Chính phủ TT Trump đã viết lại cách tiếp cận của Hoa Kỳ với hiểm họa Trung Quốc
Bốn năm qua, chính phủ cựu Tổng thống Donald Trump đã đoạn tuyệt với các chính phủ tiền nhiệm trong việc đối đầu trực diện với Trung Cộng, đẩy lùi các hành động thâm hiểm của đảng này nhằm mục đích tái tạo hình mẫu thế giới theo chủ nghĩa toàn trị về công nghệ ở Trung Quốc.
Chính phủ Hoa Kỳ đã nhận ra tính bao phủ rộng lớn của chiến dịch xâm nhập từ Trung Cộng mà hầu như không khía cạnh nào của xã hội Hoa Kỳ là không đụng chạm đến, các chuyên gia về Trung Quốc cho biết. Các quan chức chính phủ TT Trump đã mô tả các hiểm họa từ Bắc Kinh là một cuộc tấn công toàn diện nhắm vào sự thịnh vượng của nền kinh tế, an ninh của quốc gia và các quyền tự do của Hoa Kỳ cũng như các nền dân chủ khác trên toàn cầu.
Làm như vậy, Hoa Kỳ đã từ bỏ nhận thức truyền thống vốn được lưu giữ hàng thập kỷ—chính sách cam kết đối với Bắc Kinh—rằng tự do hóa kinh tế sẽ dẫn đến một Trung Quốc dân chủ hơn. Tư duy đó giờ đây được nhiều người thừa nhận là sai lầm.
Thành tích lớn nhất của tổng thống tiền nhiệm là ông đã “thay đổi hoàn toàn các điều khoản thảo luận ở Hoa Kỳ về cách đối phó với Trung Quốc cộng sản,” ông J. Michael Waller, chiến lược gia cao cấp tại Trung tâm Chính sách An ninh (CSP) có trụ sở tại Hoa Thịnh Đốn nói với The Epoch Times.
“TT Trump đã xé toạc một lỗ hổng xuyên thấu qua đường lối tuyên truyền vì hòa bình, cùng phát triển và hợp tác lẫn nhau trên toàn thế giới của Trung Cộng,” ông nói. “Trung Cộng đã có thể trốn tránh [trách nhiệm] với lời nói dối này trong nhiều năm, cho dù đó là dưới thời tổng thống thuộc Đảng Cộng Hòa hay Đảng Dân Chủ.”
Các quan chức chính phủ cao cấp, đặc biệt là cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo, lần đầu tiên nhìn nhận bản chất thực sự của Trung Cộng (khác với người dân Trung Quốc) là một “chế độ theo chủ nghĩa Mác-Lênin,” và việc hệ tư tưởng này định hình mục tiêu bá quyền toàn cầu của Trung Cộng như thế nào và cách mà chế độ này đang tìm kiếm để đạt được mục tiêu đó.
“Trung Quốc đang tham gia vào một nỗ lực mang tính toàn quốc để trở thành siêu cường duy nhất trên thế giới bằng mọi cách cần thiết,” Giám đốc FBI Christopher Wray cho biết hồi tháng 07 năm ngoái (2020).
Chiến lược gia Waller cho rằng, quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc dưới thời TT Trump đã chuyển biến nhiều đến mức “nó không bao giờ có thể quay trở lại như xưa nữa.” Ông nói thêm, tân chính phủ của TT Joe Biden hiện đang “bó tay” trong việc theo đuổi một cách tiếp cận dễ dãi hơn đối với Bắc Kinh. Thật vậy, ngoại trưởng mới của ông Biden, ông Antony Blinken, tại phiên điều trần phê chuẩn tại Thượng viện gần đây, đã thừa nhận rằng “TT Trump đã đúng” khi tiến hành cách tiếp cận cứng rắn với Trung Cộng, mặc dù ông không đồng ý về cách thức cựu tổng thống đã thực hiện điều đó.
Trong khi chiến tranh thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc chiếm ưu thế trên các tiêu đề bài báo trong phần lớn nhiệm kỳ của TT Trump, một loạt các hành động khác cũng đã được đưa ra nhằm giải quyết các hiểm họa kinh tế và an ninh quốc gia từ Bắc Kinh. Nhưng vào đầu năm 2020, khi mà rõ ràng là Trung Quốc đã che đậy mức độ nghiêm trọng của đợt bùng phát Virus Trung Cộng và cho phép nó lan rộng ra toàn thế giới, thì chính phủ Hoa Kỳ đã nỗ lực tăng cường đối đầu với Bắc Kinh. Kết quả là một chính sách khẩn cấp mang tính “toàn chính phủ” ra đời. Đến cuối năm 2020, chính phủ đã khởi động ít nhất 210 hành động thông qua 10 cơ quan chức năng, trang tin Axios cho biết.
Giải quyết các hành vi gian lận thương mại
Thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử là bắt Trung Cộng phải chịu trách nhiệm về các hành vi gian lận thương mại của mình, vào mùa xuân năm 2018, TT Trump đã công bố mức thuế quan với một danh sách dài các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, châm ngòi cho cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc. Việc đánh thuế là sự tiếp nối của cuộc điều tra “Mục 301”, trong đó phát hiện rằng chế độ cộng sản này đang cấp phép và tiến hành các hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ do nhà nước hậu thuẫn. TT Trump đã tiếp tục đánh thuế đối với hàng trăm tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, trước khi Thỏa thuận thương mại giai đoạn một được ký kết hồi tháng 01/2020.
Thỏa thuận thương mại này bao gồm các cam kết của Bắc Kinh về việc mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ của Hoa Kỳ vào năm 2020 và 2021, các quy định về việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, chấm dứt cưỡng bức chuyển giao công nghệ và cung cấp thông tin minh bạch về các hoạt động giao dịch ngoại hối. Nhưng một báo cáo tháng 01/2021 lại cho thấy Trung Quốc mới chỉ mua 58% lượng hàng hóa mà chính quyền này đã hứa.
Chính sách thuế quan của TT Trump vẫn còn có hiệu lực đối với các mặt hàng nhập cảng trị giá 360 tỷ USD của Trung Quốc, dẫn đến việc nhiều nhà sản xuất chuyển nhà máy của họ từ Trung Quốc sang Đông Nam Á. Xu hướng này đã tăng nhanh trong bối cảnh đại dịch COVID-19, khi cuộc khủng hoảng làm bộc lộ tính dễ bị tổn thương của chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp quan trọng.
Lập rào chắn ngăn chặn Huawei và công nghệ Trung Quốc
Năm 2020, trong khuôn khổ của sáng kiến “Mạng sạch” (Clean Network), chính phủ TT Trump đã thuyết phục được hàng chục quốc gia loại bỏ gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei khỏi cơ sở hạ tầng 5G của họ—một thành công từng được cho là không thể tưởng tượng được vào đầu năm 2020. Nhưng khi đại dịch ập đến, sự che đậy của Trung Quốc cộng sản và chiến dịch thông tin sai lệch sau đó của chế độ này đã khiến các chính phủ Tây phương đánh giá lại mối liên hệ của họ với nó.
Ra mắt vào mùa xuân năm ngoái (2020), chương trình “Mạng sạch” đã nhanh chóng thu hút sự đón nhận của quốc tế với khoảng 60 quốc gia hợp tác, đại diện cho hơn 2/3 nền kinh tế thế giới và 200 công ty viễn thông gia nhập liên minh của sáng kiến này hồi tháng 01/2020.
“Động lực của dự án Mạng sạch đã lật ngược tình thế đối với Huawei và kế hoạch tổng thể 5G của Trung Cộng,” ông Keith Krach–Thứ trưởng Ngoại giao đặc trách về Tăng trưởng kinh tế, Năng lượng và Môi trường lúc bấy giờ, đồng thời là quan chức dẫn đầu sáng kiến Mạng sạch–nói với The Epoch Times hồi tháng 12 năm ngoái (2020).
“Các quốc gia và các công ty đều khiếp sợ học thuyết đe dọa, trả đũa và trừng phạt của Trung Cộng. Và về cơ bản, đảng này là một kẻ bắt nạt. Khi quý vị đối đầu với một kẻ bắt nạt, họ sẽ lùi bước. Và họ sẽ thực sự lùi bước nếu quý vị có bạn bè bên cạnh,” ông nói.
Các quan chức chính phủ TT Trump đã rất gay gắt khi cảnh báo rằng Huawei và các công ty công nghệ khác của Trung Quốc đều có thể bị Bắc Kinh sử dụng về cả nhu liệu và cương liệu để làm gián điệp. Họ viện dẫn các luật của Trung Quốc buộc tất cả các công ty cũng như các tổ chức trong nước phải hợp tác với các cơ quan tình báo khi được yêu cầu, và đều có nghĩa vụ phải tuân theo chỉ thị từ Trung Cộng.
Các quan chức cho biết, các lệnh hành pháp năm ngoái của cựu tổng thống đã cấm hai ứng dụng do Trung Quốc sở hữu là TikTok và WeChat nhằm ngăn chặn Bắc Kinh truy cập vào một lượng lớn dữ liệu của Hoa Kỳ–những dữ liệu có thể được sử dụng cho các hoạt động tình báo và tăng cường các công cụ trí tuệ nhân tạo của chế độ này. Các lệnh cấm này hiện đang vấp phải nhiều tranh chấp pháp lý tại tòa, và chưa rõ liệu chính phủ TT Joe Biden có tiếp tục thực thi chúng nữa hay không. Lệnh cấm mới nhất của TT Trump hồi tháng 01/2021–cấm 8 ứng dụng khác của Trung Quốc, bao gồm cả ứng dụng thanh toán Alipay và WeChat Pay–hiện đã được trao lại cho chính phủ TT Biden và vẫn còn phải xem họ sẽ hành động như thế nào.
Chống gián điệp
Cuộc đàn áp lịch sử của Bộ Tư pháp (DOJ) đối với hoạt động gián điệp và xâm nhập của Trung Cộng trong khuôn khổ “Sáng kiến Trung Quốc” là một chiến dịch khác vốn hầu như không được chú ý. Được đưa ra vào cuối năm 2018, sáng kiến này đã dẫn đến sự bùng nổ mạnh mẽ các vụ truy tố nhắm vào các hành vi trộm cắp bí mật thương mại do Bắc Kinh hậu thuẫn. Giám đốc FBI Wray năm ngoái cho biết cứ mỗi 10 giờ cơ quan này lại phải mở một vụ án liên hệ đến Trung Quốc và hiện có gần 2,500 cuộc điều tra đang được tiến hành tại tất cả các cơ quan.
Chiến dịch này tập trung vào các tin tặc, gián điệp và nhân viên Trung Quốc tại các công ty Hoa Kỳ, những người bị cáo buộc đã đánh cắp tài sản trí tuệ vì lợi ích của Trung Quốc. Nó cũng mở rộng cho các học giả và nhà nghiên cứu ở Hoa Kỳ, những người đã được Bắc Kinh nhắm mục tiêu vào trong nhiều năm thông qua các chương trình tuyển dụng, hay còn được biết đến với tên gọi là các kế hoạch nhân tài, vốn được thiết kế để tạo điều kiện chuyển giao công nghệ và bí quyết cho Trung Quốc. Một loạt các nhà nghiên cứu đã bị buộc tội vì che giấu mối liên hệ của họ với các chương trình này, trường hợp đáng chú ý nhất có thể kể đến là cựu Trưởng khoa Hóa học Charles Leiber của Đại học Harvard. Các công tố viên cáo buộc rằng ông Lieber đã được thưởng 1.5 triệu USD để thành lập một phòng thí nghiệm ở Trung Quốc, trong khi thực hiện nghiên cứu nhạy cảm tại Hoa Kỳ, nơi ông vốn đã được nhận hơn 15 triệu USD tiền trợ cấp từ chính phủ liên bang kể từ năm 2008.
Năm ngoái, chiến dịch này đã triệt phá một mạng lưới rộng lớn các sĩ quan quân đội ngầm của Trung Cộng đóng giả là sinh viên ở Hoa Kỳ. Sáu nhà nghiên cứu Trung Cộng đã bị buộc tội gian lận thị thực. Cuộc điều tra của FBI, cùng với việc đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston vì các hoạt động gián điệp và gây ảnh hưởng xấu, đã dẫn đến việc hơn 1,000 nhà nghiên cứu Trung Quốc có liên hệ đến quân đội phải rời khỏi Hoa Kỳ, theo ông John C. Demers, Trợ lý Bộ trưởng Tư pháp đặc trách về An ninh quốc gia.
Tăng cường an ninh quốc gia
Được dẫn dắt bởi Chiến lược An ninh Quốc gia 2017 và Chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương 2018, chính phủ đã tìm cách tăng cường các liên minh của mình ở châu Á-Thái Bình Dương để chống lại ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Trung Quốc cộng sản. Vào năm 2018, quân đội Hoa Kỳ đã đổi tên Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Hoa Kỳ thành Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương, đánh dấu một cột mốc thay đổi chiến lược. Năm ngoái, Hoa Kỳ đã tăng cường hợp tác quốc phòng với Ấn Độ, một đối trọng chính của Trung Cộng trong khu vực. Các hành động thù địch của Trung Cộng ở biên giới Ấn Độ càng làm gia tăng sự đối lập cho mối liên kết hai bên.
Chính phủ TT Trump cũng đã hồi sinh cơ cấu không chính thức “the Quad”–hay còn gọi là Bộ tứ giữa Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hoa Kỳ–để trở thành một lực lượng quân sự và ngoại giao đối trọng với Trung Quốc trong khu vực.
Mối liên hệ của Hoa Kỳ với Đài Loan cũng ấm lên đáng kể dưới thời chính phủ TT Trump. Năm ngoái, chính phủ đã cử hai quan chức cao cấp đến thăm hòn đảo dân chủ này, người đầu tiên trong số đó là Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Alex Azar. Ông là quan chức Nội các cao cấp nhất của Hoa Kỳ viếng thăm Đài Loan kể từ khi Hoa Kỳ chuyển dịch liên hệ ngoại giao chính thức từ hòn đảo này sang Trung Quốc vào năm 1979. Việc bán vũ khí cho hòn đảo tự trị mà Bắc Kinh đe dọa sẽ chiếm đoạt bằng vũ lực nếu cần thiết, cũng đã tăng lên.
“Chúng tôi đã sát cánh bên những người bạn của chúng tôi ở Đài Loan,” Ngoại trưởng Pompeo nói trong một tweet hôm 07/01. “Trong 3 năm qua, Chính phủ TT Trump đã chấp thuận hạn mức hơn 15 tỷ USD trong việc bán vũ khí cho Đài Loan. Còn chính phủ cựu TT Obama thì sao? Chỉ thu về 14 tỷ USD doanh thu trong 8 năm.”
Trong khi đó, sự ra mắt của Lực lượng Không gian Hoa Kỳ vào năm 2019 với tư cách là một nhánh mới của quân đội là một bước đầu quan trọng trong việc đẩy lùi tham vọng vũ khí hóa không gian của Trung Quốc và Nga.
Chính phủ TT Trump cũng đã nhắm vào chiến lược “hợp nhất dân sự-quân sự” của Trung Cộng–chính sách tận dụng các đổi mới của khu vực tư nhân để hỗ trợ quá trình hiện đại hóa quân đội của Trung Cộng. Các nghiên cứu sinh Trung Quốc liên kết với các tổ chức ủng hộ chiến lược này đã bị cấm xin thị thực. Hàng chục công ty Trung Quốc đã bị đưa vào danh sách đen thương mại vì vai trò của các công ty này trong việc hỗ trợ các hoạt động quân sự của Trung Cộng.
Trong một bước đi mang tính đột phá, TT Trump đã cấm các khoản đầu tư của Hoa Kỳ vào danh sách 45 công ty Trung Quốc bị Ngũ Giác Đài coi là có liên hệ với quân đội nước này. Lệnh cấm đã nỗ lực chặn dòng vốn của Hoa Kỳ, bao gồm cả thông qua quỹ hưu trí công và quỹ hưu trí tư, vào các công ty hỗ trợ cho quân đội của chế độ này—và gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia của Hoa Kỳ. Theo các chuyên gia an ninh, vấn đề này đã không được quan tâm đúng mức trong nhiều năm.
“Hầu hết người dân Hoa Kỳ không biết rằng tiền của họ—được giữ trong các quỹ hưu trí, quỹ 401K và các tài khoản môi giới—đang tài trợ cho quân đội, nhà nước giám sát và việc lạm dụng nhân quyền của Trung Cộng thông qua một mạng lưới bất minh không được tiết lộ của các công ty con, quỹ chỉ số và các sản phẩm tài chính,” Thứ trưởng Krach cho biết hồi đầu năm (01/2021).
Lệnh cấm–có hiệu lực từ tháng 01/2021 và đặt thời hạn thoái vốn vào tháng 11/2021–cho đến nay đã dẫn đến việc các nhà cung cấp chỉ số loại bỏ một số công ty Trung Quốc khỏi chỉ số thị trường mới nổi của họ và Sở giao dịch chứng khoán New York hủy niêm yết ba công ty viễn thông Trung Quốc.
Trong một thay đổi rõ rệt so với các chính phủ tiền nhiệm, chính phủ TT Trump đã ủng hộ quan điểm cứng rắn lên án các hành vi vi phạm nhân quyền của Bắc Kinh. Vào năm 2020, chính phủ đã trừng phạt 20 quan chức Trung Cộng và Hồng Kông, bao gồm cả Trưởng đặc khu Hồng Kông Lâm Trịnh Nguyệt Nga (Carrie Lam) và một thành viên đầy quyền lực trong Bộ Chính trị của Trung Cộng, chủ yếu xoay quanh việc chế độ này hủy hoại các quyền tự do của Hồng Kông và bức hại người Duy Ngô Nhĩ ở khu vực Tân Cương.
“Tôi thực sự hoan nghênh nhiều điều mà chính phủ [Hoa Kỳ] đã làm để thoát khỏi ý tưởng ngây thơ rằng quý vị có thể hợp tác với một chế độ đàn áp như vậy chỉ bằng lời nói phía sau những cánh cửa đóng kín,” nhà hoạt động nhân quyền người Anh Benedict Rogers gần đây nói với The Epoch Times.
“Trên thực tế, những gì quý vị cần để truyền tải thông điệp là các biện pháp trừng phạt, như dạng các trừng phạt mà Hoa Kỳ đã đưa ra.”
Hồi tháng 12 năm ngoái (2020), Ngoại trưởng Pompeo cũng đã xử phạt một cảnh sát trưởng Trung Cộng vì có liên hệ đến “vi phạm nhân quyền nghiêm trọng” đối với các học viên Pháp Luân Công, một môn tu luyện tinh thần bị Trung Cộng đàn áp dữ dội trong hơn 21 năm qua. Đây là lần đầu tiên Hoa Kỳ trừng phạt một quan chức Trung Cộng vì tham gia vào cuộc đàn áp này.
Tại một trong những hành động cuối cùng của mình với tư cách là ngoại trưởng, ông Pompeo đã tuyên bố việc Trung Cộng đàn áp người Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số Hồi giáo khác là “tội ác diệt chủng,” một bước đi có thể sẽ khiến nhiều công ty phải suy nghĩ kỹ trước khi làm ăn với Tân Cương, nguồn cung cấp bông hàng đầu thế giới.
Cathy He
Hạo Văn biên dịch
Xem thêm:
