Nhà sáng lập FTX đối mặt với một trong những tội danh lừa đảo ‘lớn nhất’ lịch sử Hoa Kỳ
Các đồng sự cho biết anh Sam Bankman-Fried đã xem việc trộn lẫn các quỹ đầu tư để cứu các doanh nghiệp của mình như một phép tính giữa phần thưởng và rủi ro
Khi anh Sam Bankman-Fried, người hiện đang bị bắt giữ ở Bahamas, chuẩn bị bị dẫn độ sang Hoa Kỳ vì các cáo buộc hình sự, thì các nhân viên cũ tại sàn giao dịch mã kim FTX của anh kể lại về anh này như một nhân vật phức tạp và mâu thuẫn, người đã dùng đầu óc tính toán của mình để tự đưa bản thân vào con đường đen tối.
Từng trị giá hàng tỷ dollar và được báo chí tài chính ca ngợi là “J.P. Morgan mới” và tỷ phú “Warren Buffett tiếp theo,” anh Bankman-Fried hiện đang phải đối mặt với các cáo buộc hình sự do Biện lý Liên bang Tòa Địa hạt phía Nam New York đưa ra, bao gồm gian lận điện tín, âm mưu gian lận điện tín, gian lận chứng khoán, âm mưu lừa đảo chứng khoán, và rửa tiền.
Ngoài ra, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) đã buộc tội anh Bankman-Fried tội danh “dàn dựng một kế hoạch lừa gạt các nhà đầu tư cổ phần tại FTX Trading Ltd.” Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai (CFTC) cũng đã đưa ra cáo buộc của mình, buộc tội rằng việc anh Bankman-Fried trộn lẫn tiền của khách hàng với nguồn tiền của các công ty thuộc sở hữu của anh là vi phạm Đạo luật Trao đổi Hàng hóa. Những cáo buộc của SEC và CFTC là những cáo buộc dân sự dự kiến sẽ được khởi tố sau vụ án hình sự này.
“Đây là một trong những vụ lừa đảo tài chính lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ,” ông Damian Williams, Biện lý Liên bang cho Tòa Địa hạt phía Nam của New York, cho biết trong một cuộc họp báo hôm 13/12.
Anh Bankman-Fried đã bị Lực lượng Cảnh sát Hoàng gia Bahamas bắt giữ hôm 12/12 theo các cáo buộc của giới chức Hoa Kỳ. Theo một tuyên bố chính thức từ chính phủ Bahamas, “Vào thời điểm có một yêu cầu dẫn độ chính thức được đưa ra, Bahamas dự định sẽ giải quyết yêu cầu đó một cách nhanh chóng, theo luật pháp Bahamas và các nghĩa vụ theo hiệp ước với Hoa Kỳ.”
Trong mắt công chúng, anh Bankman-Fried đã từ một thiên tài tài chính tháo vát và một nhà từ thiện hào hiệp trở thành kẻ nói dối, lừa đảo, và trộm cắp. Nhưng những nhân viên cũ của anh ta lại đưa ra quan điểm khác.
Theo một nhân viên yêu cầu ẩn danh, như hầu hết các nhân viên đã biết, thì FTX là “một công ty tạo ra lợi nhuận hợp pháp. Công ty này đã hợp tác với một số người tốt nhất mà quý vị có thể hình dung.”
Nhìn lại quá khứ, nhân viên này nói, “Quý vị có thể có một gia đình tốt nhất, nhưng nếu quý vị có một người cha tồi tệ, thì gia đình đó sẽ đổ vỡ.” Về các cáo buộc gian lận tràn lan và sử dụng bất hợp pháp tiền của các nhà đầu tư, vị này cho biết hầu hết những người làm việc ở đó đều không hay biết vào thời điểm đó.
“Sequoia Capital và BlackRock đã không biết gì,” anh nói, “thì làm sao chúng tôi biết được?” BlackRock và Sequoia là những công ty đầu tư dày dạn kinh nghiệm đã đầu tư vào các chi nhánh FTX của anh Bankman-Fried và có lẽ họ đã phân tích báo cáo tài chính của các công ty đó như một phần của quy trình thẩm định của mình.
Một nhân viên khác, người cũng muốn ẩn danh, cho biết việc chứng kiến sự sụp đổ của anh Bankman-Fried thật đau đớn. Nói về các cuộc phỏng vấn mà Bankman-Fried đã tham gia trước khi bị bắt, anh nói: “Tôi chưa xem cuộc phỏng vấn đó. Tôi không thể buộc mình xem … Tôi nghĩ anh ấy vẫn còn ảo tưởng.”
“Đây là cách Sam nhìn nhận mọi thứ: Anh ấy là một người rất giỏi toán học, phân tích, và logic,” vị đồng sự cũ này cho biết. “Anh ấy xem xét các kết quả khác nhau, và ấn định xác suất cho chúng. Và đối với mỗi kết quả, anh ta ấn định lãi hoặc lỗ, lãi hoặc lỗ dự kiến là bao nhiêu? Và vì vậy, anh ấy sẽ làm điều gì đó, miễn là kết quả mong đợi là tích cực. Từ mà anh ấy thích sử dụng là EV dương, hay giá trị kỳ vọng dương.”
“Tôi thực sự nghĩ rằng nếu anh ấy có cơ hội làm điều này một lần nữa, anh ấy sẽ thực sự làm điều đó bởi vì theo tính toán của anh ấy thì đó là EV dương,” anh nói. “Anh ấy có thể cứu công ty Alameda, sử dụng một ít tài sản của khách hàng để cứu Alameda, họ sẽ tiếp tục kiếm được nhiều tiền hơn, bù đắp những khoản lỗ, và sau đó, quý vị biết đấy, mọi thứ sẽ trở nên tuyệt vời.”
“Vấn đề với lối suy nghĩ đó là việc đánh cắp tài sản của khách hàng không phải là một quyết định mang tính xác suất. Đó là một ranh giới giữa đen và trắng. Quý vị không bao giờ nên sử dụng tài sản của khách hàng cho bất kỳ mục đích nào khác ngoài việc giữ nó theo sự ủy thác của khách hàng.”
Khả năng phán đoán kém?
Trong các cuộc phỏng vấn trước khi bị bắt, anh Bankman-Fried đã trả lời các câu hỏi về hành động của mình bằng những ngôn từ giấu giếm, tuyên bố rằng anh rất ngạc nhiên về khoản lỗ hàng tỷ dollar và việc sử dụng bất hợp pháp tiền của các nhà đầu tư. Anh nói về những sai lầm và khả năng phán đoán kém của mình, nhưng phủ nhận ý định phạm tội.
Hôm 13/12, từ Bahamas, anh đã đồng ý làm chứng trước Quốc hội qua Zoom, mặc dù vào thời điểm đó anh đã tuyên bố rằng vì anh không còn được tiếp cận vào hồ sơ của FTX, nên lời khai của anh “sẽ không giúp ích được như tôi muốn.” Tuy nhiên, anh cũng nói rằng anh sẽ ở lại Bahamas, vì lịch trình của anh “đã khá kín” và anh lo ngại về việc bị các tay săn ảnh ở Hoa Kỳ bủa vây.
FTX đã quyên góp hơn 300,000 USD cho chín thành viên của Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện và anh Bankman-Fried đã trao khoảng 40 triệu USD cho các ứng cử viên Đảng Dân Chủ, khiến anh trở thành nhà tài trợ lớn thứ hai cho đảng này sau nhà tài phiệt George Soros. Được biết, anh cũng có một số mối quan hệ công việc với Ủy viên Chứng khoán và Giao dịch Gary Gensler. Anh Bankman-Fried và đồng giám đốc điều hành của anh, anh Ryan Salame, cho biết họ cũng đã quyên góp hàng triệu dollar cho các ứng cử viên Đảng Cộng Hòa.
Một số thành viên của ủy ban này đã chất vấn về thời điểm bắt giữ anh Bankman-Fried, và cụ thể là tại sao anh Bankman-Fried không được trao cơ hội trả lời các câu hỏi của họ trước khi bị bắt giam.
Dân biểu Barry Loudermilk (Cộng Hòa-Georgia) cho biết ông thấy thời điểm diễn ra vụ bắt giữ này là “không thể tin được.”
“Quý vị không thể không có một chút nghi ngờ vì chỉ trong vài giờ sau khi anh ta đưa ra lời làm chứng hữu thệ đầy đủ đầu tiên trước Quốc hội, thì anh ấy bị bắt,” ông Loudermilk nói với NTD, một hãng thông tấn cùng hệ thống với The Epoch Times. “Tôi nghĩ chúng ta cần phải xem xét điều đó.”
“Có rất nhiều câu hỏi chưa có lời giải đáp mà tôi nghĩ rằng Quốc hội cần lập tức đặt ra trước khi có bất kỳ bản cáo trạng chính thức nào,” ông Loudermilk nói. Trong số các câu hỏi là làm cách nào mà Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC), cơ quan có nhiệm vụ quản lý các sàn giao dịch, lại không nhận thấy FTX có bất kỳ điều gì bất ổn.
“Có phải họ đang ngủ khi lái xe không? Hay họ đã quá tập trung vào các mục tiêu ESG và các chính sách ‘thức tỉnh’ của mình mà họ đang cố gắng áp dụng đối với một số công ty? Họ có quá tập trung vào điều đó, thay vì thực sự làm công việc quản lý mà lẽ ra họ phải làm không?”
Ông Loudermilk cho biết ông muốn biết “SEC đã trao đổi với FTX những gì trước khi FTX sụp đổ … Giữa ông Freed và SEC hoặc chủ tịch SEC đã từng có bất kỳ cuộc họp nào chưa?”
Trước đó vào năm nay, có nguồn tin cho biết ông Gensler của SEC đã thực hiện một cuộc điện đàm dài 45 phút với anh Bankman-Fried. Nội dung thảo luận trong cuộc điện đàm này chưa được tiết lộ công khai.
Trong một tuyên bố chính thức hôm 12/12, chủ tịch Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện Maxine Waters (Dân Chủ-California) cho biết, “Tôi rất ngạc nhiên khi biết rằng anh Sam Bankman-Fried đã bị bắt ở Bahamas theo chỉ thị của Biện lý Liên bang cho Địa hạt phía Nam của New York.”
“Mặc dù anh Bankman-Fried phải chịu trách nhiệm,” bà Waters nói, “nhưng công chúng Mỹ xứng đáng được nghe trực tiếp từ anh Bankman-Fried về những hành động đã gây hại cho hơn một triệu người, và quét sạch khoản tiền tiết kiệm cả đời vất vả kiếm được của rất nhiều người. Công chúng đã nóng lòng chờ đợi để có được những câu trả lời này dưới lời tuyên thệ trước Quốc hội, và thời điểm bắt giữ đó đã gạt đi cơ hội này của công chúng.”
40 triệu USD
Với gần 40 triệu USD quyên góp, anh Bankman-Fried đã trở thành nhà tài trợ cá nhân lớn thứ hai của Đảng Dân Chủ trong năm nay, chỉ sau nhà đầu tư George Soros, người đã quyên góp 128 triệu USD.
Cuộc sống ở đảo Bahamas
Giống như những người đầu tư vào sàn giao dịch FTX tin rằng tài sản của họ đang được giữ trong các tài khoản an toàn, nhiều người lao động bình thường cũng chứng kiến khoản đầu tư của họ vào FTX bốc hơi chỉ sau một đêm. Họ nói, theo một cách nào đó, câu chuyện này cũng quen thuộc với người dân trên đảo.
“Những tổ chức ngoại quốc này đến và họ làm xáo trộn cuộc sống của chúng tôi rồi để lại mớ hỗn độn cho chúng tôi dọn dẹp,” nhân viên Bahamas này nói, mặc dù anh nhún vai và cho biết anh không kỳ vọng sự sụp đổ của FTX sẽ để lại nhiều ảnh hưởng đối với Bahamas. “Người dân Bahamas là những con người kiên cường. Chúng tôi sẽ khôi phục lại cuộc sống thường nhật.”
Trên khắp hòn đảo, hầu hết người dân địa phương đều biết về câu chuyện của anh Bankman-Fried nhưng dường như không đặc biệt lo ngại việc các công ty của anh này sụp đổ sẽ có bất kỳ ảnh hưởng lan rộng hoặc lâu dài nào đối với họ. Có sự bối rối và chỉ trích nhắm vào các cơ quan quản lý tại Ủy ban Chứng khoán Bahamas và một bước lùi đối với những người từng hy vọng Bahamas sẽ trở thành một trung tâm tài chính tiếng tăm trong lĩnh vực mã kim, nhưng nhìn chung người dân vẫn phải tiếp tục cuộc sống.
Theo một tài xế taxi, câu chuyện về FTX là “một dự án không khả thi.” Nền kinh tế nơi đây được thúc đẩy bởi du lịch, và hiện đang chứng kiến một đợt phục hồi mạnh mẽ sau một năm phong tỏa vì đại dịch. Người dân Bahamas bày tỏ sự hài lòng về việc loại bỏ Thủ tướng Hubert Minnis để đáp trả việc ông đóng cửa nền kinh tế vào năm 2020, khiến ngành du lịch nước này rơi vào tình trạng khó khăn.
Công trường trống nơi FTX động thổ để xây dựng các văn phòng mới rộng lớn sẽ được sử dụng cho các mục đích khác, và có khoảng 300 triệu USD trong các ngôi nhà và các bất động sản khác — bao gồm một ngôi nhà trong một khu đô thị biệt lập giàu có mua cho cha mẹ của anh Bankman-Fried — hiện là một phần trong các thủ tục phá sản. Người dân địa phương quan tâm nhiều hơn đến ga tàu du lịch mới trị giá 300 triệu USD, dự kiến khai trương vào tháng Năm, sẽ tăng gần gấp đôi số lượng tàu du lịch có thể cập bến tại cảng Nassau.
‘Chúng tôi đã bị sa thải trên Twitter’
Đối với bản thân anh Bankman-Fried, quý vị càng tiếp xúc gần hơn với anh ấy, thì các quan điểm dường như càng trở nên mù mịt. Nhân viên người Bahamas mô tả ông chủ cũ của mình là người “thông minh nhưng sống nội tâm,” nói rằng “anh ấy chắc chắn mắc chứng rối loạn tự kỷ.” Vị cựu CEO của FTX này thường làm việc đồng thời trên sáu màn hình máy điện toán khác nhau, đọc thư điện tử, thực hiện giao dịch, theo dõi các vị thế [giao dịch], thực hiện các cuộc gọi video, và chơi trò chơi điện tử.
“Đôi khi chúng tôi đứng đó và chỉ nhìn anh ấy với ánh mắt đầy thán phục,” người này nói. Khi được hỏi cảm giác làm việc cho FTX như thế nào, anh ấy đáp: “Chúng tôi được đãi ngộ rất tốt. Chúng tôi đã có phúc lợi tốt. Đó là một công việc tốt.”
“Anh có biết chúng tôi đang làm gì vào thời điểm này năm ngoái không? Chúng tôi đã tổ chức một chương trình tặng đồ chơi lớn nhất mà đất nước này từng thấy.” Vào dịp Giáng Sinh, FTX đã mua và tặng hàng trăm ngàn món đồ chơi cho trẻ em. Công ty cũng quyên góp cho các trường học, nhà thờ, và tổ chức từ thiện ở Bahamas.
Khi sự cố sụp đổ này xảy ra, anh nói, “chúng tôi đã bị sa thải trên Twitter,” và mặc dù nhiều người dân địa phương đã được giữ lại làm nhân viên của FTX, nhưng họ vẫn chưa được trả lương tháng trước.
Trong một loạt các cuộc phỏng vấn kể từ khi các công ty của anh tuyên bố phá sản, anh Bankman-Fried nói rằng anh không biết về chỗ cất giấu của hàng tỷ dollar đã không cánh mà bay đó, cũng như làm cách nào mà tiền từ tài khoản của các nhà đầu tư mã kim cá nhân trên sàn giao dịch FTX bị chuyển sang Alameda để trang trải các khoản lỗ giao dịch và đầu tư ở đó.
Trong một cuộc phỏng vấn hôm 30/11 tại Hội nghị thượng đỉnh DealBook của The New York Times, anh Bankman-Fried nói: “Tôi không điều hành Alameda; tôi không biết chính xác chuyện gì đang xảy ra; tôi không biết quy mô vị thế của họ. Rất nhiều điều trong số này là những thứ tôi mới biết được trong tháng trước, là những thứ mà tôi mới biết được khi tôi đang cuống cuồng tìm hiểu về vấn đề này hôm 06/11, 07/11, và 08/11.”
Anh Bankman-Fried nói, “tôi đã vô tình trộn lẫn các quỹ đầu tư” giữa các tài khoản của khách hàng tại FTX và Alameda, đồng thời cho biết thêm rằng anh “thực sự ngạc nhiên” trước mức độ rủi ro mà Alameda đã có trong các vị thế giao dịch của công ty này, “nhưng tôi không cố ý trộn lẫn các quỹ đầu tư.” Các công ty con và chi nhánh khác nhau của FTX đã nộp đơn xin phá sản hôm 11/11.
‘Nhà giao dịch dở tệ’
Mặc dù FTX và Alameda là hai pháp nhân riêng biệt, nhưng các giám đốc điều hành cao cấp của cả hai công ty được cho là đã cùng sở hữu một dinh thự ven biển trị giá 30 triệu USD ở khu vực phía tây của Đảo New Providence, tại một khu nghỉ dưỡng độc quyền tên là Albany. Văn phòng của họ, cũng nằm phía sau những cánh cổng an ninh, cách khu nghỉ dưỡng này một quãng lái xe ngắn.
Nằm sau hàng rào an ninh cao vút chỉ có cư dân và khách mới được phép vào, cộng đồng Albany là nơi sinh sống của những người nổi tiếng và giới siêu giàu. Khu nghỉ dưỡng này có những ngôi nhà và khu chung cư cao tầng nhìn ra một bến du thuyền, nơi chủ sở hữu có thể đỗ du thuyền của mình.
Hồi tháng 10/2021, anh Bankman-Fried đã bàn giao quyền kiểm soát công ty Alameda Research cho một nhân viên tài năng, cô Caroline Ellison, một sinh viên mới tốt nghiệp trường Stanford, người đã giao dịch cổ phiếu trong một năm rưỡi tại Jane Street, một quỹ phòng hộ ở Wall Street, trước khi gia nhập Alameda. Mặc dù vào thời điểm này, anh Bankman-Fried đã tuyên bố rời khỏi Alameda để tập trung hoàn toàn vào sàn giao dịch mã kim FTX của mình, nhưng anh ta lại sống chung với cô Ellison tại khu nghỉ dưỡng Albany.
“Tôi đã sống với một hoặc hai thành viên của Alameda trong một thời gian ngắn,” anh nói tại Hội nghị thượng đỉnh DealBook. Chưa rõ tại sao một người có lý lịch sơ sài như cô Ellison lại được chọn để điều hành một quỹ phòng hộ trị giá hàng tỷ dollar, nhưng các khoản lỗ tại Alameda đã nhanh chóng chồng chất và anh Bankman-Fried dường như đã sử dụng hàng tỷ dollar vốn đầu tư của khách hàng bên FTX để bù đắp các khoản lỗ tại Alameda vào thời điểm đó.
Cô Ellison trở lại New York sau khi nộp đơn phá sản và được cho là đã thuê công ty luật Wilmer Cutler Pickering Hale and Dorr có trụ sở tại Hoa Thịnh Đốn làm luật sư bào chữa cho cô. Theo Reuters, anh Bankman-Fried đã thuê ông Mark Cohen của công ty luật Cohen & Dresser. Ông Cohen là một cựu công tố viên liên bang từng đại diện cho bà Ghislaine Maxwell trong phiên tòa xét xử tội buôn bán tình dục của bà.
Khi được hỏi về cô Ellison, một nhân viên trả lời: “Caroline là một người tốt, nhưng hóa ra cô ấy lại là một nhà giao dịch dở tệ.”
Nhóm biên dịch tin tức Anh ngữ Epoch Times Tiếng Việt
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
