Tổng thống Nam Hàn Yoon Sukyeol được bầu lên hồi năm 2022 dựa trên những lời hứa hẹn rằng ông sẽ đưa đất nước này đến gần hơn với Hoa Kỳ và có lập trường cứng rắn hơn đối với Bắc Kinh.
Cam kết đó của ông Yoon hiện đang được thử thách khi một công ty nghệ thuật biểu diễn của Mỹ được thông báo rằng họ không thể biểu diễn ở Nam Hàn do ảnh hưởng từ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).
Ý tưởng trao đổi văn hóa giữa Hoa Kỳ và Nam Hàn là điều mà các quan chức hàng đầu, trong đó có ông Yoon, đã đích thân thúc đẩy nhằm thắt chặt mối bang giao giữa hai quốc gia.
Trong bữa tiệc tối quốc gia tại Tòa Bạch Ốc hồi tháng Tư, ông Yoon thậm chí còn hát bài “American Pie” kinh điển của Mỹ và nói rằng mối bang giao giữa hai nước là “một liên minh về những giá trị.”
Tuy nhiên, trong vụ việc mà Đoàn Nghệ thuật Biểu diễn Shen Yun có trụ sở tại New York gặp phải này, ĐCSTQ đã và đang có thể duy trì chiến dịch gây ảnh hưởng kéo dài gần hai thập niên của họ ở Nam Hàn. Nhà tổ chức Shen Yun ở nước sở tại nói rằng, đến nay, hai nhà hát lớn của Seoul đã từ chối nỗ lực đến biểu diễn của đoàn nghệ thuật do áp lực từ ĐCSTQ.
Các tài liệu nội bộ mà The Epoch Times thu thập được tiết lộ rằng trong nhiều năm nay, Đại sứ quán Trung Quốc tại Nam Hàn đã tiến hành một chiến dịch đe dọa nhắm vào các nhà hát lẫn chính phủ Nam Hàn. Họ đưa ra những lời đe dọa về hậu quả kinh tế và chính trị nếu nước này cho phép Shen Yun biểu diễn ở đó.
Shen Yun trình diễn văn hóa Trung Hoa đích thực thông qua vũ đạo và âm nhạc vốn đã tồn tại trước khi đảng cộng sản cai trị, và năm nào Shen Yun cũng biểu diễn ở hơn 20 quốc gia trên khắp năm châu lục.
Ông Trevor Loudon, một chuyên gia về sự xâm nhập của cộng sản, cho biết ĐCSTQ xem Shen Yun là một điều “rất nguy hiểm” đối với hệ tư tưởng của họ vì đoàn nghệ thuật biểu diễn này luôn nỗ lực hồi sinh và khắc họa văn hóa truyền thống Trung Hoa.
Ông nói, chính quyền Bắc Kinh muốn người ta tin rằng văn hóa Trung Hoa về căn bản là xã hội chủ nghĩa.
Những nỗ lực nhằm ngăn cản Shen Yun biểu diễn của ĐCSTQ không chỉ giới hạn ở Nam Hàn mà còn diễn ra ở hầu hết các quốc gia mà đoàn nghệ thuật này có mặt. Tuy rằng, những nỗ lực của chế độ cộng sản đã thất bại ở hầu hết các quốc gia nhưng ở Nam Hàn, các quan chức đã nhượng bộ trước những lời đe dọa.
Ông Han Minho, một cựu giám đốc thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao, và Du lịch Nam Hàn, cho rằng đây là kết quả sau nhiều thập niên Trung Quốc xâm nhập nước này.
“Trong 30 năm qua, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã chiêu mộ nhiều nhân vật quan trọng ở nhiều cấp độ khác nhau,” ông Han, người thành lập nhóm dân sự Công dân Phơi bày Viện Khổng Tử, một tổ chức ủng hộ việc đóng cửa chương trình ngôn ngữ cùng tên do chính phủ Trung Quốc tài trợ ở Nam Hàn, nói với The Epoch Times.
Ông nói, việc Shen Yun bị ngăn cản ở Nam Hàn là bằng chứng cho thấy các chiến thuật gây ảnh hưởng của chính quyền này đã có hiệu quả.
Ông nói: “Khi điều này diễn ra nhiều lần, thì người ta dễ tiếp nhận ý tưởng rằng việc phục tùng các yêu cầu của ĐCSTQ là điều hiển nhiên và cần phải như vậy, và điều đó trở thành thông lệ.”
Ông Han cho biết liệu Shen Yun cuối cùng có thể biểu diễn ở Nam Hàn hay không là một “phép thử” để biết được “Nam Hàn có thực sự là đồng minh của Hoa Kỳ hay không.”
“Chính phủ Nam Hàn không cho phép công ty Shen Yun của Hoa Kỳ biểu diễn tại Nam Hàn. Điều đó có nghĩa là nhiều quốc gia khác có thể nhìn nhận Nam Hàn là không đáng tin cậy,” ông nói. “Chúng tôi sẽ bị xem là cúi đầu trước những lời đe dọa từ phía Trung Quốc.”
Nhiều lần gây trở ngại
Trong khi Shen Yun biểu diễn ở những địa điểm hàng đầu trên khắp thế giới, trong đó có Trung tâm Lincoln ở New York và Palais des Congrès ở Paris, thì ở Nam Hàn, các nhà hát hàng đầu đều liên quan tới chính phủ. Kết quả là ĐCSTQ đã trực tiếp nhắm mục tiêu vào các nhà hát và đồng thời thông qua chính phủ Nam Hàn.
Kể từ khi công ty nghệ thuật biểu diễn này được thành lập vào năm 2006, Bắc Kinh đã tìm mọi cách đe dọa từ việc từ chối cấp chiếu khán đến thiệt hại kinh tế và các hậu quả về ngoại giao, bằng cách các quan chức Trung Quốc tìm đến nơi, gọi điện, hoặc gửi thư để gây áp lực.
Năm 2009, Trung tâm Nghệ thuật Toàn cầu ở Seoul đã rút hợp đồng 12 ngày trước khi Shen Yun đến biểu diễn theo lịch trình. Các nhà tổ chức địa phương sau đó được biết rằng Đại sứ quán Trung Quốc đã đe dọa không cấp chiếu khán đến Trung Quốc cho nhân viên nhà hát và đoàn nghệ thuật biểu diễn của Trung tâm Nghệ thuật Toàn cầu.
“Không phải là chúng tôi đang muốn làm khó Shen Yun. Nhưng chính quyền Trung Quốc sẽ khiến chúng tôi thiệt hại từ hàng chục đến hàng trăm tỷ [won], vậy thì chúng tôi có thể làm được gì đây?” ông Bohee Park, phó chủ tịch của Tongil Foundation, công ty sở hữu nhà hát này, sau đó đã nói với những người dẫn chương trình địa phương của Shen Yun và nói thêm rằng ông chúc Shen Yun “thành công.”
Trong một vụ việc được cộng đồng quốc tế chú ý hồi năm 2016, Đại sứ quán Trung Quốc đã viết thư ít nhất hai lần tới Korean Broadcasting System, chủ sở hữu của nhà hát KBS ở Seoul, để yêu cầu hủy hợp đồng với Shen Yun trước khi công ty này đến đó biểu diễn.
Theo một trong những bức thư đề tháng Một mà The Epoch Times có được, các quan chức Trung Quốc cho biết rằng KBS, với tư cách là đài truyền hình quốc gia lớn nhất, đã “thiết lập mối quan hệ hợp tác thân thiện với các hãng truyền thông như CCTV.” Họ tiếp tục yêu cầu nhà hát này phải từ chối quyền tiếp cận của Shen Yun vì “mối bang giao giữa Trung Quốc và Nam Hàn.”
Đài truyền hình này đã đồng ý làm theo yêu cầu trong thư mặc dù hàng ngàn tấm vé đã được bán hết. Trong cuộc chiến pháp lý xảy ra sau đó, một tòa án ở Seoul ban đầu ra phán quyết ủng hộ Shen Yun, nhưng đã hủy bỏ quyết định này chỉ hai ngày trước buổi biểu diễn, nói rằng hậu quả tiềm ẩn về kinh tế mà Trung Quốc gây ra cho KBS vượt xa mọi tổn hại về danh tiếng và tài chính mà công ty này sẽ phải gánh chịu.
Ông Louis Ahn, điều phối viên Shen Yun tại Nam Hàn hiện đang sinh sống tại San Francisco, cho biết ĐCSTQ đã âm thầm gây “áp lực mạnh mẽ” để can thiệp vào phán quyết của tòa án.
Trường hợp của KBS nói trên chỉ là một trong hàng loạt những lần các nhà hát địa phương tại quốc gia này hủy bỏ và thay đổi quyết định đột ngột mà công ty nghệ thuật ở New York này phải đối mặt trong các chuyến lưu diễn vòng quanh thế giới suốt 17 năm qua.
Hồi tháng 12/2012, khi các ủy viên của Hội đồng Thành phố Seoul ở Seoul thu thập chữ ký ủng hộ nỗ lực biểu diễn của Shen Yun tại Trung tâm Sejong, thì phó thị trưởng đặc trách các vấn đề chính trị của Seoul, ông Kim Young Ju, đã nói với ban tổ chức Shen Yun địa phương rằng thành phố đã quyết định ngăn cản buổi biểu diễn vì “cân nhắc đến mối bang giao giữa Nam Hàn và Trung Quốc,” và [việc tập hợp] chữ ký cho bức thư đề nghị trên cũng sẽ không giúp ích gì. Đó là những gì mà ủy viên hội đồng đương thời Jun Chan Lee sau đó đã kể lại với những người dẫn chương trình Shen Yun địa phương. Nỗ lực thuê nhà hát thất bại đã khiến ông Lee “thất vọng sâu sắc.”
Trong khi nhiều thách thức đang chồng chất, thì năm 2022 đánh dấu một bước ngoặt theo chiều hướng còn tồi tệ hơn nữa. Đến cuối cùng, tổng cộng có 13 nhà hát trực thuộc chính phủ địa phương đã quay lưng lại với Shen Yun, trong đó có một nhà hát có mối quan hệ 10 năm với công ty. Hồi tháng 08/2022, thành phố Seongnam đã liên lạc để mời Shen Yun đến biểu diễn, nhưng đã thay đổi một tháng sau đó, và [công ty] đã mất liên lạc với người làm trung gian có quan hệ mật thiết với thị trưởng thành phố.
Theo các nhà tổ chức, hồi tháng 02/2023, Trung tâm Văn hóa và Nghệ thuật Seoul đã từ chối đơn ghi danh thuê địa điểm biểu diễn của Shen Yun sau khi một cuộc họp tại tòa thị chính nêu ra vấn đề rằng mối quan hệ với Trung Quốc có thể xấu đi.
Khi từ chối đơn ghi danh của Shen Yun, Trung tâm Văn hóa và Nghệ thuật Ulsan nêu lên lý do cần ưu tiên các buổi biểu diễn địa phương, mặc dù địa điểm này đã đóng cửa vào ngày Shen Yun muốn đặt chỗ.
Ông Ahn nói, các quan chức Trung Quốc lâu nay rất hài lòng vì chính phủ Nam Hàn “tuân theo mệnh lệnh của họ.”
“Họ luôn phục tùng những người đó,” ông nói về các quan chức Nam Hàn trong quá khứ.
‘Nhược điểm của nền dân chủ tự do’
Ông Lee Ji-yong, một giáo sư nghiên cứu về Trung Quốc tại Đại học Keimyung có trụ sở tại Daegu, không ngạc nhiên trước việc các quan chức địa phương và nhân viên nhà hát tỏ ra lo lắng.
Ông nói, nỗi sợ bị mất công ăn việc làm, làm tổn hại đến quan hệ ngoại giao với Trung Quốc, hoặc chịu tổn thất tài chính đã dẫn đến việc họ tự kiểm duyệt bản thân.
Ông nói: “Cả xã hội Nam Hàn phải nghiên cứu mục đích thật sự của Trung Quốc trong các hành động của họ.”
Đầu năm 2019, khi những người dẫn chương trình Shen Yun liên lạc với Trung tâm Sejong, trung tâm văn hóa và nghệ thuật lớn nhất Seoul, về việc thuê nhà hát, người quản lý cho biết ông sẽ bị sa thải nếu ông ký hợp đồng này. Ông nói, chính phủ Nam Hàn đã biết về vấn đề này và Trung tâm Sejong không được phép chấp thuận cho Shen Yun nếu cấp trên chưa cho phép.
Ông cho biết các đặc vụ Trung Quốc nghiên cứu kỹ càng “nhược điểm của một nền dân chủ tự do.” “Họ xoáy sâu vào nhược điểm đó. Và họ đạt được mục đích.”
Tình hình ở Nam Hàn đã thu hút sự chú ý của các nhà lập pháp Hoa Kỳ. Hồi tháng Tám, Dân biểu Michelle Steel (Cộng Hòa-California) đã viết thư cho ông Yoon nói rằng bà “cảm thấy lo ngại khi biết rằng [ĐCSTQ] đang lợi dụng tầm ảnh hưởng để ngăn chặn các buổi biểu diễn ở Nam Hàn.”
Bà Steel viết rằng “là một quốc gia tự do và dân chủ, Nam Hàn là một trong những đồng minh quan trọng nhất của Hoa Kỳ trong việc thúc đẩy các giá trị chung của nhân loại.”
Bà cho biết, “Nhiệm vụ của các chính phủ dân chủ là bảo vệ nền tự do khi đối diện với áp bức.”
Ông Lee, người nghiên cứu chuyên sâu về chính trị và kinh tế Trung Quốc, nói rằng việc nhận ra Trung Quốc có tầm ảnh hưởng đến mức nào ở đất nước mình “khiến [ông] rất đau lòng.”
Ông muốn chứng kiến sự can thiệp ngấm ngầm của Trung Quốc — như được thể hiện trong những lần ngăn cản Shen Yun đến Nam Hàn — được công khai cho người dân Nam Hàn biết.
