Khóa học dành cho cha mẹ (P.3): Quan sát kỹ hành vi của trẻ, đừng để chúng thất bại ngay ở bước tập đi
Bạn biết làm thế nào để trở thành người cha, người mẹ tốt chưa? Kỳ thực, trẻ con có rất nhiều vấn đề tích lũy từ lúc còn nhỏ! Vì sao có một số trẻ rất dễ bị té ngã? Vì sao một số trẻ khi bước đi hoặc chạy thì vẫn luôn không theo kịp những người bạn cùng tuổi? Vì sao khi trẻ mười mấy tuổi vẫn không thể làm được các bài tập trung học? Tiến sĩ Trần Ngạn Linh sẽ giúp bạn giải đáp những vấn đề khó khăn này, hướng dẫn quý vị hoàn thành tốt công việc làm cha, làm mẹ.
Tập trước của chương trình nói về hai nguyên tắc làm cha mẹ “một lớn – một nhỏ”: đôi mắt phải mở lớn và quan sát từ chỗ nhỏ. Về chỉ tiêu phát triển sinh lý của trẻ sơ sinh mới đầy tháng, ngoài cân nặng, chiều cao là các tiêu chuẩn cơ bản, còn có vài tiêu chuẩn phát triển vận động thô như sau: trẻ có thể nằm sấp và ngẩng đầu, cằm có thể nâng lên trong vòng 3 giây; có thể chú ý hoạt động của những vật thể ở trước mắt; khi khóc nghe thấy âm thanh trẻ biết im lặng; ngoài khóc ra còn có thể phát ra âm thanh khác; hai tay có thể nắm giữ được cán bút; biết mở miệng bắt chước nói chuyện.
Quan sát hành vi của trẻ con một cách tĩnh tâm như thế nào?
Trước đây có một nghiên cứu rất thú vị, người thực hiện nghiên cứu này là một vị giáo sư. Ông đặt đứa trẻ lên giường dành cho trẻ sơ sinh và nói chuyện với trẻ, đồng thời dùng máy quay phim ghi hình lại quá trình này. Sau đó ông phát hiện ra đứa trẻ đó có thể bắt chước y hệt biểu cảm của người lớn. Ông đã để học sinh của mình đoán xem đứa trẻ này được mấy tháng tuổi rồi, đa số học sinh trả lời rằng trong khoảng ba tháng hoặc là bốn tháng tuổi. Hầu như không có người nào đoán được đứa trẻ này chỉ mới mấy ngày tuổi, thực sự đứa trẻ này chỉ mới mấy ngày tuổi .
Chúng tôi cố ý quan sát đứa trẻ trong phòng thí nghiệm nên mới thấy được những điều này. Vì vậy khi đứa trẻ còn nhỏ, phụ huynh cũng nên bắt đầu quan sát từ những động tác nhỏ nhất.
Chúng ta làm cha mẹ có khi tâm trạng quá sốt ruột, hay là quá bận rộn, hoặc là cảm thấy nhàm chán, hoặc là lo lắng cho sự nghiệp, bản thân mình có tài năng như vậy, tại sao bây giờ lại ôm lấy đứa con từ sáng đến tối. Khi quý vị có tâm thái này, quý vị sẽ không thể nào tĩnh tâm lại để quan sát đứa con sơ sinh trong vòng tay của mình, như vậy thường dễ bỏ sót những tín hiệu có ý nghĩa này.
Người lớn thường không hiểu lời trẻ con
Còn một khái niệm mà tôi cảm thấy rất quan trọng, đa số mọi người cho rằng trẻ con không hiểu được lời của người lớn. Tôi lấy một ví dụ, trước đây có một người mẹ hỏi tôi một vấn đề. Cô ấy kể lại con của mình có hỏi cô một câu “Mẹ ơi, con thực sự rất ngốc sao?”. Người mẹ đó suy nghĩ nửa ngày, sau đó phát hiện ra rằng chính mình là người đã nói rằng con mình rất ngốc.
Lúc đó đứa trẻ còn rất nhỏ, cô ấy đã nói câu đó trong một lần gọi điện thoại khi đứa trẻ đang ở kế bên, cô nghĩ rằng con mình nghe không hiểu gì. Hiện nay con của cô đang học nhà trẻ, vậy mà đã có thể hỏi cô ấy một câu, con có phải rất ngốc không, chứng tỏ rằng khi trẻ còn chưa học được ngôn ngữ của người lớn thì chúng đã hiểu được lời của người lớn rồi.
Vậy cha mẹ cần phải thay đổi quan niệm, đừng tưởng rằng con bạn không hiểu được lời của bạn. Thực ra, không phải là trẻ con không hiểu lời của người lớn, ngược lại chính là người lớn không hiểu được trẻ con.
Nghiên cứu cũng phát hiện trẻ con hiểu được âm tần. Ví dụ, khi tâm của qúy vị rất chân thành và ấm áp, cho dù quý vị nói chuyện với ai thì âm tần của lời nói cũng sẽ khác với lúc bạn muốn la mắng một ai đó. Khi cha mẹ nói, trẻ con sẽ thu nạp tất cả, nhưng có thể không hiểu được âm tần đó ở trong thế giới người lớn có ý nghĩa gì. Vì vậy chúng dùng cách bắt chước để nói lại cho người lớn nghe và đoán xem ý nghĩa của những lời nói đó.
Đừng xem con cái như mèo con, chó con
Không chỉ nói con mình ngốc, một số người còn xem con mình giống như mèo con, chó con. Tôi khuyên phụ huynh nên hạn chế nói những lời như vậy. Những lời này thật sự không tôn trọng sinh mệnh của đứa trẻ, phụ huynh dường như hay xem con mình như một món đồ chơi hoặc thú cưng: như mèo con và chó con, khi thương yêu chúng thì đến vuốt ve chúng, lúc không yêu thương nữa thì bỏ mặc chúng qua một bên.
Một số người cho rằng chăm sóc trẻ con rất là mệt! Trẻ không ngừng đòi hỏi phụ huynh là phải quan tâm đến chúng! Thực ra trẻ con không phải là đòi hỏi, mà đang giúp chúng ta trưởng thành. Hiện nay, rất nhiều phụ huynh hóa trang cho con mình thành mèo con, chó con, hoặc là những động vật trong các bộ phim hoạt hình, có khi lại trang điểm chúng một cách buồn cười, sau đó quay video lại chia sẻ với mọi người để tạo tiếng cười. Điều này có thể dẫn đến những hậu quả không tốt về sau.
Tôi từng gặp một trường hợp, phụ huynh hóa trang cho con trai của mình thành một con thỏ rồi chụp hình lưu niệm. Phụ huynh thì cảm thấy điều này rất đáng yêu, nhưng đứa con trai lại rất ghét tấm hình này và luôn ghi nhớ trong lòng. Cậu ấy ôm giữ sự khó chịu không thể giải bày này, khi đi học còn gặp những tình huống gây khó chịu tương tự cho đến khi cậu bước vào giai đoạn trung học phổ thông thì bắt đầu xuất hiện những chướng ngại tâm lý.
Chú ý quan sát để phát hiện sớm những khiếm khuyết bẩm sinh
Tiêu chí kiểm tra thị giác trẻ sơ sinh là trẻ có thể chú ý những vật chuyển động ở trước mắt. Có một số trẻ sinh ra đã có vấn đề về thần kinh thị giác và không thể nhìn thấy sự dao động của vật thể. Đến tuổi tập đi phụ huynh mới nhận thấy trẻ thường bị té ngã, lý do là vì trẻ hoàn toàn không nhìn rõ được.
Có những phụ huynh hoàn toàn không chú ý việc con hay té ngã, cho rằng lúc tập đi thì bị té ngã là chuyện bình thường. Tôi đã gặp qua những trường hợp như vậy, đến lúc việc học tập của đứa trẻ tại trong trường học có vấn đề, giáo viên dù nỗ lực đến mấy nhưng vẫn không xử lý được, sau cùng mới tìm chuyên gia nhờ giúp đỡ.
Có một trường hợp chân đứa trẻ có vấn đề là chân dài, chân ngắn. Giáo viên nói có thể quan sát thấy nhưng phụ huynh thì không chú ý tới. Tôi trò chuyện với phụ huynh một lúc và cho đứa trẻ leo lên cầu thang, đi bộ để xem động tác đi của đứa trẻ có bình thường không. Việc đi đứng của đứa trẻ thật sự có vấn đề khi chơi cùng các bạn, nó thường bị bỏ lại phía sau.
Một số phương pháp giáo dục chia học sinh vào những nhóm nhỏ, ba – bốn đứa trẻ vào chung một tổ, khi một người theo không kịp thì cả tổ sẽ bị trừ điểm. Sau cùng, không ai muốn kết bạn và ở cùng cậu bé này, vì vậy cậu bé ấy không có bạn.
Trẻ con đến trường học ngoài việc học tập kiến thức ra, còn có một việc cực kỳ quan trọng: đó là kết bạn. Nếu như không có bạn bè, đứa trẻ sẽ trở nên cô độc và dần dẫn tới bị bệnh tâm lý.
Không ai mong muốn con của mình bị khiếm khuyết bẩm sinh, cho nên từ khi trẻ sinh ra chúng ta phải chú ý quan sát thật kỹ từng chi tiết, đừng để đến lúc trẻ lớn lên, dồn lại rất nhiều sự việc, vấn đề lớn rồi thì rất khó cứu vãn.
Tiến sĩ Trần Ngạn Linh có hơn 30 năm kinh nghiệm giúp đỡ các bậc cha mẹ và giáo viên ở Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Nhật Bản, Singapore, Malaysia, Indonesia, Hoa Kỳ, Âu Châu, Úc Châu, và New Zealand. Nhiều phụ huynh và giáo viên xem cô Trần là nhà cố vấn trọn đời. Khả năng tư vấn của cô không chỉ giới hạn lĩnh vực nuôi dạy con trẻ và giáo dục, mà còn bao gồm nghiên cứu phát triển và thiết lập văn hóa doanh nghiệp cho các công ty tư nhân. Kinh nghiệm trong nhiều lĩnh vực khác nhau giúp cho cô Trần có cái nhìn toàn diện và tổng quát hơn trong việc hướng dẫn các bậc cha mẹ và các giáo viên khác bồi dưỡng nên những nhân tài khỏe mạnh.
Tiến sĩ Trần có bằng tiến sĩ Tâm lý học chỉnh thể và Năng lượng y học của Đại học Y khoa Thân Tâm Hoa Kỳ (nay là Viện nghiên cứu Thân và Tâm), Thạc sĩ Học viện Đại học Y Đài Loan, Thạc sĩ Phát triển nhi đồng Đại học California (US), Thạc sĩ về Giáo dục năng khiếu của Đại học California và chứng chỉ lập trình máy điện toán. Video bài diễn văn trên truyền hình của cô được Thư viện Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc lưu giữ, và được China Airlines International phát sóng.
Lý Âu biên tập
Bách Hợp biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times Hoa ngữ
