Trung Quốc vừa ra mắt đã phải hủy bỏ ứng dụng xếp hạng mức độ văn minh của công dân
Hệ thống xếp hạng tín dụng xã hội của Trung Quốc thường bị chỉ trích vì sử dụng trí tuệ nhân tạo để tiến hành giám sát hàng loạt và định ra các điểm về hành vi của công dân — một thế giới tồi tệ tương tự như những gì George Orwell đã mô tả trong cuốn tiểu thuyết “1984.”
Trong đại dịch COVID-19, ứng dụng “mã sức khỏe” đã được công ty truyền thông xã hội WeChat công bố để nhà cầm quyền theo dõi di chuyển của người dân, và bề ngoài là ngăn chặn sự lây lan của virus Vũ Hán. Nhưng một số chuyên gia mạng lo ngại rằng Bắc Kinh có thể vũ khí hóa nền tảng này để tăng cường giám sát và trấn áp những người bất đồng chính kiến.
Vào ngày 3/9, chính quyền thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô, đã đưa ra “tiêu chuẩn văn minh”, dùng để xếp hạng công dân theo mức độ văn minh và trừng phạt nếu họ có điểm thấp.
Nhưng ba ngày sau, sau nhiều ồn ào của dư luận, chính quyền đã thông báo rằng kế hoạch sẽ được hoãn lại, nói rằng họ sẽ đợi “thời điểm thích hợp” để thực hiện nó.
Văn phòng cảnh sát thành phố Tô Châu cho biết trong một bài đăng trên WeChat rằng tất cả công dân từ 18 tuổi trở lên sẽ được yêu cầu cài đặt ứng dụng của chính quyền thành phố, ứng dụng này sẽ có chức năng “civilization code” (tạm dịch: “tiêu chuẩn văn minh”) mới được bổ sung.
Ứng dụng này do cảnh sát Tô Châu và Ủy ban Chính trị và Pháp luật thành phố phối hợp phát hành, và chủ yếu được sử dụng để tổng hợp các tiêu chuẩn sức khỏe công dân khác ở Tô Châu, nhà chức trách cho biết.
Theo một bài báo của tờ báo nhà nước Đô thị phương Nam Nhật báo (Southern Metropolis Daily), tiêu chuẩn văn minh này sẽ hoạt động theo cách: mỗi người bắt đầu với 1,000 điểm. Sau đó, họ sẽ bị trừ điểm khi vi phạm các quy định và luật. Nếu một cá nhân đạt đến “ngưỡng thấp”, họ sẽ bị phạt, mặc dù chính quyền không nói rõ thêm về các hình thức phạt.
Những người có điểm “văn minh” cao sẽ được ưu tiên và thuận lợi trong công việc, cuộc sống, việc làm, học tập và giải trí, theo chính quyền Tô Châu, mặc dù họ không giải thích chính xác điều đó cụ thể là như thế nào.
Thành phố nói rằng ứng dụng này sẽ được tích hợp với hệ thống xếp hạng tín dụng xã hội, theo đó Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) chấm điểm toàn dân trên một bộ số liệu, bao gồm mua hàng trực tuyến, hành vi hàng ngày và những người mà họ kết giao. Chuyên gia kinh tế Trung Quốc He Qinglian trước đây đã nhận xét về hệ thống xếp hạng tín dụng xã hội: “Hệ thống này được kiểm soát bởi chính phủ, có các tiêu chuẩn chính trị, và bất kỳ bình luận nào chỉ trích chính phủ sẽ bị xếp hạng tín dụng kém”.
Nhiều người dùng WeChat đã bày tỏ phẫn nộ khi biết tin về các kế hoạch của thành phố Tô Châu. Một số người nói rằng nó giống như là đang sống trong thế giới của loạt phim khoa học viễn tưởng của Anh “Black Mirror”. Một trong những tập phim đã tưởng tượng mọi người có thể xếp hạng lẫn nhau cho mọi tương tác mà họ có, điểm số sẽ ảnh hưởng đến xếp bậc kinh tế xã hội của người đó. Cư dân mạng cho biết thật đáng lo ngại khi những điểm “văn minh” sẽ tác động đến mọi khía cạnh của cuộc sống.
Một số người khác nói rằng “tiêu chuẩn văn minh” là một sự leo thang của hoạt động giám sát công dân được tăng cường AI của ĐCSTQ, điều này vi phạm quyền riêng tư của mọi người.
Chuyên gia bình luận về các vấn đề thời sự Tian Yun coi “tiêu chuẩn văn minh” như một công cụ khủng bố. Trong một cuộc phỏng vấn, ông nói rằng bất kỳ ai công khai thách thức các chính sách của chính quyền có thể bị trừng phạt và có điểm xếp hạng thấp.
Tác giả: Alex Wu
