Ukraine: Nga tấn công cảng Odesa đẩy thỏa thuận ngũ cốc vào nguy hiểm
KYIV – Quân đội Ukraine cho biết, hôm thứ Bảy (23/07) hỏa tiễn Nga đã tấn công cảng lớn Odesa ở phía nam Ukraine, giáng một đòn mạnh vào một thỏa thuận được ký một ngày trước đó (tức thứ Sáu 22/07) nhằm khai thông hoạt động xuất cảng ngũ cốc của Ukraine từ các cảng ở Biển Đen.
Thỏa thuận mang tính bước ngoặt này được Moscow và Kyiv ký kết hôm thứ Sáu (22/07) được xem là sống còn trong việc kiềm chế giá cả lương thực toàn cầu, giảm bớt tình trạng khan hiếm nguồn cung cấp bằng cách cho phép những mặt hàng nhất định được vận chuyển từ các cảng ở Biển Đen trong đó có cảng Odesa.
Hôm thứ Sáu, các quan chức Liên Hiệp Quốc đã cho biết rằng họ hy vọng thỏa thuận này sẽ có hiệu lực trong vòng vài tuần nhưng vẫn chưa rõ liệu điều đó có còn khả thi không căn cứ vào các cuộc tấn công hôm thứ Bảy.
“Kẻ thù đã tấn công cảng thương mại đường biển Odesa bằng hỏa tiễn hành trình Kalibr,” Bộ Chỉ huy Chiến dịch miền Nam Ukraine viết trên ứng dụng nhắn tin Telegram. Cơ quan này cho hay, hai hỏa tiễn đã bắn trúng cơ sở hạ tầng ở cảng này, và còn hai hỏa tiễn khác đã bị các lực lượng phòng không bắn hạ.
Bộ Ngoại giao Ukraine kêu gọi Liên Hiệp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ, là những bên trung gian trong thỏa thuận hôm thứ Sáu, bảo đảm rằng Nga sẽ thực hiện các cam kết của họ và chừa ra một lối đi không bị ràng buộc trong hành lang ngũ cốc này.
Bộ Quốc phòng Nga không phúc đáp tức thì yêu cầu bình luận của Reuters.
Việc hạm đội Biển Đen của Nga phong tỏa các cảng của Ukraine kể từ khi Moscow xâm lược quốc gia láng giềng của mình hôm 24/02 đã khiến hàng chục triệu tấn ngũ cốc bị và nhiều tàu thuyền bị mắc kẹt. Tình trạng này đã làm trầm trọng thêm các nút thắt trong chuỗi cung ứng toàn cầu, và thêm nữa là các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga, đã gây ra lạm phát giá lương thực và năng lượng.
Nga và Ukraine là những nhà cung cấp lúa mì chủ đạo của thế giới, và chiến tranh đã khiến giá lương thực tăng vọt. Theo Chương trình Lương thực Thế giới, một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu đã đẩy khoảng 47 triệu người vào “nạn đói cấp tính”.
Thỏa thuận hôm thứ Sáu tìm cách ngăn chặn nạn đói ở các quốc gia nghèo hơn bằng cách đưa thêm lúa mì, dầu hướng dương, phân bón và các sản phẩm khác vào thị trường thế giới, bao gồm cho cả nhu cầu nhân đạo, có giá thấp hơn đôi chút.
Hôm thứ Sáu, các quan chức Liên Hiệp Quốc cho biết thỏa thuận được dự kiến sẽ có hiệu lực hoàn toàn trong vài tuần này sẽ khôi phục các chuyến hàng ngũ cốc từ ba cảng đã mở cửa trở lại ở mức trước chiến tranh là 5 triệu tấn một tháng.
Theo thỏa thuận nói trên, giới chức Ukraine sẽ hướng dẫn các con tàu đi theo các kênh an toàn qua các vùng biển bị cài mìn đến ba cảng, bao gồm cả Odesa, nơi những con tàu này sẽ được chất đầy ngũ cốc.
Moscow đã từ chối chịu trách nhiệm về cuộc khủng hoảng lương thực, thay vào đó đổ lỗi cho các lệnh trừng phạt của phương Tây đã làm trì trệ hoạt động xuất cảng lương thực và phân bón của chính nước họ, đồng thời cũng đổ lỗi cho Ukraine đã rải mìn ở tuyến đường tiếp cận các cảng ở Biển Đen của họ.
Hôm thứ Sáu, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết thỏa thuận này sẽ khai thông việc xuất cảng lượng ngũ cốc sẵn có trị giá khoảng 10 tỷ USD của nước này, trong đó khoảng 20 triệu tấn của niên vụ năm ngoái.
