Nhiều người Afghanistan xóa tài khoản mạng xã hội khi thiết bị giám sát của Hoa Kỳ rơi vào tay Taliban
Các đồng minh Afghanistan của Hoa Kỳ được cho là đang gấp rút xóa một loạt các tài khoản trên mạng xã hội của họ do lo ngại có thể trở thành mục tiêu của các hoạt động giám sát trực tuyến của Taliban. Trong khi đó, những người ủng hộ quyền riêng tư đang nêu lên mối lo ngại cho rằng chương trình dữ liệu của Hoa Kỳ có thể bị Taliban kế thừa; và sẽ dẫn đến sự đe dọa các quyền tự do dân sự ở Hoa Kỳ.
Hôm 16/08, Tổ chức Human Rights First (Nhân quyền Trước tiên) có trụ sở tại New York thông báo rằng phiến quân Taliban đã chiếm được các công cụ giám sát của Hoa Kỳ. Những thiết bị này, được gọi là Thiết bị Phát hiện Nhận dạng Liên hợp Cầm tay (HIIDE), được quân đội sử dụng để quét sinh trắc học cho người dân Afghanistan nhằm đối chiếu với các dấu vân tay trên các thiết bị nổ (IED), và dùng cho các cuộc điều tra pháp y khác.
Tổ chức nhân quyền này cảnh báo, “Chúng tôi biết rằng Taliban hiện có khả năng có quyền truy cập vào nhiều cơ sở dữ liệu và thiết bị sinh trắc học khác nhau ở Afghanistan, bao gồm cả một số thiết bị do lực lượng quân đội liên minh để lại. Công nghệ này có thể bao gồm quyền truy cập vào một cơ sở dữ liệu dấu vân tay và bản quét mống mắt, cũng như bao gồm công nghệ nhận dạng khuôn mặt.”
Tổ chức Human Rights First đã đưa ra những lời khuyên cho cho các đồng minh Afghanistan, trong đó có các hướng dẫn đa ngôn ngữ về cách bảo vệ danh tính kỹ thuật số của họ.
Cảnh báo này được đưa ra trong bối cảnh có nhiều báo cáo về việc người dân Afghanistan xóa tài khoản mạng xã hội để bảo vệ quyền riêng tư của họ khỏi Taliban. Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) được cho là đã gửi email tới các đối tác của mình ở Afghanistan để “xóa ảnh và thông tin có thể khiến các cá nhân hoặc các nhóm gặp nguy hiểm.”
Cựu công tố viên Quân đội Hoa Kỳ John Maher nói với The Epoch Times rằng cảnh báo đặc biệt về việc Taliban sử dụng thiết bị HIIDE này có thể đã bị phóng đại quá mức.
Ông Maher, người từng làm việc cho chương trình sinh trắc học Afghanistan trong thời gian làm quản lý chương trình của Trung tâm Tư pháp ở Parwan, nói rằng các thiết bị HIIDE được bảo vệ bằng mật khẩu. Ông cho hay, sau khi một người lính sử dụng thiết bị này và tải dữ liệu lên cơ sở dữ liệu trung tâm, giao thức sẽ xóa sạch dữ liệu trên thiết bị đó.
Bàn về vấn đề rộng hơn – việc Taliban tiến hành các hoạt động giám sát để định vị các đối thủ của họ, ông Maher cho biết ông nghĩ rằng Taliban sẽ cần được các chính phủ giàu kinh nghiệm hơn như Trung Quốc hoặc Iran hỗ trợ.
Ông Maher cho hay, “Tôi không nghĩ rằng Taliban giỏi tới mức đó.” Ngoài ra, ông cũng nói với The Epoch Times rằng ông đang giúp các đồng minh Afghanistan rời khỏi nước này thông qua Misbah Maher Consultancy, công ty chuyên cung cấp các dịch vụ tư vấn liên quan đến Hoa Kỳ–Afghanistan của mình.
Mặc dù các thiết bị HIIDE này có thể không gây rủi ro cho người Afghanistan, nhưng trước đây Taliban đã từng sử dụng các hệ thống sinh trắc học để nhắm vào các đối thủ của họ. Ví dụ, theo một báo cáo năm 2016 của TOLOnews, vào năm 2016, nhóm phiến quân này được cho là đã sử dụng một cơ sở dữ liệu của chính phủ để kiểm tra xem liệu các hành khách đi xe buýt có phải là thành viên lực lượng an ninh hay không.
Viện sĩ cao cấp của Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ Klon Kitchen cho biết, những rủi ro an ninh do các thiết bị giám sát bị bỏ lại của Hoa Kỳ gây ra chỉ là một trong nhiều hậu quả của cuộc rút quân vụng về của Hoa Kỳ.
Ông Klon nói trong bản tin hàng tuần của mình rằng một cuộc rút quân đúng nghĩa sẽ phải bao gồm việc xóa tất cả các tập tin kỹ thuật số trong các cơ sở và máy chủ của Hoa Kỳ ở Afghanistan, phá hủy tất cả các máy điện toán và thiết bị vật lý khác, và làm việc với các công ty công nghệ và các nền tảng truyền thông xã hội để bảo vệ danh tính của người dân Afghanistan.
Trong khi đó, theo ông Maher, dữ liệu sinh trắc học thu thập từ hàng chục triệu người dân Afghanistan vẫn nằm trong các cơ sở dữ liệu của chính phủ Hoa Kỳ, có khả năng được FBI, Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS) và các cơ quan khác sử dụng để điều tra. Ông cho hay, “Giờ thì đó đã là dữ liệu liên ngành.”
Bộ Quốc Phòng (DoD) đã không phúc đáp các nghi vấn của The Epoch Times về hiện trạng cũng như tính bảo mật của dữ liệu từ Afghanistan, kể cả nghi vấn về việc liệu có bất kỳ cơ sở dữ liệu tập trung nào vẫn còn lưu lại ở Afghanistan hay không.
Ông Ken Silva đưa tin về các vấn đề an ninh quốc gia cho The Epoch Times. Ông có nhiều kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực truyền thông về an ninh mạng, tội phạm và tài chính.