Phán quyết của Tối cao Pháp viện về quyền miễn trừ có thể hạn chế các vụ truy tố cựu TT Trump như thế nào
Bản ý kiến cuối cùng có thể làm gián đoạn thủ tục tố tụng của tòa án cấp dưới và thậm chí dẫn đến một kháng cáo khác lên Tòa án Tối cao.
Hôm 25/04, Tối cao Pháp viện cho biết rằng họ sẽ đưa ra một phán quyết hẹp trong đó chỉnh lý phạm vi quyền miễn trừ của tổng thống đồng thời để lại thông tin chi tiết về các cuộc chiến pháp lý khác của cựu Tổng thống Donald Trump cho các tòa án cấp dưới.
Tác động ngay lập tức nhất của phán quyết của họ đối với các cuộc chiến pháp lý của cựu Tổng thống Trump sẽ là trì hoãn vụ kiện ở Hoa Thịnh Đốn, nơi bắt nguồn kháng cáo miễn trừ của ông. Phiên tòa đó dự kiến bắt đầu vào ngày 04/03, nhưng gần đây hơn, các nhà quan sát đã đặt câu hỏi liệu phiên tòa đó có bắt đầu trước cuộc bầu cử hay không.
Việc trả lại vụ án cho Thẩm phán Tanya Chutkan thuộc Tòa án Địa hạt Liên bang Khu vực Hoa Thịnh Đốn có lẽ sẽ buộc bà tiếp tục các thủ tục tố tụng trước khi xét xử với một lớp bổ sung: Xác định cách dung hòa bản cáo trạng của Biện lý Đặc biệt Jack Smith với định nghĩa mới của Tối cao Pháp viện về quyền miễn trừ.
Dựa trên các câu hỏi hôm 25/04, các thẩm phán dự kiến sẽ phân biệt giữa các hành động theo thẩm quyền và không theo thẩm quyền trong khi phán quyết rằng các tổng thống được hưởng một số quyền miễn trừ đối với các hành động theo thẩm quyền. Nhưng không rõ mô tả của họ cụ thể đến mức nào và liệu họ có cung cấp đủ hướng dẫn cho tòa án cấp dưới để tránh một kháng cáo khác có thể một lần nữa lên tới Tối cao Pháp viện hay không.
“Tối cao Pháp viện có thể trả lại vụ án miễn trừ với rất ít chỉ dẫn, nếu có, để tòa án quận đưa ra ý kiến và sau đó để tòa phúc thẩm giải quyết lại,” ông John Shu, một chuyên gia luật Hiến Pháp từng phục dưới cả hai nhiệm kỳ chính phủ Tổng thống Bush, nói với The Epoch Times. Ông nói thêm rằng, “Tôi chắc chắn hy vọng điều đó không xảy ra, bởi vì chúng ta sẽ có kết quả như ngày hôm nay.”
Ngay cả khi vụ án được tiến hành xét xử, vẫn còn nghi ngờ về tính hợp lệ của vụ án nếu không có một số hành động bị truy tố mà luật sư D. John Sauer của cựu Tổng thống Trump cho là hành động cá nhân và do đó nằm ngoài phạm vi miễn trừ. Ông Michael Dreeben, người tranh luận cho ông Smith, nói rằng Bộ Tư pháp sẵn sàng tiến hành một bản cáo trạng kém thuyết phục hơn.
Có lẽ khi xem trước bản ý kiến của tòa án, Chánh án John Roberts lo ngại rằng nếu không phải là các hành động theo thẩm quyền, phiên tòa xét xử này có thể tiến hành theo kiểu “chiếc ghế một chân.” Ông Sauer trả lời rằng ông không nghĩ vụ án này “sẽ có thể tiến triển.”
Ông Mark Miller, cố vấn cấp cao của Tổ chức Pháp lý Thái Bình Dương, nói với The Epoch Times rằng Thẩm phán Roberts có thể yêu cầu một mẫu bản án thẩm vấn đặc biệt, trong đó bồi thẩm đoàn được yêu cầu phân biệt giữa hành động theo thẩm quyền và không theo thẩm quyền khi xem xét vụ án của cựu Tổng thống Trump.
Tình trạng các vụ kiện khác của cựu TT Trump
Thật khó để dự đoán phán quyết của Tối cao Pháp viện sẽ tác động như thế nào đến các vụ án hình sự khác đang diễn ra của cựu Tổng thống Trump. Tương lai của các vụ án này có thể xoay quanh cách diễn đạt cụ thể của các thẩm phán thay vì chỉ phân biệt giữa các hành động theo thẩm quyền và không theo thẩm quyền.
Vụ án về bầu cử ở Georgia có thể bị ảnh hưởng nhất bởi phán quyết này vì các cáo buộc ở vụ án này là giống nhất với phiên tòa ở Hoa Thịnh Đốn, có thể sẽ ảnh hưởng lớn đến các cuộc thảo luận của các thẩm phán.
Nhưng như Tối cao Pháp viện đã nêu ra, ý kiến cuối cùng của họ sẽ có tác động lâu dài đến các vụ án khác. “Chúng tôi đang viết ra một quy tắc cho mọi thời đại,” Thẩm phán Neil Gorsuch nói với ông Dreeben. Bản ý kiến có lẽ cũng sẽ lan truyền qua nhiều cấp độ của hệ thống tư pháp. Trong cuộc trao đổi với Thẩm phán Amy Coney Barrett, ông Dreeben thừa nhận rằng quyền miễn trừ sẽ áp dụng cho cả các vụ truy tố cấp tiểu bang và liên bang.
Vào ngày tranh luận trực tiếp, cựu Tổng thống Trump đang phải đối mặt với cáo buộc của tiểu bang liên quan đến nỗ lực có mục đích gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 bằng khoản thanh toán “tiền bịt miệng” cho nữ diễn viên phim người lớn Stephanie Clifford. Trong vụ án đó, ông đã cố gắng đưa ra quyền miễn trừ của tổng thống như một lý do để loại trừ một số bằng chứng nhất định vì bằng chứng đó đến từ các nguồn liên lạc theo thẩm quyền của ông với tư cách là tổng thống.
Thẩm phán New York Juan Mercan cho biết tuy kiến nghị được đệ trình quá muộn nhưng vẫn nêu bật tính chất phức tạp của các vụ án của cựu Tổng thống Trump vì liên quan đến quyền miễn trừ. Trong khi khoản thanh toán cho bà Clifford, còn được gọi là Stormy Daniels, như cáo buộc, được thực hiện trước cuộc bầu cử, thì việc làm giả tài liệu có mục đích đã không xảy ra cho đến sau khi ông nhậm chức.
Về mặt lý thuyết, cựu Tổng thống Trump có thể kháng cáo bản án ở New York dựa trên quyết định của Tối cao Pháp viện. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu các khoản thanh toán đó có thuộc loại quyền miễn trừ mà Tối cao Pháp viện cuối cùng đã cấp hay không.
Biện lý Quận Fulton Fani Willis đã yêu cầu bắt đầu phiên tòa xét xử vụ án bầu cử Georgia vào tháng Tám, nhưng điều đó dường như ngày càng khó xảy ra sau khi có thông tin về mối quan hệ của bà với ông Nathan Wade, một trong những công tố viên hàng đầu của bà.
“Vụ án đó thậm chí sẽ không … bắt đầu trước cuộc bầu cử,” cố vấn cấp cao của Dự án Điều III Will Chamberlain nói với The Epoch Times.
Ông Kevin O’Brien, một cựu phụ tá luật sư Hoa Kỳ, cũng nói với The Epoch Times rằng “không ai” biết khi nào phiên xét xử vụ án bầu cử Georgia sẽ bắt đầu. “Ngay cả trong hoàn cảnh tốt nhất, phiên tòa này vẫn chưa bắt đầu cho đến năm sau,” ông nói.
Kết quả hậu bầu cử
Nếu phiên tòa xét xử ở Georgia tiếp tục, Thẩm phán Scott McAfee của Quận Fulton có lẽ sẽ cần phải phân tích bản cáo trạng đó giống như Thẩm phán Chutkan đã làm với bản cáo trạng ở Hoa Thịnh Đốn.
Ngoài cựu Tổng thống Trump, hơn chục người khác bị nêu tên trong bản cáo trạng ở Georgia. Những người đó bao gồm các cựu phụ tá như cựu Chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc Mark Meadows. Các chuyên gia như Giáo sư Josh Blackman của Đại học Luật Nam Texas và ông Chamberlain cho rằng quyết định miễn trừ khó có thể mang lại sự bảo vệ đáng kể cho các bị cáo khác ngoài cựu Tổng thống Trump.
Ông Meadows đã nộp một bản góp ý từ thân hữu của tòa án (amicus brief), trong đó ông nói với Tối cao Pháp viện rằng Điều khoản Tối cao của Hiến Pháp khiến ông được miễn trừ khỏi các cáo buộc ở Quận Fulton vì những hành động bị cáo buộc đó “phát sinh từ các hành động theo thẩm quyền của ông với tư cách là Chánh văn phòng.” Không rõ tòa án sẽ ra phán quyết như thế nào hoặc giữ quyên quyền miễn trừ hình sự đối với các cố vấn, nếu có.
“Do đó, Tối cao Pháp viện nên cẩn thận để bảo đảm rằng họ giữ nquyên quyền miễn trừ chắc chắn này từ các vụ kiện của tiểu bang theo Điều khoản Tối cao, đặc biệt là khi liên quan đến các quan chức liên bang cấp dưới,” ông nói.
Vụ án cấp liên bang còn lại của cựu Tổng thống Trump ở Florida liên quan đến việc ông giải quyết các tài liệu mật và ban đầu được ấn định bắt đầu vào ngày 20/05, nhưng điều đó dường như đang trong tình trạng lấp lửng. Tối cao Pháp viện dự kiến sẽ đưa ra một bản ý kiến vào tháng Sáu, đồng nghĩa với việc phiên tòa bị trì hoãn ở Florida có thể gặp phải một nỗ lực của cựu Tổng thống Trump để đưa ra các lập luận pháp lý từ bản ý kiến của các thẩm phán.
Như trong vụ án ở New York, có vẻ như cựu Tổng thống Trump có thể kháng cáo một bản án sắp bị kết án tùy thuộc vào phạm vi quyền miễn trừ mà phán quyết của Tối cao Pháp viện đưa ra. Luật sư Hiến Pháp Gayle Trotter nói với The Epoch Times: “Phán quyết đó chắc chắn sẽ tác động đến [các vụ án ở Florida và Georgia] bởi vì cả hai vụ án đều liên quan đến những gì mà ông Trump và các luật sư của ông cho rằng là những hành động theo thẩm quyền.”
Hồi tháng Hai, cựu Tổng thống Trump đã yêu cầu Thẩm phán Aileen Cannon của Florida bác bỏ 32 cáo buộc trong bản cáo trạng của ông dựa trên quyền miễn trừ của tổng thống. Bà vẫn chưa đưa ra quyết định về kiến nghị đó.
Bất kể các thẩm phán đưa ra phán quyết như thế nào về quyền miễn trừ, cuộc tranh luận trực tiếp đã làm tăng triển vọng rằng các tổng thống có thể bỏ qua tác động của các cuộc truy tố cấp tiểu bang và liên bang bằng cách tự ân xá.
Giả sử bất kỳ phiên tòa nào của ông kéo dài đến sau lễ nhậm chức, thì vẫn còn nghi vấn liệu ông có thể sử dụng quyền ân xá cho chính mình hay không.
Nguyễn Lê biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
