Hội họa cổ đại triển hiện nét bút thần kỳ, khiến bức hoạ trở nên chân thật
Người dân Trung Quốc đại lục đều biết câu chuyện lịch sử về “Bút Thần Mã Lương”. Câu chuyện kể về một cậu bé tốt bụng tên là Mã Lương, cậu vô cùng yêu thích vẽ tranh.
Một ngày nọ, cậu nhận được một cây bút Thần do một vị Thần tiên ban tặng. Từ đó trở đi, mọi thứ cậu vẽ ra đều có sức sống: chim cậu vẽ ra có thể bay lên trời hót, cá cậu vẽ ra bơi dưới nước nhảy múa, vẽ các vật dụng như cái cày, xe cộ, cối xay đều có thể sử dụng, vẽ ra con trâu thì có để cày ruộng. Với cây bút thần này, Mã Lương đã giúp đỡ những người khó khăn, lan tỏa lòng tốt và chia sẻ những món quà của Thần đến với tất cả mọi người.
Có lẽ, trong con mắt của những người Trung Quốc lớn lên với chủ nghĩa vô thần, điều này chẳng qua là câu chuyện hoang đường, tuy nhiên, trong sử sách Trung Quốc, có những ghi chép chân thật về những vật thể trong trạng thái tĩnh lặng dưới nét bút thần kỳ của họa sĩ đột nhiên sống động như thật, như có sức sống.
Hoạ công điểm mắt thành hổ của các hoạ sĩ triều đại nhà Tần
Vào năm đầu tiên Tần Thủy Hoàng, nước Khiêu Tiêu hiến tặng một người thợ giỏi về hoạ công chạm khắc, tên là Duệ. Vị trí địa lý chính xác của nước Khiêu Tiêu hiện nay không cách nào xác minh được, nhưng đại khái là một tiểu quốc ở khu vực phía tây. Hoạ công của người thợ Duệ này khi vẽ, miệng ngậm chu sa và rải đá xanh Azurit khắp mặt đất, liền có thể biến đổi được nhiều thứ khác nhau thành hình dáng của yêu quái ma quỷ. Duệ còn có thể điêu khắc hình thù của trăm loại muông thú từ đá, ngay cả lông tơ kẽ tóc cũng sống động như thật. Ngoài ra, ông còn khắc thời gian chế tác trước ngực của các tượng thú.
Nếu Duệ trải tấm vải lụa trên mặt đất, to khoảng một tấc vuông (30x30cm), thì có thể vẽ bốn con sông Giang, Hà, Hoài, Tế và năm ngọn núi lớn cho đến bản đồ của các quốc gia khác. Nếu ông vẽ rồng hoặc phượng hoàng, thì bay múa uốn lượn, sống động như thật, tuy nhiên các bức họa này đều không vẽ mắt điểm nhãn. Bởi vì nghe nói rằng nếu vẽ mắt cho chúng, thì chúng sẽ bay đi.
Sau khi Tần Thủy Hoàng nghe được hoạ công thần kỳ của Duệ, liền hoài nghi trong tâm: “Những thứ vẽ trong bức tranh này, làm sao chúng có thể bay đi được?”, thế là Tần Thủy Hoàng yêu cầu Duệ dùng mực sơn nguyên chất chỉ vẽ thêm một con mắt mỗi bên cho hai con hổ. Kết quả chưa đầy mười ngày, hai con hổ trong bức tranh đã biến mất, cũng không biết chúng đã đi đâu.
Tần Thủy Hoàng phái người đi khắp nơi điều tra. Có người đến từ vùng rừng núi sâu sơn dã báo cáo, nói rằng đã từng nhìn thấy hai con bạch hổ, mỗi con đều thiếu đi một con mắt, bước đi cùng nhau, hình dáng màu sắc lông của chúng không giống với những con hổ khác. Những ai nhìn thấy chúng, đều cảm thấy rất kỳ lạ.
Tần Thủy Hoàng năm thứ hai, những người đến từ khu vực phía tây dâng lên cho Tần Thủy Hoàng hai con bạch hổ, mỗi con đều thiếu đi một con mắt. Tần Thủy Hoàng ra lệnh cho người nhốt chúng vào chuồng, vì nghi ngờ đó là hai con hổ đã mất trước đó, nên hạ lệnh đâm chết chúng. Sau khi kiểm tra trước ngực chúng, quả nhiên phát hiện chúng là hai con hổ do Duệ vẽ vào năm đầu tiên Tần Thủy Hoàng.
Thành ngữ “Vẽ rồng điểm mắt” và Trương Tăng Diêu
Nhắc đến thành ngữ “Vẽ rồng điểm mắt”, có chút liên quan đến nhà hoạ sĩ cung đình Trương Tăng Diêu thời Lương Vũ đế Nam triều. Trương Tăng Diêu là hoạ sĩ nổi tiếng có sở trường vẽ về các bức họa Thần Phật Đạo, đồng thời ông cũng có tài vẽ về các hình tượng, chân dung, hoa lá, dã thú, phong cảnh v.v. trong đó được biết đến nhiều nhất là vẽ rồng.
Một năm nọ, Trương Tăng Diêu đã vẽ bốn con rồng trên tường tại chùa An Lạc Tự ở Kim Lăng, thần thái của chúng sống động như thật, tựa như lúc nào cũng có thể bay lên. Người đến xem tán thưởng không thôi, nhưng thật khó hiểu tại sao chúng lại không có mắt, liền tìm Trương Tăng Diêu để hỏi. Trương Tăng Diêu nói cho mọi người biết: “Nếu như vẽ thêm mắt, thì chúng sẽ bay đi mất”. Người thời đó đều cho rằng chuyện này thật hoang đường khó tin, liền nhất quyết để ông vẽ thêm mắt cho chúng.
Bất đắc dĩ, ông đành vẽ thêm đôi mắt cho hai con rồng. Quả như dự đoán, Trương Tăng Diêu vừa vẽ xong, sắc trời thay đổi, sấm sét chớp hiện, hai con rồng phá vỡ bức tường bay lên trời, mà hai con rồng con lại vẫn chưa được điểm nhãn thì vẫn còn ở trên tường. Lúc này mọi người mới tin lời của Trương Tăng Diêu là sự thật.
Ngoài ra còn có một bức bích họa rồng trên tường của chùa Hoa Nam Tự. Khi đó vào triều đại nhà Tùy, kế bên ngôi chùa có hai con rồng thật [Chân Long] ở trong đầm Độc Long gần chùa bay ra đấu Pháp với con rồng trên bích họa, khiến cho mưa gió nổi lên. Vị đạo sĩ Đinh Huyền Chân vẽ ra lá bùa sắt Thiết phù, đuổi hai con rồng kia xuyên qua núi bỏ đi, chỉ còn con rồng trên bích hoạ. Đinh Huyền Chân bèn hỏi: “Bức bích họa này là ai vẽ? Đều vẽ rồng thành tiên rồi!!!”. Vị hòa thượng trả lời: “Đây là bức hoạ của đại nhân Trương Tăng Diêu vẽ!”. Đinh Huyền Chân cảm thán nói: “Vẽ thì vẽ đi, còn vẽ thêm mắt làm gì!”. Thế là vị đạo sĩ đã đóng thêm hai chiếc đinh sắt vào đôi mắt của bức bích họa rồng, cuối cùng mới có thể thu phục được nó.
Nét bút truyền Thần sống động như thật của Ngô Đạo Tử
Ngô Đạo Tử là nhà hoạ sĩ đời Đường kế thừa kỹ pháp bậc thầy của Trương Tăng Diêu, ông cũng giỏi vẽ các bức hoạ về Phật Đạo, Thần quỷ, người vật, núi non sông nước, chim thú, cây cỏ, lầu gác, v.v. đặc biệt tinh thông vẽ về Phật Đạo, người, vật. Trình độ vẽ của ông vượt qua cả Trương Tăng Diêu. Ngô Đạo Tử đã từng vẽ tranh “Địa Ngục Đồ”, người thế gian sau khi xem xong đều sợ hãi như tiến vào địa ngục chịu tội nên không dám làm việc ác gì nữa. Năm con rồng trong bức hoạ “Ngũ Long Đồ” mà ông vẽ lắc đầu vẫy đuôi, tựa như sắp bay lên vậy, mỗi khi trời sắp mưa, bức tranh liền toả ra sương khói nghi ngút.
Trong lịch sử có rất nhiều hoạ sĩ với niềm tin vào chư Thần đều có nét vẽ truyền Thần sống động như thật, đồng thời họ cũng là người tu luyện. Các bức hoạ dưới nét bút của Trương Tăng Diêu, Ngô Đạo Tử đều có thể triển hiện ra những Thần tích, chính là chứng cứ xác thực vậy.
Tài liệu tham khảo:
– Phần “Vương tử niên thập di ký” trong sách xuất bản “Thái Bình Quảng Ký”
– “Lịch đại danh họa ký quyển thất” (“Những bức hoạ nổi tiếng qua các triều đại – Tập bảy”)
– ”Triều dã thiêm tái”
– Phần “Đường họa đoạn”(các bức hoạ nổi tiếng đời Đường) trong sách xuất bản “Thái Bình Quảng Ký”
Lưu Hiểu
Cửu Ngọc biên dịch
Xem thêm:
