NIH: Hàng trăm nhà khoa học Hoa Kỳ có thể đã bị Trung Quốc thao túng
Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) cho biết hơn 500 nhà khoa học Hoa Kỳ do liên bang tài trợ đã bị cảnh báo có những liên kết tài chính đáng ngờ với Trung Quốc và các đối thủ ngoại bang khác.
Tính đến hết tháng 04/2021, cơ quan y tế liên bang đã liên hệ với 90 tổ chức nhận tài trợ của chính phủ về 200 nhà nghiên cứu. Theo ông Michael Lauer, phó giám đốc nghiên cứu ngoại viện của NIH, thì cơ quan y tế liên bang cũng đã loại 100 người khỏi “hệ sinh thái NIH” thông qua việc từ chức, chấm dứt hợp đồng, nghỉ hưu sớm, hoặc các đợt sa thải nội bộ.
Thách thức lớn nhất đơn giản là “khối lượng công việc giải quyết một số lượng lớn các trường hợp,” ông nói thêm.
“Mỗi trường hợp này đòi hỏi một lượng công việc khổng lồ để tìm ra chính xác những gì đã và đang xảy ra và làm việc cẩn thận với viện (NIH) để xác định những gì đang diễn ra,” ông Lauer nói tại một phiên điều trần hôm 22/04 của Ủy ban Thượng viện tập trung vào việc ngăn chặn Trung Cộng cố gắng khai thác các tiến bộ nghiên cứu y sinh của Hoa Kỳ.
Ông Lauer nhấn mạnh một trường hợp là khi các nhà khoa học thành lập một phòng thí nghiệm ở Trung Quốc để thực hiện cho Trung Cộng các nghiên cứu tương tự mà những người đóng thuế Hoa Kỳ đang tài trợ ở Hoa Kỳ.
Trong những trường hợp khác, các nhà nghiên cứu đó có thể có một doanh nghiệp ở Trung Quốc tận dụng những kết quả nghiên cứu do NIH tài trợ—vốn là “một xung đột lợi ích rõ ràng.” Theo ông Lauer, tình huống thứ ba, là khi các nhà khoa học tuyên bố sẽ dành 100% thời gian cho nghiên cứu của họ tại Hoa Kỳ “trong khi, trên thực tế, họ đang dành 50% đến 60% thời gian ở Trung Quốc.”
Ông nói, “vì vậy, họ đang nói dối về việc họ sẽ sử dụng thời gian của mình ra sao, và kiểu nói dối trắng trợn đó ảnh hưởng đến uy tín và sự liêm chính của toàn bộ doanh nghiệp.”
Bộ Tư pháp đã xem xét hàng tá trường hợp đối với các nhà nghiên cứu trong nỗ lực giảm làn sóng đánh cắp tài sản trí tuệ Hoa Kỳ của Trung Quốc.
Vào ngày điều trần, một giáo sư toán học tại Đại học Nam Illinois–Carbondale đã bị truy tố vì che giấu viện trợ của chính quyền Trung Cộng và làm việc cho một trường đại học của nhà nước Trung Quốc, trong khi lừa bịp 151,099 USD tài trợ của Quỹ Khoa học Quốc gia.
Trước đó vài ngày, một nhà nghiên cứu bệnh viện tại một bệnh viện nhi ở Ohio đã bị kết án 33 tháng tù vì tội bán bí mật thương mại cho Trung Quốc. Ông Chu Du (Zhou Yu) thừa nhận hồi tháng 12 năm ngoái (2020) rằng đã đánh cắp ít nhất năm bí mật thương mại liên quan đến exosomes, các túi ngoại bào nhỏ do tế bào tiết ra được sử dụng ngày càng nhiều trong thuốc và điều trị ung thư. Đồng phạm của ông này là vợ, bà Trần Lệ (Chen Li), 48 tuổi, người cũng làm việc với tư cách là một nhà nghiên cứu tại một phòng thí nghiệm khác trong cơ sở này.
Cặp đôi này đã được chính quyền Trung Cộng tài trợ và có một công ty ở Trung Quốc để bán “bộ dụng cụ phân tách” exosome được phát triển từ dữ liệu nghiên cứu mà họ lấy cắp.
Thượng nghị sĩ Richard Burr (Cộng Hoà-South Carolina) cho biết tại phiên điều trần hôm 22/04 rằng, “Những địch thủ của chúng ta có thể lợi dụng hàng tỷ USD mà những người đóng thuế Hoa Kỳ đầu tư hàng năm để đánh bại chúng ta bằng sức mạnh về công nghệ lớn tiếp theo nhằm để cứu người hoặc gây ra tổn hại không thể tưởng tượng được. Bởi vì họ biết sẽ dễ dàng hơn để tiếp cận được cơ sở nghiên cứu nội địa khi quý vị đánh cắp theo cách của quý vị cho bên thứ ba.”
Ông Burr bày tỏ những lo ngại về việc thiếu một “cơ quan riêng biệt” có nhiệm vụ xác định những người vi phạm luật. Trong trường hợp của giáo sư toán học ở Illinois, NIH đã không được thông báo về mối liên hệ của nhà nghiên cứu này với Trung Quốc, mặc dù ông ta đã được một trường đại học Trung Quốc trả lương từ năm 2018.
Đáp lại, ông Lauer nói rằng các trường đại học “chịu trách nhiệm cuối cùng” với tư cách là người nhận tài trợ. Năm ngoái (2020), Viện nghiên cứu Van Andel ở Michigan đã đạt được thỏa thuận trị giá 5.5 triệu USD với các quan chức liên bang, những người đã cáo buộc tổ chức này không thông báo chính xác về các khoản tài trợ của Trung Quốc mà hai nhà nghiên cứu của họ đã nhận được.
Ông nói rằng 10% các trường hợp khiến cơ quan này chú ý là do tự tiết lộ.
Năm 2019, Giám đốc điều hành và năm nhân viên cao cấp khác của Trung tâm Ung thư Moffitt ở Florida đã từ chức sau khi một cuộc đánh giá nội bộ phát hiện ra việc họ tham gia Chương trình Ngàn Nhân tài, một kế hoạch tuyển dụng của Trung Cộng được thiết lập để thu hút các nhà khoa học và kỹ sư hàng đầu đến làm việc tại Trung Quốc.
Do Eva Fu thực hiện
Lý Bình biên dịch
Xem thêm:
