Tài liệu rò rỉ: Các giáo sư nổi tiếng của Hoa Kỳ tham gia vào kế hoạch tuyển dụng gây tranh cãi của Trung Quốc
Một số giáo sư nổi tiếng tại các trường cao đẳng Hoa Kỳ đã tham gia vào chương trình tuyển dụng và thu hút nhân tài của Trung Quốc, theo các tài liệu bị rò rỉ từ một cơ quan quản lý khu vực Trung Quốc. Các vị giáo sư này đã làm việc với Chương trình Ngàn Nhân tài (Thousand Talents Program, TTP), một kế hoạch tuyển dụng gây tranh cãi do nhà nước [Trung Quốc] hậu thuẫn bị giới chức Hoa Kỳ lên án vì vai trò của chương trình này trong việc chuyển giao công nghệ và nghiên cứu của phương Tây cho Trung Quốc.
Hai trong số ba giáo sư này làm việc tại Đại học Carnegie Mellon (CMU), và người còn lại làm việc tại Đại học California (UC), Berkeley. Cả ba vị này đều là những chuyên gia nghiên cứu và phát triển y sinh. Tên của họ sẽ không được đưa vào báo cáo này.
Trong các tài liệu bị rò rỉ, thu được từ nhiều cơ quan chính quyền thành phố ở thành phố Tây An thuộc tỉnh Thiểm Tây, miền trung Trung Quốc, đã liệt kê thêm các tên của các chuyên gia khác được tuyển dụng từ ngoại quốc, cũng như chi tiết tài trợ và mục tiêu cho chương trình TTP ở địa phương này.
Các chương trình tài năng của Trung Quốc, bao gồm cả TTP, đã chiêu mộ được hàng ngàn chuyên gia từ khắp nơi trên thế giới kể từ năm 2008, khi chương trình này được Bắc Kinh giới thiệu. Các kế hoạch cung cấp các khoản khích lệ lên đến hàng trăm ngàn dollar cho các chuyên gia ngoại quốc đến nghiên cứu và làm việc tại Trung Quốc trong một khoảng thời gian mỗi năm. Chương trình của thành phố Tây An đang nhắm mục tiêu cụ thể đến các chuyên gia kỹ thuật y sinh, trong khi các chương trình còn lại thì tập trung vào các lĩnh vực công nghệ khác bao gồm sản xuất tiên tiến, kỹ thuật hàng không vũ trụ, và vật liệu mới.
Các chương trình do nhà nước điều hành này đã thu hút sự giám sát tăng cường trong những năm gần đây trong bối cảnh các nhà chức trách Hoa Kỳ ngày càng báo động rằng các kế hoạch này có thể tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy tài sản trí tuệ và kỹ thuật của Hoa Kỳ sang Trung Quốc. Một loạt các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc cũng đã bị truy tố tại Hoa Kỳ vì bị cáo buộc rằng đã che giấu sự liên kết của họ với các chương trình như vậy trong khi vẫn đang nhận tiền tài trợ của liên bang.
Những giáo sư tài năng
Một trong ba người tham gia TTP kể trên là một giáo sư kiêm phó chủ nhiệm bộ môn tại Berkeley. Vị giáo sư này là người nhận được nhiều khoản tài trợ từ Viện Y tế Quốc gia và Quỹ Khoa học Quốc gia. Kể từ năm 2007, ông đã nhận được ít nhất 5.9 triệu USD tiền tài trợ nghiên cứu, theo hồ sơ trực tuyến.
Theo tài liệu bị rò rỉ, vị giáo sư này cũng là giám đốc kỹ thuật của một công ty công nghệ sinh học ở Tây An và là biên tập viên tại Molecular Plant, một tạp chí do Viện Khoa học Sinh học Thượng Hải, Viện Khoa học Trung Quốc, và Hiệp hội Sinh học Thực vật Trung Quốc điều hành.
Một báo cáo trên một kênh thông tấn Trung Quốc vào ngày 13/02/2015, có đề cập đến một bài báo nghiên cứu do vị giáo sư này là đồng tác giả đăng trên Kỷ yếu của Học viện Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ vào tháng 01/2015. Trong bài báo này, phần xác định tư cách tác giả của vị giáo sư đại học này được liệt kê cả ở Berkeley và Đại học Nam Kinh ở Trung Quốc.
Báo cáo của Trung Quốc cũng cung cấp một số thông tin cơ bản về vị giáo sư này, trong đó các từ khóa liên quan đến mối liên hệ của ông với TTP đều đã được biên tập lại.
Tiểu sử của vị giáo sư này trên trang web của thành phố Berkeley không hề liệt kê các mối liên hệ của ông với chương trình TTP cũng như với Đại học Nam Kinh. Đồng thời, trang web của Đại học Nam Kinh cũng không bao gồm các hồ sơ liên quan đến vị học giả này.
Các tài liệu bị rò rỉ này cũng đã phân loại hai giáo sư nổi tiếng khác của trường đại học CMU là nhân tài “loại A,” thứ hạng cao nhất trong hệ thống xếp hạng nội bộ của thành phố.
Một vị là giáo sư xuất sắc về kỹ thuật hóa học tại CMU, người cũng đang giữ vị trí hàng đầu tại một viện nghiên cứu của trường đại học này.
Vị giáo sư còn lại thì giữ vị trí cao nhất trong một trung tâm nghiên cứu đại phân tử, được tài trợ một phần bởi tổ chức NSF. Ông là một trong những nhà hóa học được trích dẫn nhiều nhất trên thế giới.
Một báo cáo của Trung Quốc vào ngày 07/09/2017, của tờ Tin Tức Tây An cho biết hai vị giáo sư này đã được trao bằng giáo sư danh dự tại Đại học Bách khoa Tây Bắc ở Tây An, và họ sẽ dẫn đầu trong những nỗ lực thành lập Viện Kỹ thuật Y sinh (IBME).
Báo cáo đó cũng cho biết theo “Chính sách Phát triển Tài năng Một vành đai, một con đường,” một chính sách do chính quyền Tây An gầy dựng, [cho rằng] kỹ thuật y sinh là lĩnh vực phát triển được mong muốn thứ hai trong khu vực. Tuy nhiên, địa phương này thiếu cả năng lực chuyên môn lẫn năng lực R&D. Do đó, các nhà nghiên cứu hàng đầu ở ngoại quốc sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc biến Tây An thành một trung tâm y sinh đẳng cấp thế giới trong một thời gian ngắn. Chính quyền địa phương sẽ cung cấp sự hỗ trợ đặc biệt cho các giáo sư này, và cung cấp cho họ đầy đủ kinh phí và cơ sở vật chất để nghiên cứu.
Theo một báo cáo tương tự đã dẫn lời một trong những giáo sư của CMU nói rằng Viện Kỹ thuật Y sinh sẽ mất từ 5 đến 10 năm để có thể trở thành tổ chức dẫn đầu thế giới về hóa học, sinh học và nghiên cứu vật liệu. Cả hai giáo sư này đều nói rằng họ đã rất ấn tượng với các cam kết tuyển dụng của chính quyền thành phố Tây An và tin rằng “có khả năng để kiến tạo một tương lai” ở Tây An.
Trường đại học Carnegie Mellon đã từ chối bình luận. Cả ba vị giáo sư và Đại học California ở Berkeley đã không hồi đáp trước thời điểm bài báo này được phát hành.
Khoản khích lệ của TTP
Mỗi năm, các cơ quan chính quyền Trung Quốc đã thu hút được các đơn đăng ký từ trong nước lẫn quốc tế. Đối với các nhân tài ở hải ngoại, họ không bị yêu cầu phải nghỉ việc ở ngoại quốc, nhưng lại được yêu cầu nên dành một khoảng thời gian ở Trung Quốc để thực hiện các loại công việc tương tự, giúp mang lại lợi lộc về tài chính và sự công nhận cho họ.
Một tài liệu bị rò rỉ (pdf Hoa ngữ) có tiêu đề “Tình hình tuyển dụng nhân tài tại Tây An” cho biết đến năm 2020, chỉ riêng thành phố Tây An đã thu hút được 243 nhân tài cấp quốc gia, 1,325 nhân tài cấp tỉnh và 961 nhân tài cấp thành phố trực thuộc trung ương. Ngoài ra, thành phố cũng đã tuyển dụng được 515 chuyên gia hàng đầu trong các lĩnh vực công nghệ quan trọng, và chuyển đổi 303 dự án nghiên cứu khoa học thành các sản phẩm công nghiệp.
Trong bộ tài liệu bị rò rỉ này, có một số tài liệu nói về chính sách tuyển dụng và ưu đãi. Một tài liệu có tiêu đề “Chính sách phát triển nhân tài cho Một vành đai, một con đường” (pdf Hoa ngữ) nói rằng [những người có] chuyên môn trong ngành công nghệ cao, sản xuất tiên tiến, kỹ thuật y sinh, kỹ thuật hàng không vũ trụ, năng lượng xanh và vật liệu mới hiện rất được săn đón.
Một tài liệu khác, đoạn trích [được chụp] ở trên, đã mô tả ngân sách được phân bổ cho những tài năng sẽ làm việc tại Khu phát triển công nghiệp công nghệ cao Tây An. Ngân sách dành cho số tiền thưởng khi ký kết, sẽ được trao tặng vào tài khoản ngân hàng cá nhân của những tân binh và dao động từ 155,000 USD đến 700,000 USD, cũng như tiền thưởng dự án, trong khoảng từ 466,000 USD đến 776,000 USD.
Ngoài ra, những tài năng xếp thứ hạng cao nhất sẽ được hưởng nhiều đặc quyền bổ sung, bao gồm nhà ở miễn phí, ưu tiên nhận vào trường cho con cái của họ, hỗ trợ việc làm cho vợ/chồng của họ, quyền tiếp cận độc quyền với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và các kỳ nghỉ hàng năm đều được chuẩn chi.
Hơn nữa, các doanh nghiệp hoặc tổ chức tại địa phương sẽ nhận được tiền thưởng là 155,000 USD cho việc tiếp đãi nhân tài cao cấp nhất và 77,600 USD hoặc 31,000 USD cho nhân tài thứ hạng thấp hơn.
Một tài liệu có tiêu đề “Khuyến thưởng dành cho doanh nhân và giải thưởng dành cho nghiên cứu về sự chuyển biến ngành công nghiệp năm 2017” cho biết nếu một nhân tài khởi nghiệp ở Tây An, thì công ty khởi nghiệp đó sẽ nhận được tiền thưởng một lần từ 155,000 USD đến 776,000 USD. Nếu một dự án nghiên cứu khoa học được chuyển đổi thành một công việc kinh doanh có lãi, thì mức tiền thưởng sẽ dao động từ 77,600 USD đến 1.24 triệu USD.
Phản ứng của Hoa Kỳ
Trong những năm gần đây, Hoa Kỳ đã tiến hành ngăn chặn dòng nghiên cứu và công nghệ của Mỹ đến Trung Quốc, đồng thời đẩy lùi nỗ lực của Bắc Kinh nhằm vào giới học thuật qua những kế hoạch tuyển dụng.
Giám đốc FBI Christopher Wray, trong một bài diễn văn năm 2020, đã mô tả hoạt động của các chương trình nhân tài này, nói rằng “Trung Quốc sẽ trả tiền cho các nhà khoa học tại các trường đại học Mỹ để bí mật mang kiến thức và sự đổi mới của chúng ta trở lại Trung Quốc — bao gồm cả nghiên cứu có giá trị do liên bang tài trợ.”
“Nói một cách thẳng thắn, điều này có nghĩa là những người nộp thuế ở Hoa Kỳ thực tế đang trả tiền cho sự phát triển công nghệ của chính Trung Quốc.”
Trong khi đó, ngày càng có nhiều học giả Hoa Kỳ bị truy tố vì tình nghi là che giấu mối liên hệ của họ với các tổ chức và kế hoạch nhân tài của Trung Quốc trong khi vẫn nhận tài trợ của liên bang. Trong một vụ án nổi tiếng, cựu chủ nhiệm khoa hóa học của đại học Harvard, ông Charles Lieber đã bị truy tố vào tháng 06/2020 với tội danh đưa ra những tuyên bố sai lệch liên quan đến nguồn tài trợ từ Trung Quốc. Các công tố viên cáo buộc rằng chính quyền Trung Quốc đã trả 50,000 USD mỗi tháng, ngoài ra cũng trả hơn 150,000 USD cho chi phí sinh hoạt và hơn 1.5 triệu USD để thành lập một phòng thí nghiệm ở Trung Quốc.
Vào tháng 03/2020, một thành viên của chương trình TTP và là giáo sư đã mãn nhiệm tại Đại học West Virginia đã bị kết tội gian lận. Vào tháng 05/2020, Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ cũng đã thông báo về một cựu Giáo sư của Đại học Emory và cũng là người tham gia TTP đã bị kết án và bị tuyên án vì tội khai thuế sai.
Hồi tháng Sáu (06/2021), Thượng viện Hoa Kỳ đã thông qua Đạo luật Biên giới Vô tận (còn gọi là Đạo Luật Cạnh tranh và Đổi mới), trong đó có điều khoản cấm bất kỳ nhà khoa học Hoa Kỳ nào tham gia vào chương trình tuyển dụng nhân tài do Trung Quốc bảo trợ trong khi vẫn nhận hoặc sử dụng tài trợ của liên bang.
Để đối phó với những cuộc trấn áp này ở Hoa Kỳ, chính quyền Trung Quốc đã xóa bỏ thông tin liên quan đến TTP và tên của những người tham gia TTP khỏi Internet. Thế nhưng hoạt động tuyển dụng này vẫn tiếp diễn.
Bà Kelly Song là nhà văn của The Epoch Times có trụ sở tại Hoa Kỳ đang tập trung vào tất cả những vấn đề liên quan đến Trung Quốc.
Thanh Tâm biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm:
