi ông cho chiếc máy may giày tự động này ra mắt thị trường và sản xuất hàng loạt, thì sự quan tâm của ông Corliss đã chuyển sang động cơ hơi nước. Sau vài năm làm việc tại một công ty sản xuất động cơ hơi nước (và thiết bị lò hơi), nơi mà ông được trao cho quyền tự do thử nghiệm các thiết kế của riêng mình, ông đã bắt đầu thành lập công ty của mình. Động cơ hơi nước khổng lồ của Corliss, cùng với những chiếc van điều chỉnh luồng hơi nước và xả khí thải độc đáo, đã làm giảm được thất thoát nhiệt và có thể vận hành với hiệu suất nhiên liệu tốt hơn rất nhiều so với những đối thủ cạnh tranh của ông khi đó.
Công ty Động Cơ Hơi Nước Corliss của ông, có trụ sở ở thành phố Providence, thủ phủ của tiểu bang Rhode Island, đã phát triển động cơ tàu thủy trên khắp đất nước, và rất nhanh lan ra thế giới. Thật vậy, tiểu bang Rhode Island đã trở thành trung tâm sản xuất động cơ hơi nước quan trọng nhất trên Trái Đất. Khối động cơ hơi nước được trưng bày tại Triển Lãm Centennial lớn đến mức rất nhiều tầng của nó chỉ có thể được tiếp cận bằng những chiếc cầu thang thép. Hầu hết tất cả thiết bị máy móc có mặt tại buổi triển lãm này đều được cấp động lực bằng phát minh năng lượng hơi nước của Corliss. Nhiều giải thưởng và sự công nhận được trao tặng cho ông Corliss từ các hiệp hội cơ khí uy tín nhất trên toàn thế giới.
Máy gặt của McCormick, Điện thoại của Bell, Máy điện tín của Edison
Tuy nhiên, chiếc động cơ của Corliss không phải là điều phi thường duy nhất tại Triển Lãm Centennial ở Philadelphia. Chiếc máy gặt của nhà phát minh McCormick, nổi tiếng toàn thế giới lúc bấy giờ cũng được trưng bày tại đây. Từ lâu đã là một gã khổng lồ trong giới kinh doanh, ông Cyrus McCormick là con trai của một người thợ rèn. Đã dành cả tuổi thơ để lao động trong lò rèn của người cha sáng tạo của mình, tạo ra các sản phẩm dựa trên các thiết kế của cha, ông McCormick dành nhiều thập kỷ để cải tiến (và lấy bằng sáng chế) cho chiếc máy gặt độc đáo của mình. Bằng những chiếc đòn bẩy, tay xoay, “chốt ngón tay,” thép tấm, lưỡi dao, hộp số và bánh răng, chiếc máy gặt cơ khí dùng ngựa kéo của McCormick đã cách mạng hóa quá trình thu hoạch, vốn luôn cần một lượng vô cùng lớn người lao động được trả lương hoặc là nô lệ. Bộ trưởng bộ Ngoại giao Edwin Stanton tuyên bố “chiếc máy gặt McCormick ở miền Bắc chính là chế độ nô lệ ở miền Nam.” Chiếc máy gặt này không chỉ làm giảm nhu cầu sử dụng nô lệ, mà còn góp phần giúp cho hàng trăm ngàn thanh niên trẻ được tự do rời khỏi các cánh đồng ở miền Tây và tham gia vào các lực lượng của Quân Đội Liên Bang. Khi nhà máy sản xuất máy gặt McCormick bị thiêu rụi trong trận Đại Hỏa Hoạn Chicago vào năm 1871, ông đã lựa chọn làm theo lời khuyên của vợ mình – “tái thiết!” – xoay sở để xây dựng lại một doanh nghiệp thịnh vượng từ đống tro tàn. Ông đã thành công, và theo như lời của một người viết tiểu sử, đó chính là “một vị Thần Sấm vĩ đại trên thương trường”
Tuy như vậy, nhưng động cơ hơi nước của Corliss và chiếc máy gặt của McCormick chỉ mới là phần nổi của tảng băng công nghệ. Cùng ngày khai mạc của buổi triển lãm, một vị giáo sư sinh lý học người Scotland của Đại Học Boston, ông Alexander Graham Bell, ở tại buổi triển lãm, đã gây ấn tượng mạnh với vị Vua của Brazil khi trưng bày chiếc điện thoại của mình. “Chúa ơi – nó có thể nói!” đức vua được cho là đã thốt lên như vậy. Mẹ của ông Bell gần như là bị điếc, và trong nhiều năm liền ông đã làm việc như một người hướng dẫn trong trường học dành cho người điếc. Trong suốt thời gian đó, ông đã thử nghiệm với điện năng để truyền tải âm thanh. Ngay lúc này, tại buổi triển lãm ở thành phố Philadelphia, thành công của ông đột nhiên mang đến danh tiếng rộng khắp trên toàn cầu. Chiếc điện thoại của ông Bell được lắp đặt tại hai phía đối diện nhau trong Hội trường Machinery rộng lớn.
Bên cạnh động cơ hơi nước của nhà phát minh Corliss, máy gặt của McCormick, và điện thoại của Bell cũng không quên nhắc đến công nghệ điện báo tự động của ngài Thomas Edison, công nghệ này đã làm tăng tốc độ của những tin nhắn điện báo lên gấp nhiều lần. Khi buổi Triển Lãm Centennial được khai mạc, ông Edison mới chỉ ở những năm hai mươi tuổi, tuy nhiên cả quãng đời tuổi thơ của ông đã được dành để làm các thí nghiệm về hóa học và điện năng. Sau khi cứu thoát một đứa bé 3 tuổi khỏi tai nạn tàu hỏa, người cha đầy lòng biết ở của đứa trẻ mới biết đi đó – là một người điều hành máy điện báo – đã thưởng cho chàng trai Edison trẻ tuổi khi ấy một công việc. Từ đó, ông Edison đã học được những kiến thức sâu rộng về điện báo.
Vào thời điểm diễn ra sự kiện ở thành phố Philadelphia, ông Edison đã phát minh ra một chiếc máy ghi phiếu bầu bằng điện, một hệ thống điện báo có thể gửi hai tin nhắn đồng thời, và một hệ thống điện báo tự động. Phát minh cuối cùng là cái mà ông đem đến buổi triển lãm. Phát minh của Edison cho phép gửi những tin nhắn dài – như là một bài báo – rất thực tế và ít tốn nhân công hơn nhiều. Máy điện báo tự động của ông Edison thậm chí còn bao gồm cả một chiếc máy đánh chữ – giống chiếc bàn phím, mà những thông điệp có thể được đục thành dạng các lổ trên cuộn băng. Sau đó, cuộn băng được đưa vào thiết bị phát. Thật đáng tiếc cho buổi triển lãm khi đó, vì cần thêm một năm sau đó thì ông Edison mới phát minh ra chiếc máy đĩa quay của mình.
Đường ray hơi nước trên cao và những kỳ quan khác
Một khách tham quan triển lãm hẳn đã lên tàu chạy bằng hơi nước trên cao, hoặc dành hàng nhiều giờ để tham quan bên trong Đại Sảnh Machinery, với vô số những kỳ quan – như là súng lục Colt ổ đạn xoay, và súng trường Winchester tự nạp đạn bắn liên tục, máy may, những thế hệ đầu tiên của máy đánh chữ, những thiết bị mới lạ dùng trong nông trại. Du khách có thể sẽ kinh ngạc trước chiếc máy tính của nhà phát minh George Grant, hoặc là một công nghệ cắt ren mới góp phần nâng cao năng suất lên hơn 100 ngàn con bu lông và đai ốc mỗi ngày (là một bước cải tiến vĩ đại đột phá từ năng suất chỉ 8,000 sản phẩm mỗi ngày), hoặc là hệ thống đèn hồ quang hoạt động bằng máy phát điện mới của Farmer’s & Wallace’s. Những mẫu trưng bày này đã truyền cảm hứng cho ông Edison phát minh ra bóng đèn điện. Ông đã mua ngay lập tức một bóng đèn của Farmer, và Edison cũng sử dụng máy phát điện của Wallace-Farmer để cung cấp năng lượng cho việc minh họa cho thế hệ bóng đèn đầu tiên mà mình phát minh. Trải rộng trên nhiều tòa nhà được dựng lên trên các cánh đồng và rừng cây bên cạnh thành phố, cuộc triển lãm này được chia ra ở nhiều khu vực khác nhau và được đặt tên như “Khu vực dành cho phụ nữ,” “Khu vực làm vườn,” “Bãi xe ngựa,” “Nhiếp ảnh,” “Tiểu bang Kansas,” “Chính Phủ Anh quốc,” “Thang máy Sawyer & Dinh thự Belmont,” kèm theo nhiều đài phun nước, nhà hàng, khách sạn, đại lộ, cầu, và những tuyến đường sắt được xây dựng đặc biệt dành cho sự kiện này. Thậm chí có cả một cuộc diễn hành của những người bán hàng kẹo.
Đối với tất cả những mâu thuẫn xung đột trong giai đoạn hậu Nội Chiến và những nỗi đau của cuộc Tái Thiết ở Hoa Kỳ, Triển Lãm Centennial ở Philadelphia dường như làm cho cả thế giới phải ghi nhớ rằng nước Mỹ vẫn là một trung tâm mới đầy quyền lực – và có lẽ là trung tâm đỉnh cao của toàn cầu – về công nghiệp và sáng tạo. Động cơ Corliss, mạnh mẽ nhất và to lớn nhất trên Trái Đất lúc bấy giờ, đã nhấn mạnh một cách sống động nhận thức huy hoàng này. Bằng cách nào đó, 13 khu thuộc địa nguyên thủy Hoa Kỳ đã phát triển thành 38 tiểu bang hùng mạnh, đã chịu đựng qua một cuộc Nội Chiến đẫm máu, và trở thành tiên phong của cuộc Cách Mạng Công Nghiệp Lần Hai đang bắt đầu nảy nở.
Hoàng Long biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc tại The Epoch Times
