Trung Quốc có thể đi theo con đường của Nhật Bản những năm 1980? (Phần 4/4)
Mời quý vị theo dõi các phần của loạt bài viết này tại đây: Phần 1, Phần 2, Phần 3, Phần 4.
Khi tôi viết bài này, Ngân hàng Trung ương Anh vừa nâng lãi suất chuẩn ngắn hạn lần thứ hai trong thời gian ngắn gần đây. Ngân hàng Trung ương Âu Châu (ECB) tuy giữ lãi suất không đổi trong cuộc họp hôm 03/02; nhưng đang bị vây hãm bởi lạm phát ở mức cao nhất trong nhiều thập niên, và sớm muộn ECB không thể tránh khỏi bị kéo vào cuộc chiến chống lạm phát đang đang phôi thai trên toàn cầu.
Trong một diễn biến khác, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) của ông Jerome Powell sẽ bắt đầu tăng lãi suất của Hoa Kỳ vào tháng Ba tới và giảm quy mô bảng cân đối kế toán ngay sau đó.
Trung Quốc bây giờ thì lại khác. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc gần đây đã bắt đầu quá trình nới lỏng nhiều bước, cả cắt giảm lãi suất ngắn hạn và nới lỏng các yêu cầu dự trữ của ngân hàng.
Các nhà phân tích theo sát Trung Quốc nêu lên hai nguyên nhân gây ra sự khác biệt này. Thứ nhất, chính sách “không khoan nhượng” đạo đức giả của Trung Quốc đối với COVID đã làm trầm trọng thêm tình trạng vốn đã suy yếu đáng kể của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Thứ hai, lĩnh vực bất động sản cùng với việc sử dụng đòn bẩy cao rất tệ hại vẫn tiếp tục đổ vỡ một cách chậm rãi, dẫn đầu là vụ “vỡ nợ được thị trường hóa” đình đám của Evergrande.
Đáng chú ý, các hiệu ứng dây chuyền đang lan rộng khắp đất nước này trong lĩnh vực bất động sản, khi các nhà phát triển và nhà đầu tư đều trở nên thận trọng. Quả là đáng lo ngại; và cho thấy câu chuyện về triển vọng của nền kinh tế Trung Quốc và những thứ bong bóng đang chậm rãi xẹp hơi sẽ đi đến đâu. Vào thời điểm mà Evergrande và các nhà phát triển khác vẫn cần các hoạt động kinh doanh mới tiếp tục diễn ra nhằm giữ cho tất cả các “quả bóng căng tròn”, thì hoạt động kinh doanh và các đơn hàng mới đã tan tành mây khói.
Cho đến nay, chúng tôi thấy “các yếu tố” gây hậu quả lớn và không thể tránh khỏi của Trung Quốc là:
-
Nợ công và nợ tư nhân lớn nhất thế giới, so sánh tương quan với tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
-
Khu vực tư nhân đã ở trong tình trạng bất lực, đình đốn; đặc biệt là trong lĩnh vực bất động sản.
-
Hoạt động kinh doanh/kinh tế nói chung chậm lại, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất.
Hầu hết mọi người đều nhận thấy điều này, ngay cả khi họ không hề biết đến hậu quả có thể xảy ra về khía cạnh địa chính trị và sau đó là về giảm phát toàn cầu tại một thời điểm nào đó. Đây sẽ là chủ đề của các bài báo trong thời gian tới.
Nhưng điều ít người nhìn thấy là một cuộc chơi đang biến chuyển mà trong đó nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình trên một số phương diện thực sự đang khiến sự sụp đổ diễn ra nhanh hơn; mặc dù thông qua đó ông ta sẽ tranh thủ tận dụng theo nhiều cách khác nhau.
Sau khi lừa phương Tây và các quốc gia mới nổi khác, Trung Quốc giờ đây sẽ trở nên đơn độc hơn. Họ đã mua, vay mượn hoặc đánh cắp tất cả những gì mà thế giới đã cần phải đem tới. Giờ đây — với việc thoái lui khỏi toàn cầu hóa theo nhiều cách khác nhau, như đang được đẩy nhanh trong vài năm qua — ông Tập đang tìm cách củng cố quyền lực và danh tiếng trong nước bằng cách quay lại mô hình “thịnh vượng chung” của Mao Trạch Đông.
Tất nhiên, câu hỏi trị giá 64 ngàn tỷ USD* là khi Trung Quốc bị xói mòn về tài chính/kinh tế trong một thời gian ngắn, liệu phần còn lại của thế giới có thể thoát khỏi một vụ đổ vỡ liên quan hay không? Rốt cuộc, khi kẻ thù địa chính trị lớn cuối cùng của Hoa Kỳ — là Liên Xô cũ — bị rơi vào thùng rác của lịch sử, thì ảnh hưởng của nó đối với thị trường và nền kinh tế toàn cầu là rất nhỏ. Tính theo tỷ lệ phần trăm trong tổng mức tăng trưởng toàn cầu, nền kinh tế Liên Xô thậm chí còn không được coi là một con số lẻ.
Trung Quốc là một mớ hỗn độn khác XA hẳn.
Trong một bài phân tích gần đây của Financial Times, ông Ruchir Sharma đã kết thúc với một đánh giá súc tích về con quái vật nợ nần của Trung Quốc và tình hình hầu như không lối thoát, đó là:
“Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang cố gắng hồi sinh kiểu chủ nghĩa xã hội gợi nhớ đến thời Mao Trạch Đông. Chính quyền của ông ta đã bắt đầu trấn áp sự thái quá của chủ nghĩa tư bản, bao gồm cả sự giàu có và quyền lực của các ông trùm công nghệ, cũng như nạn đầu cơ tràn lan và các khoản nợ gia tăng của lĩnh vực bất động sản.”
“Vấn đề là: những gì xảy ra ở Trung Quốc không còn ở Trung Quốc, nơi vốn là động cơ chính cho sự tăng trưởng toàn cầu. Theo nhiều cách, Trung Quốc đi theo mô hình chủ nghĩa tư bản biến dạng như hầu hết các nước phương Tây, chỉ khác là, lấy gánh nợ nần ngày càng gia tăng để tạo ra ngày càng ít tăng trưởng.
“Kết quả là sự mong manh về tài chính ngày càng tăng. Giống như các đối thủ đi trước từ Hoa Kỳ đến Nhật Bản, Trung Quốc đã tạo ra một hệ thống tài chính luôn cần đến sự hỗ trợ của chính phủ.”
“Những gì chúng ta có thể sẽ chứng kiến trong những tháng tới là một cuộc đụng độ kinh điển giữa một nhà lãnh đạo có quyền lực tối cao quyết tâm thay đổi đường lối của quốc gia mình, và những trở ngại kinh tế do những khoản nợ khổng lồ gây ra.”
Để tìm hiểu sâu hơn về tất cả những nội dung này, hãy xem bài “Trung Quốc và sự rối loạn của thế giới mới” (“China and the New World Disorder”) và “Vỡ nợ và hậu quả của Evergrande” (“Evergrande’s Marketized Default and the Consequences”) trên trang web của tôi, The National Investor.
Ngoài ra, gần đây tôi đã đi sâu phân tích toàn bộ chủ đề này trong một cuộc phỏng vấn video với người bạn cũ của tôi, ông Cliff Kincaid, nhà báo truyền thống lâu năm ở khu vực Hoa Thịnh Đốn.
Quan điểm trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.
Ông Chris Temple đã tạo nên sự khác biệt bằng khả năng độc đáo của mình khiến người bình thường có thể hiểu được sự phức tạp của thị trường và thế giới của chúng ta, chủ yếu là thông qua bản tin The National Investor. Với hơn 5 thập niên trong thế giới tài chính và đầu tư, bài bình luận của ông đã xuất hiện trên Barron’s, Forbes, Investors’ Digest, cùng các ấn phẩm khác. Để khám phá những nghiên cứu độc quyền có tính phí, vui lòng truy cập The National Investor.
Chú thích của dịch giả: “The $64,000 Question” là một gameshow của đài CBS từ năm 1955 đến năm 1958. Câu hỏi cuối cùng có giải thưởng cao nhất là 64 ngàn USD (tương đương với 620 ngàn USD vào năm 2020). Như vậy, “câu hỏi trị giá 64 ngàn USD” có thể hiểu là câu hỏi quan trọng nhất, mang ý nghĩa quyết định nhất.
Hoàn Nguyên biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm:
