Hoa Kỳ đẩy mạnh phát triển sâu sắc mối quan hệ với Đài Loan
Hoa Kỳ đã thực hiện một bước tiến quyết định, tiến gần hơn tới việc làm sâu sắc thêm mối quan hệ chiến lược dài hạn đối với Đài Loan trong tuần 2/9.
Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã thông báo rằng “một cuộc đối thoại kinh tế song phương mới” đang được thiết lập giữa Hoa Kỳ và Đài Loan. Đối thoại sẽ bao gồm “bao quát mối quan hệ kinh tế của chúng ta… với công nghệ là cốt lõi”.
Đồng thời, Hoa Kỳ đã gửi một thông điệp mạnh mẽ đến Trung Quốc rằng sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với Đài Loan có nguồn gốc từ tiền lệ lịch sử, và quyền lực và đặc quyền của tổng thống.
Sáu đảm bảo
Ông David Stilwell, Trợ lý Ngoại trưởng Văn phòng Các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương (Assistant Secretary of State in the Bureau of East Asian and Pacific Affairs), phát biểu trước Quỹ tài trợ Di sản qua diễn đàn trực tuyến hôm 31/8, đã nói rằng Đài Loan “là một tầm nhìn về mức độ mà người Trung Quốc có thể đạt được”.
“Cho đến gần đây”, ông Stilwell đã nói, “Hồng Kông đã cho thấy một tầm nhìn tương tự.”
Bình luận của ông Stilwell đã đề cập đến Luật An ninh Quốc gia [phiên bản Hồng Kông] do Trung Quốc áp đặt vào ngày 1/7 năm nay đã thay đổi tình hình ở Hồng Kông như thế nào. Luật này tước bỏ một cách hiệu quả quyền tự do ngôn luận và quyền biểu tình chính trị của các công dân đặc khu hành chính, quyền mà họ đã được đảm bảo cho đến năm 2047 theo các điều khoản của hiệp ước bàn giao, đã xác định sự trở lại của Hồng Kông thành [một phần] của Trung Quốc vào năm 1997.
Trong tóm tắt hoạt động kinh tế, ngoại giao và quân sự giữa Hoa Kỳ và Đài Loan trong những tháng gần đây, ông Stilwell đã nhấn mạnh rằng mối quan hệ của Hoa Kỳ với Đài Loan không chỉ dựa trên Đạo luật Quan hệ Đài Loan năm 1979, mà còn dựa trên một loạt các nguyên tắc do Tổng thống Hoa Kỳ Ronald Reagan đã vạch ra trong nhiệm kỳ đầu tiên tại vị [của ông].
[Các nguyên tắc đó] đó được lưu giữ trong một bức điện vừa được giải mật gần đây được gửi từ Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đến Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan (AIT) vào ngày 17/8/1982.
AIT là đại sứ quán Hoa Kỳ trên thực tế tại Đài Loan, được thành lập sau khi Hoa Kỳ chuyển sự công nhận ngoại giao từ Đài Loan sang Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là chính phủ hợp pháp của Trung Quốc vào năm 1979. AIT là một tập đoàn tư nhân, phi lợi nhuận, theo hợp đồng, [cái mà] chính phủ Hoa Kỳ tiến hành các công việc chính thức của mình tại Đài Loan.
Dòng mở đầu của bức điện có nội dung “Liên quan đến việc Đài Loan yêu cầu những đảm bảo công khai của Tổng thống Reagan.”
Bức điện chỉ đạo AIT nói với các quan chức Đài Loan trong tuyên bố công khai của họ, “tất nhiên là không có mối liên hệ nào với Tổng thống Reagan.”
Do đó, các quan chức Đài Loan chỉ có thể phổ biến rộng rãi sự hiểu biết của họ về lập trường của Hoa Kỳ qua “các kênh thích hợp”.
Vì vậy, mặc dù cái được gọi là “Sáu đảm bảo” đã được biết đến trong gần 40 năm và thậm chí đã được soạn thành luật trong một nghị quyết của Hạ viện vào năm 2016, bằng chứng này cho thấy [những đảm bảo] đã hình thành nền tảng cho cách tiếp cận cá nhân của TT Reagan đối với Đài Loan hiện đã được giải mật.
Sáu đảm bảo bao gồm một cam kết của Hoa Kỳ về việc không ấn định ngày chấm dứt việc buôn bán vũ khí cho Đài Loan và một lời hứa rằng Hoa Kỳ “không đồng ý tham vấn trước với Bắc Kinh” về bất kỳ hoạt động buôn bán vũ khí nào mà Hoa Kỳ có thể thực hiện với Đài Loan.
Các đảm bảo cũng tuyên bố rõ rằng Hoa Kỳ không đồng ý [đóng] “bất kỳ vai trò hòa giải nào giữa [chính phủ] Bắc Kinh và [chính phủ] Đài Bắc”, và rằng Hoa Kỳ “không đồng ý sửa đổi Đạo luật Quan hệ Đài Loan.”
Cuối cùng, Hoa Kỳ đã cam đoan một lần nữa với Đài Loan rằng họ “không đồng ý thực hiện bất kỳ lập trường nào liên quan đến chủ quyền đối với Đài Loan”, và rằng họ “sẽ không bao giờ gây áp lực để Đài Loan đàm phán với Bắc Kinh.”
Tăng tốc hoạt động Hoa Kỳ – Đài Loan
Ông Stilwell đã đánh giá lại chiều sâu và sự đa dạng của các cam kết thương mại và chính thức giữa Hoa Kỳ và Đài Loan trong vài tháng qua.
Về mặt ngoại giao, [sự kiện] quan trọng nhất là chuyến đi của Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh ông Alex Azar đến Đài Loan vào giữa tháng 8.
Ông Azar là quan chức chính phủ Hoa Kỳ có cấp bậc cao nhất đến thăm Đài Loan trong 41 năm, kể từ khi Hoa Kỳ chuyển sang công nhận [ngoại giao] đối với Bắc Kinh.
Sau đó vào cuối tháng 8, một Tuyên bố Chung về An ninh [mạng] 5G, “mở rộng hợp tác về bảo vệ dữ liệu, tự do và nhân quyền” đã được ký kết giữa AIT và Bộ Ngoại giao Đài Loan, ông Stilwell đã cho biết.
Về mặt thương mại, ông Stilwell đã lưu ý vào tháng 5 TSMC, “công ty chất bán dẫn hàng đầu thế giới” của Đài Loan, đã công bố kế hoạch đầu tư 12 tỷ đô la vào [tiểu bang] Arizona “để sản xuất chip bán dẫn tiên tiến nhất thế giới sử dụng trong [hệ thống mạng] 5G và các ứng dụng khác” ở Hoa Kỳ.
Đầu tư của TSMC “sẽ chuyển các chuỗi cung ứng công nghệ then chốt trở lại Hoa Kỳ”, ông Stilwell đã nói, bảo vệ [Hoa Kỳ] “khỏi hành vi trộm cắp và thao túng bởi những kẻ thâm hiểm (malign actors)”, một cú đánh trực tiếp vào lĩnh vực công nghệ do Trung Quốc lãnh đạo.
Điều chỉnh chính sách, không phải từ bỏ chính sách
Ông Stilwell đã chỉ ra rằng các thỏa thuận [thời gian] gần đây và [trong] tương lai đối với Đài Loan là những điều chỉnh chính sách, không phải là sự từ bỏ chính sách Một Trung Quốc của Hoa Kỳ.
Nhận thấy một loạt các mối đe dọa và các hoạt động quân sự, mạng viễn thông, chính trị và kinh tế nhắm vào Đài Loan từ Bắc Kinh, ông Stilwell đã nói rằng “hòa bình và ổn định của Tây Thái Bình Dương” đang bị đe dọa.
TT Reagan cũng kiên định không kém trong việc ủng hộ Đài Loan.
Trong chuyến thăm Trung Quốc vào tháng 4/1984, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã gây áp lực buộc Reagan ngừng bán vũ khí cho Đài Loan và thuyết phục Đài Loan chấp nhận đề nghị tái thống nhất của [chính quyền] Bắc Kinh.
TT Reagan đã từ chối, theo đúng cam kết Sáu đảm bảo của mình và trước sự đánh giá cao của các nhà lãnh đạo Đài Loan lúc bấy giờ và [ngay cả] bây giờ.
