Học giả tự thân trải nghiệm điều kỳ lạ: Cảnh trong mộng trở thành hiện thực, Xá Lợi biết bay
Thẩm Quát (1032-1096), là một học giả nổi tiếng thời Bắc Tống. Ông có những kiến giải độc đáo về lực từ tính, quang học, âm học v.v…, cũng như có những luận thuật phổ biến và sinh động về ảnh lỗ kim, ảnh gương cầu lõm, tác dụng phóng lớn và thu nhỏ của kính lồi và kính lõm v.v.. Trong “Tống Sử” đánh giá ông là: “Thông thái học rộng, giỏi văn, đối với thiên văn, địa lý, lịch pháp, âm nhạc, y dược, bói toán không gì là không tinh thông, đều có những học thuyết luận thuật.”
Thẩm Quát từng trong mộng dạo chơi thắng cảnh, kết quả mộng đẹp trở thành hiện thực, lưu lại giai thoại “Mộng Khê”. Ông từng tận mắt nhìn thấy kỳ quan Xá Lợi Phật nha (Xá Lợi răng Phật), được chứng kiến một loại thuốc thần kỳ có thể làm râu tóc trắng như tuyết trở nên đen như nước sơn… Những câu chuyện kỳ lạ này được ông tập hợp và đưa vào trong tác phẩm nổi tiếng “Mộng Khê Tự Ký” và “Mộng Kê Bút Đàm”. Bởi vì những thành tựu về phương diện học thuật và các ghi chép của ông rất chặt chẽ cẩn thận, cho nên có độ tin cậy rất cao. Cũng bởi tri thức trong đó vượt qua trước hàng ngàn năm so với nhận thức của mọi người, vậy nên tư duy của người xưa và nay đều không dễ lý giải.
Trong mộng du lãm thắng cảnh, mộng đẹp trở thành hiện thực
Theo những gì được kể trong “Mộng Khê Tự Ký”, khi Thẩm Quát 30 tuổi, ông đã từng ở trong mộng đi đến một nơi. Ông leo lên ngọn núi nhỏ, thấy trên núi có hoa tươi như gấm che phủ khắp nơi, những cây cổ thụ cao to trải đầy khắp núi. Thẩm Quát rất yêu thích nơi này, nghĩ thầm về sau phải đến sống ở đây. Theo ông kể, từ đó về sau, ông rất nhiều lần nằm mộng thấy cảnh tượng giống như thế, “từ năm đó về sau, lại ba, bốn lần nằm mộng đi đến nơi ấy, mãi thành quen như dạo chơi bình thường vậy.”
Hơn mười năm sau, vào tháng Mười năm Hy Ninh thứ 10 (năm 1077), vì luật miễn quân dịch mà Thẩm Quát và những người của phái cải cách chính trị nảy sinh mâu thuẫn, ông bị giáng chức, đồng thời bị điều đến Tuyên Thành, An Huy làm Tri châu.
Có một Đạo sĩ tên là Vô Ngoại nói với ông rằng, vùng núi sông Kinh Khẩu là nơi thắng cảnh, một người trong quận có tòa lâm viên nằm ở khu vực đó muốn bán. Thế là Thẩm Quát dùng 30 vạn tiền mua vùng đất ấy, nhưng ông chưa bao giờ đến nơi mà mình mua.
Đến năm Nguyên Hữu thứ nhất thời Tống Triết Tông (năm 1086), ông có dịp đi ngang qua Kinh Khẩu, Trấn Giang, muốn thuận đường đi xem tòa lâm viên trước đây đã mua một chút. Vừa nhìn thấy vùng đất kia, ông nhận ra đó chính là nơi mà mình đã từng du lãm ở trong mộng trước đây. Thẩm Quát vô cùng vui mừng, vì thế tu sửa rồi ở tại đó, đặt tên là Mộng Khê Viên. “Mộng Khê Bút Đàm” chính là tác phẩm nổi tiếng được Thẩm Quát viết trong thời gian ông nhàn cư ở Mộng Khê Viên.
Tận mắt chiêm ngưỡng kỳ quan Xá Lợi Phật nha
Trong những năm Hy Ninh, Thẩm Quát đi điều tra tình hình địa phương, có đi qua vùng Hàm Bình. Lúc đó, Lưu Định (tự là Tử Tiên) làm Tri huyện, hai người cùng nhau đi thăm viếng một ngôi chùa. Tử Tiên nói với Thẩm Quát rằng: “Ở đây có một cái răng của Phật, vô cùng thần kỳ.”
Thế là Thẩm Quát tắm gội trai giới, cung kính thỉnh Phật Nha (răng Phật) cho xem kỳ tích. Cái răng kia đột nhiên sinh ra Xá Lợi, giống như là cơ thể người xuất ra mồ hôi, tuôn trào ra rất nhiều Xá Lợi, khó lòng đếm hết. Những viên Xá Lợi ấy, viên thì bay trong không trung, viên thì rớt xuống mặt đất. Nếu mọi người dùng tay hứng lấy, Xá Lợi có thể lập tức xuyên qua bàn tay của người. Xá Lợi nếu rơi xuống đụng phải giường thì phát ra tiếng vang, sau đó lại tiếp tục xuyên qua. Thẩm Quát nhìn thấy những viên Xá Lợi này sáng óng ánh, rực rỡ khắp nơi.
Sau khi Thẩm Quát đến kinh đô, câu chuyện về Xá Lợi Phật nha đã được lan truyền rộng rãi trong giới công khanh đại thần. Về sau, có người dâng tấu xin thỉnh Phật nha đưa về Kinh sư. Quan chấp chính đã nghênh đón Phật nha đến Đông Phủ (tên gọi trước đây của Đồng Châu), tiếp đó truyền bá tin tức đến các quan lại đại thần.
Có vô số câu chuyện liên quan đến sự kỳ diệu của Phật nha. Sau đó, triều đình hạ chiếu, đưa Xá Lợi Phật nha lưu lại chùa Đại Tướng Quốc, đồng thời cho xây dựng tháp Phù đồ bằng gỗ để cất giữ Xá Lợi. Tòa mộc tháp đó chính là tháp tây của chùa Tướng Quốc.
Loại thuốc kỳ diệu làm cho râu tóc đen trở lại
Người xưa rất chân thành và thiện lương, đối với những câu chuyện về sinh mệnh cao tầng vượt ra ngoài nhân thế, họ đã được nghe rất nhiều, đồng thời cũng rất tin tưởng và tôn kính. Về điều này Thẩm Quát cũng kể ra vài ví dụ. Trong thời kỳ quan Cung phụng Trần Doãn đảm nhiệm chức Giám tửu vụ (chức quan đảm nhiệm các công việc liên quan đến mua bán rượu, giữ độc quyền kinh doanh và thu thuế về rượu), lúc đó Trần Doãn đã rất già rồi, đầu đã hói tóc, răng cũng đã rụng. Một hôm, có một vị khách đến, tự xưng mình là Tôn Hy Linh, quần áo mặc trên người đã cũ nát. Vị Tôn quân áo quần lam lũ này tặng Trần Doãn một lọ thuốc, bảo ông bôi lên răng.
Ban đầu Trần Doãn không tin lắm. Một ngày nọ, trong lúc rảnh rỗi không có việc gì làm, ông bèn lấy thuốc ra và bôi lên chân răng của mình. Bôi liên tiếp mấy lần, cảm thấy cũng không tệ lắm. Sau khi Trần Doãn về nhà, người nhà vừa nhìn thấy diện mạo của ông, họ đều cười và nói: “Sao ông lại lấy mực nhuộm râu vậy?”
Trần Doãn giật mình kinh ngạc, vội vàng đi soi gương, mới thấy râu của mình đen như nước sơn. Ông vội vàng tháo bỏ mũ quan, phát hiện tóc của mình giống như tóc của trẻ nhỏ, đã mọc dài được mấy phân. Thần kỳ hơn chính là, chỗ răng đã rụng lúc trước giờ đã thấp thoáng mọc răng mới.
Khi Thẩm Quát gặp Trần Doãn, thì Trần Doãn đã hơn 70 tuổi rồi, tóc và râu hàm trên đều màu đen, còn râu hàm dưới vẫn trắng như tuyết.
Trứng vịt muối phát sáng như dạ minh châu
Ngày trước, khi Thẩm Quát ở Hải Châu từng luộc trứng vịt muối trong đêm. Trong đó có một quả trứng phát sáng rực rỡ như mỹ ngọc, chiếu toàn bộ căn phòng sáng ngời lấp lánh. Thẩm Quát bèn đem quả trứng thần kỳ này đặt vào trong hộp để hơn 10 ngày, mặc dù trứng vịt nhanh hư thối nhưng ánh sáng vẫn không tắt. Có một người tên là Tiền Tăng Nhụ Gia ở Tô Châu, khi luộc trứng vịt thì một trong những quả trứng cũng phát sáng như thế. Vì sao trứng vịt muối có khả năng phát sáng như dạ minh châu, nguyên lý chiếu sáng là như thế nào, không ai có thể biết được.
Đây là những chuyện mà Thẩm Quát đã tự mình trải nghiệm qua. Thẩm Quát được người đương thời ca tụng là thế hệ học giả uyên bác, văn hay, không gì là không thông hiểu. Trong những câu chuyện kỳ lạ được ông ghi chép lại, có một số chuyện là tự bản thân ông trải nghiệm qua, có một số là do người khác kể lại. Mặc dù có một số chuyện kỳ lạ ông không tự mình tận mắt chứng kiến, nhưng trong tác phẩm của mình, ông đều nói chi tiết người kể lại, hoặc là đồng nghiệp xung quanh mình, hoặc là người thân trong gia tộc, vì thế độ tin cậy rất cao.
Có lẽ, trong thế giới rộng lớn vô biên này không thiếu những điều kỳ lạ. Những câu chuyện, những sự việc kỳ lạ mà Thẩm Quát đã trải qua, phải chăng là sự gợi mở của cõi u minh cho vị học giả tài hoa này, mượn ngòi bút và tài năng của ông để lưu lại bằng chứng cho hậu thế? Sự tồn tại của sinh mệnh, thời không, vạn sự vạn vật đều có chỗ mà con người mơ hồ không biết, chờ đợi hậu thế thăm dò khám phá.
Tư liệu tham khảo:
