Săn sóc làn da thô ráp của bạn
Da là cơ quan lớn nhất của cơ thể và luôn thay đổi. Da bảo vệ chúng ta khỏi sự khắc nghiệt của môi trường xung quanh, giúp chúng ta điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, thu thập thông tin cảm giác, đồng thời đóng một vai trò quan trọng trong chức năng miễn dịch của cơ thể.
Khi thường xuyên sử dụng hệ thống sưởi ấm nhân tạo trong nhà, chúng ta có thể thấy da của mình xấu đi, đặc biệt là khi chúng ta ở trong môi trường không khí có xu hướng bị khô, hoặc sống ở khu vực có độ ẩm thấp. Do đó, làn da của chúng ta cần được điều trị, nâng niu và chăm sóc.
Cấu tạo da nhìn dưới kính hiển vi
Da bao gồm ba lớp: lớp thượng bì, lớp trung bì, và lớp hạ bì (mô dưới da).
Lớp hạ bì nằm ở trong cùng và sâu nhất, bao gồm lớp mỡ dưới da, mạch máu, mô liên kết và dây thần kinh. Lớp hạ bì có nhiệm vụ tích trữ năng lượng, cách nhiệt, và hoạt động như một bộ phận giảm chấn giúp bảo vệ những cấu trúc ở bên dưới khỏi bị thương. Độ dày của lớp hạ bì thay đổi tùy theo vị trí, dày nhất ở mông và mỏng nhất ở lòng bàn tay và lòng bàn chân.
Trung bì là lớp ở giữa, nằm trên lớp hạ bì. Đây là nơi chứa các mạch máu nhỏ hơn, các đầu dây thần kinh, tuyến tiết mồ hôi và dầu, nang lông, cùng hai loại tiểu thể thần kinh giúp nhận biết và dẫn truyền cảm giác xúc giác và áp lực lên não bộ. Lớp trung bì được tạo thành từ ba loại mô khác nhau, một trong số đó là collagen và độ dày của nó cũng khác nhau tùy theo vị trí.
Lớp ngoài cùng là biểu bì, bao gồm năm lớp tế bào xếp chồng lên nhau. Các tế bào mới được tạo ra ở lớp dưới cùng và dần dần được đẩy lên trên bề mặt cho đến khi chúng chạm đến lớp ngoài cùng – nơi các tế bào da chết bong ra sau đó. Chu kỳ sản sinh tế bào mới và bong tróc tế bào chết diễn ra trong khoảng một tháng. Hàng triệu tế bào da chết bị bong ra mỗi ngày, làm mất đi tổng cộng khoảng 1.5 kg da chết mỗi năm.
Lớp thượng bì chứa các protein cấu trúc (keratin), được gọi là tế bào sừng, và ba loại tế bào chuyên biệt: tế bào hắc tố có vai trò sản xuất melanin hoặc sắc tố của da, tế bào Langerhans hoạt động như hàng rào miễn dịch đầu tiên của da, và tế bào Merkel có chức năng chưa được hiểu rõ. Độ dày của lớp biểu bì cũng khác nhau, từ 0.5 mm trên mí mắt đến 1.5 mm ở lòng bàn tay và lòng bàn chân.
Lớp biểu bì này thường bị ảnh hưởng nhiều nhất, và có thể trở nên khô (một tình trạng được gọi là chứng khô da bất thường), ngứa và nứt nẻ – tất cả đều do mất nước.
Dưới đây là một số cách đơn giản, tự nhiên và hiệu quả mà bạn có thể dễ dàng thực hiện nhằm khắc phục tình trạng da khô.
Dưỡng ẩm
Dưỡng ẩm có nghĩa là bổ sung nước cho da (cấp ẩm) và giữ ẩm ở sâu trong da (khóa ẩm).
Dưỡng ẩm nên là một phần hàng ngày trong quy trình chăm sóc da của bạn. Để giúp giữ ẩm, cách tốt nhất để thoa kem dưỡng ẩm là xoa đều lên da còn ẩm sau khi tắm. Các loại kem dưỡng ẩm không kê đơn thường có rất nhiều thành phần trong đó, bao gồm cồn và hương liệu, một số có thể gây kích ứng hoặc làm khô da.
Có một số phương pháp điều trị tại nhà tuyệt vời để dưỡng ẩm, và các loại dầu tự nhiên là một trong những phương pháp tốt nhất. Các nghiên cứu đã chứng minh dầu dừa là một lựa chọn an toàn và hiệu quả để điều trị da khô, trong khi dầu hạt hướng dương có tác dụng cải thiện khả năng hydrat hóa (khả năng giữ nước).
Điều thú vị là, nghiên cứu sau đó cho thấy dầu olive đã phá vỡ hàng rào bảo vệ da một cách đáng kể; tuy nhiên, các nghiên cứu khác lại cho thấy lợi ích. Bạn cần lưu ý rằng không phải tất cả các loại dầu tự nhiên đều là lựa chọn tốt cho quá trình cấp ẩm.
Ngoài một số ứng dụng y học ấn tượng, mật ong còn được chứng minh là có tác dụng cải thiện làn da khô, bao gồm cả bệnh chàm và giảm viêm da.
Nha đam là một lựa chọn rẻ tiền cũng đã được chứng minh là rất tốt không chỉ đối với việc dưỡng ẩm mà còn giúp giảm mẩn đỏ và kích ứng trên da. Các lựa chọn khác bao gồm: trái bơ, chuối, và sữa chua.
Nếu bạn chọn kem dưỡng ẩm không kê đơn, hãy chọn loại có càng ít thành phần càng tốt, và lý tưởng nhất là chứa các thành phần quen thuộc. Một số lựa chọn phổ biến bao gồm: Weleda Skin Food, Puracy Organic Hand, Body Lotion, và First Aid Beauty Ultra Repair Cream. Đối với bất kỳ sản phẩm nào, dù là sản phẩm tự nhiên hay nhân tạo, bạn nên làm test áp bì trước để bảo đảm da của bạn không bị phản ứng.
Làm ẩm không khí
Không chỉ không khí khô có thể dẫn đến khô da, mà nhiệt khô bên trong phòng cũng có thể gây ra. Máy sưởi nhân tạo và điều hòa đều làm cho không khí trở nên rất khô, và khi xen kẽ với không khí khô ngoài trời, da có thể bị mất đi lớp dầu tự nhiên.
Chạy máy tạo độ ẩm là một cách tuyệt vời để làm dịu và ngăn ngừa da khỏi bị khô, ngứa, kích ứng. Các lựa chọn bao gồm: máy phun sương mát, máy phun sương ấm (không lý tưởng do kích thích vi khuẩn phát triển quá mức), và máy tạo ẩm siêu âm. Bạn có thể chọn máy tạo ẩm cho toàn bộ nhà, phòng, bàn làm việc, và thậm chí cả xe hơi. Dù lựa chọn của bạn là gì, hãy nhớ làm sạch máy tạo độ ẩm hàng tuần để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc và nấm men.
Các khuyến nghị khác nhau, nhưng trung bình, giữ độ ẩm ở mức từ 50–60% là đủ để giúp da không bị khô. Ngoài tác dụng làm ẩm không khí, máy tạo ẩm cũng có thể giúp giảm chứng ngủ ngáy, ngăn ngừa khô và chảy máu mũi, đồng thời cải thiện tình trạng dị ứng. Thêm độ ẩm trong không khí thậm chí còn có thể giúp ngăn ngừa sự lây lan của virus trong không khí.
Nên nhẹ nhàng với làn da
Nhiều loại xà phòng thực sự có thể hút ẩm ở da vì chúng được loại bỏ dầu trong quá trình sản xuất. Bạn nên sử dụng sữa rửa mặt và sữa tắm không mùi hoặc dành cho da nhạy cảm, đồng thời tránh sử dụng xà phòng khử mùi và các sản phẩm có cồn và hương liệu. Ngoài ra, sử dụng bột giặt và nước xả vải không chứa hương liệu và thuốc nhuộm có thể giúp ngăn ngừa và cải thiện da khô.
Bạn cũng cần tránh dùng bàn chải để chà xát trên da, và sử dụng khăn tắm hoặc miếng bọt biển một cách nhẹ nhàng; nếu không, bạn có thể làm hỏng làn da. Bạn cũng nên vỗ nhẹ cho da khô hơn là chà xát. Điều này sẽ cho phép da duy trì độ ẩm và tạo điều kiện lý tưởng để thoa kem dưỡng ẩm.
Bạn cũng cần lưu ý đến việc lựa chọn quần áo trong những tháng lạnh. Mặc dù quấn áo len hoặc áo khoác len có thể giữ ấm cho bạn, nhưng len có thể gây kích ứng da của một số người, đặc biệt là những người có da khô. Nếu bạn thuộc trường hợp này, hãy nhớ mặc một chiếc áo sơ-mi vải bông mềm bên dưới, hoặc chọn một chiếc áo len vải bông để thay thế.
Và mặc dù có thể khó chịu, nhưng hãy tránh làm xước da khô. Gãi không chỉ gây kích ứng da mà còn tạo ra các vết xước có thể đưa vi khuẩn vào bên dưới bề mặt da.
Hình thành thói quen tắm thân thiện với làn da
Tắm nước nóng trong thời gian dài thực sự góp phần làm khô da. Theo Viện Da Hoa Kỳ, tốt nhất nên tắm bằng vòi hoa sen hoặc bồn tắm nước ấm và nói chung giới hạn thời gian không quá 10 phút; nếu không, có thể làm mất lớp dầu của da, khiến da mất đi độ ẩm. Làm theo những lời khuyên trên khi ra vào phòng tắm cũng giúp hạn chế tình trạng khô da.
Một cách khác để giúp dưỡng ẩm và giảm khô da là thêm một chén bột yến mạch vào bồn nước ấm và ngâm mình trong khoảng 15 phút mỗi tuần một lần. Bột yến mạch có hàm lượng protein cao có thể để lại một lớp bảo vệ trên da giúp khóa ẩm. Bột yến mạch cũng rất tốt để làm dịu vết chàm.
Bằng cách áp dụng một số mẹo đơn giản này, bạn có thể giữ cho làn da của mình khỏe mạnh, đủ nước, và sẵn sàng cho thời tiết ấm hơn sắp đến.
Tác giả Tatiana Denning là một bác sĩ gia đình và chủ cơ sở Simpura Weight Loss and Wellness. Cô tin vào việc cung cấp cho bệnh nhân kiến thức và kỹ năng cần thiết để duy trì và cải thiện sức khỏe thông qua kiểm soát cân nặng, tạo lập thói quen lành mạnh để phòng ngừa bệnh tật.