Đàm phán thương mại Hoa Kỳ–Trung Quốc: Chưa có thay đổi trong tương lai gần
Trung Quốc yêu cầu các điều khoản thương mại dễ dàng hơn, nhưng không nhượng bộ gì.
Câu chuyện tranh chấp thương mại Hoa Kỳ–Trung Quốc vẫn tiếp diễn trong suốt hai thập niên vừa qua và hứa hẹn sẽ còn kéo dài trong tương lai.
Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Katherine Tai cho biết: “Trong thời gian quá lâu, việc Trung Quốc không tuân thủ các quy tắc thương mại toàn cầu đã làm suy giảm sự thịnh vượng của người Mỹ.”
Hoa Kỳ và Trung Quốc đã tổ chức các cuộc đàm phán thương mại cao cấp vào cuối tuần lễ từ ngày 04–10/10, kết quả là Trung Quốc đang yêu cầu Hoa Kỳ nới lỏng các hạn chế thương mại và đầu tư, trong khi không đưa ra điều gì để trao đổi.
Trước khi nói chuyện với Phó Thủ tướng Lưu Hạc, bà Tai giải thích rằng Hoa Kỳ muốn Trung Quốc chấm dứt các hỗ trợ của nhà nước đối với các công ty Trung Quốc, buộc Bắc Kinh phải thực hiện đúng luật như những quốc gia khác. Bà Tai nói rằng bà sẽ thảo luận cởi mở với các quan chức Trung Quốc, cảnh báo họ rằng Hoa Kỳ sẽ thực hiện “tất cả các bước cần thiết” để bảo vệ người Mỹ khỏi chủ nghĩa trọng thương của Bắc Kinh.
Hoa Kỳ hiện có các hạn chế đầu tư và thương mại đối với 900 tổ chức, mà Trung Quốc muốn dỡ bỏ. Ngoài ra, Hoa Kỳ đang cân nhắc một cuộc điều tra theo Mục 301 về các khoản trợ cấp không công bằng của chính phủ, có thể dẫn đến nhiều mức thuế hơn.
Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình, Đại sứ Qin Gang nói rằng các hạn chế, dựa trên an ninh quốc gia, là không công bằng. Sau đó, ông ta đe dọa rằng sẽ có những hậu quả nghiêm trọng nếu Hoa Kỳ không làm theo yêu cầu của Trung Quốc.
Theo bà Tai, lịch sử hành vi bóp méo thị trường của Trung Quốc bắt nguồn từ khi họ gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2001. Quyền tiếp cận tương đối tự do vào Hoa Kỳ và các thị trường ngoại quốc khác mà không bị hạn chế, kết hợp với sự hỗ trợ của nhà nước và thiếu trách nhiệm giải trình đã cho phép Trung Quốc thống trị thị trường toàn cầu về thép và tấm quang năng. Hơn nữa, Trung Quốc đang nỗ lực thống trị các thị trường về công nghệ tân tiến, các chất bán dẫn, và các nguyên liệu thô.
Đối với thỏa thuận thương mại Giai đoạn Một được ký với cựu Tổng thống Donald Trump, Trung Quốc mới chỉ mua khoảng 50% khối lượng hàng hóa nhập cảng của Hoa Kỳ mà họ đã đồng ý mua. Ông Qin bác bỏ cáo buộc rằng lượng nhập cảng hàng hoá của Trung Quốc không tuân theo thỏa thuận, khi nói rằng Trung Quốc đã thực hiện “các bước trên thực tế” để tuân thủ.
Ngoài các hành vi thương mại không công bằng, Trung Cộng còn lách các chuẩn mực quốc tế, để tận dụng các thị trường đầu tư của Hoa Kỳ. Do đó, Hoa Kỳ đã cấm các đợt IPO mới của các công ty Trung Quốc và yêu cầu các công ty đã niêm yết tại Hoa Kỳ phải tuân thủ các yêu cầu kiểm toán và công bố thông tin, nếu không họ sẽ phải đối mặt với việc hủy niêm yết.
Các hạn chế đối với các đợt IPO của Trung Quốc xuất phát từ việc nhiều công ty Trung Quốc niêm yết trên các sàn giao dịch của Hoa Kỳ, thông qua các công ty vỏ bọc như các công ty tại Quần đảo Cayman. Theo các quy định mới, các công ty Trung Quốc sẽ được yêu cầu công bố sự thật là các nhà đầu tư Hoa Kỳ đang đổ tiền của họ vào các công ty vỏ bọc ở ngoại quốc, thay vì là công ty thực tế ở Trung Quốc. Trong nhiều năm, các công ty công nghệ Trung Quốc đã sử dụng các công ty vỏ bọc có cấu trúc lợi ích biến đổi (variable interest entities-VIE) này để tuân theo các quy định của Bắc Kinh, cấm người ngoại quốc trực tiếp sở hữu cổ phần của các công ty công nghệ Trung Quốc.
Thực chất là các nhà đầu tư Hoa Kỳ không sở hữu các công ty thực sự [ở Trung Quốc] và nếu cổ phiếu không trả được cổ tức hoặc công ty vỏ bọc biến mất hoàn toàn, thì họ sẽ không có quyền truy đòi hợp pháp ở Trung Quốc, vì các công ty theo cấu trúc VIE là bất hợp pháp theo luật pháp Trung Quốc. Để bảo vệ các nhà đầu tư Hoa Kỳ, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) Gary Gensler yêu cầu phải công bố thông tin liên quan đến “các tổ chức phát hành ra ngoại quốc có liên kết với các công ty đang hoạt động có trụ sở tại Trung Quốc” trước khi cho phép các công ty này được huy động vốn.
Trung Cộng nói rằng họ có thể thông qua một đạo luật, cấm các công ty viễn thông Trung Quốc niêm yết ở ngoại quốc, kể cả việc niêm yết thông qua một công ty ngoại quốc. Điều này có thể khiến hàng ngàn tỷ USD cổ phiếu Trung Quốc không được niêm yết tại Hoa Kỳ, xóa sổ nhiều nhà đầu tư Hoa Kỳ.
Theo luật của Trung Cộng, các công ty Trung Quốc không được phép chịu sự kiểm toán của Hoa Kỳ. Các nhà lập pháp Hoa Kỳ đã đề xướng một đạo luật có tên “Đạo luật Không cho IPO đối với các Tác nhân vô trách nhiệm”, đạo luật này sẽ cấm các công ty Trung Quốc không đáp ứng các yêu cầu công bố thông tin được niêm yết tại Hoa Kỳ. Ông Chris Iacovella, giám đốc điều hành tại Hiệp hội Chứng khoán Hoa Kỳ, ủng hộ đạo luật này, khi kêu gọi chấm dứt việc Trung Cộng tiếp cận thị trường vốn Hoa Kỳ.
Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Gina Raimondo xác nhận rằng Trung Cộng đang không tuân thủ các cam kết của mình theo thỏa thuận thương mại Giai đoạn Một và đang ngăn cản các hãng hàng không do nhà nước kiểm soát/sở hữu mua hàng chục tỷ dollar [hợp đồng] máy bay từ nhà sản xuất Hoa Kỳ, Công ty Boeing. Ngoài ra, một trong những khiếu nại lớn nhất của Hoa Kỳ là sự hỗ trợ của nhà nước, trợ cấp, và các khoản vay ưu đãi mà Trung Cộng cấp cho các công ty được ưu đãi. Đây là những ví dụ rõ ràng về “các hoạt động phi thị trường không công bằng” do nhà nước điều phối. Các công ty Hoa Kỳ, gia nhập các lực lượng thị trường và phải huy động vốn tự có cũng như cần kiếm lợi nhuận, không thể cạnh tranh với các công ty Trung Quốc do nhà nước sở hữu, kiểm soát và được nhà nước bảo trợ vốn nhằm có thể hạ giá cạnh tranh.
Ngoài thương mại, ông Qin bày tỏ sự tức giận của Trung Cộng đối với việc Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ thiết lập một “Trung tâm Nhiệm vụ Trung Quốc” – một hành động mà ông Qin gọi là một “tính toán sai lầm nghiêm trọng nhất”. Ông cũng cáo buộc Hoa Kỳ đang bắt đầu một cuộc chiến tranh lạnh mới với Trung Quốc.
Sau cuộc gặp giữa bà Tai và ông Lưu, nhiều báo cáo cho rằng Trung Quốc đã đàm phán về việc dỡ bỏ thuế quan, mặc dù không rõ Bắc Kinh đưa ra lời đề nghị gì, nếu có. Bà Tai nói rằng dường như Trung Quốc không có kế hoạch thực hiện những thay đổi có ý nghĩa, điều này có nghĩa là thuế quan và các hạn chế vẫn sẽ được duy trì.
Pháp luật và các cuộc điều tra có thể đang được tiến hành; điều này có thể hạn chế hơn nữa việc Trung Quốc tiếp cận các thị trường thương mại và đầu tư của Hoa Kỳ. Bắc Kinh tỏ ra phẫn nộ, nhưng không có hành động nào để giải quyết những bất bình. Bà Tai nói rằng, bà chống lại sự “tách rời” khỏi Trung Quốc, và thay vào đó, bà thích một sự “tái hợp” theo các quy tắc mới, công bằng hơn. Có vẻ như, nếu điều đó có thể thực hiện được thì đó sẽ là một chặng đường dài trong tương lai.
Quan điểm trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.
Tiến sĩ Antonio Graceffo đã có hơn 20 năm làm việc tại Á Châu. Ông tốt nghiệp Đại học Thể thao Thượng Hải và có bằng bằng Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh của Đại học Giao thông Thượng Hải của Trung Quốc. Ông Antonio là giáo sư kinh tế và nhà phân tích kinh tế Trung Quốc, người đã viết bài cho nhiều kênh truyền thông quốc tế.