Thông minh đa trí tuệ: Phương pháp học tốt nhất cho trẻ em (Phần 2)

Loạt bài về ‘Cách học tốt nhất cho trẻ em’ được viết bởi bà Pat Kozyra, một giáo viên người Canada có kinh nghiệm dạy học hơn 50 năm. Trong loạt bài này, bà sẽ đề cập đến một loạt các chủ đề có thể được cả phụ huynh và giáo viên quan tâm. Các chủ đề bao gồm: Phong cách học tập của trẻ em, Đa trí thông minh, Tầm quan trọng của Âm nhạc, Tầm quan trọng của Vui chơi và các chủ đề khác. 

Bà Pat đã dạy các lớp tiểu học, thanh nhạc, nghệ thuật, và giáo dục năng khiếu. Bà cũng đã từng là điều phối viên mầm non, giáo viên dạy tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai, và đã giảng các khóa học về Giáo dục Đặc biệt tại Đại học Lakehead ở Thunder Bay, Ontario, Canada. 

Bà đã từng là khách mời nhiều lần của chương trình phát thanh ở Hồng Kông dựa trên các chủ đề trong cuốn sách của bà “Lời khuyên và những thông tin thú vị dành cho phụ huynh và giáo viên”.

Lý thuyết Thông minh đa trí tuệ quan trọng như thế nào đối với việc học của trẻ em?

Lý thuyết Thông minh đa trí tuệ của Tiến sĩ Howard Gardner thường được gọi là ‘Bảy phương pháp học tập’. Dưới đây là tóm tắt ngắn gọn về các loại trí thông minh theo tiến sĩ Gardner. Trong những năm gần đây, có thêm vài trí thông minh đã được làm sáng tỏ, chẳng hạn như trí thông minh theo chủ nghĩa tự nhiên và trí thông minh hiện sinh. Lưu ý rằng tiến sĩ Gardner đã thực hiện các cuộc phỏng vấn và nghiên cứu não bộ trên hàng trăm người, bao gồm các nạn nhân đột quỵ, thần đồng, người mắc chứng tự kỷ và những người được gọi là “những người hiểu biết ngu ngốc”.

Sau đây là những trí thông minh theo tiến sĩ Gardner đi kèm với giải thích về từng loại hình:

Trí thông minh Lời nói/Ngôn ngữ: Những học sinh này học tốt nhất bằng cách nói hoặc nghe và nhìn các từ. Các em phát triển tốt các kỹ năng ngôn từ và độ nhạy cảm với âm thanh, ý nghĩa và nhịp điệu của từ.

Trí thông minh Logic/Toán học: Những học sinh này khám phá các kiểu mẫu [lặp đi lặp lại], biết phân loại và chủ động thao tác mọi việc một cách có kiểm soát và có trật tự. Các em có khả năng tư duy khái niệm và trừu tượng, và có thể phân biệt tốt các mô hình logic hoặc tư duy số học.

Trí thông minh Hình ảnh/Không gian: Những học sinh này suy nghĩ bằng hình ảnh và đồ họa. Các em dành thời gian rảnh để vẽ, thiết kế mọi thứ, hoặc đơn giản là mơ mộng. Các em cũng có thể hình dung một cách chính xác và trừu tượng.

Trí thông minh Thể chất/Vận động: Những học sinh này giao tiếp rất hiệu quả thông qua cử chỉ và các hình thức ngôn ngữ cơ thể khác. Các em cần cơ hội để học hỏi bằng cách di chuyển hoặc hành động. Các em cũng có thể kiểm soát chuyển động cơ thể và quản lý đồ vật một cách khéo léo.

Trí thông minh Âm nhạc/Nhịp điệu: Những học sinh này phản ứng với âm nhạc, cả nhạc cụ và môi trường, và các mẫu giai điệu, nhịp điệu, cao độ và âm sắc.

Trí thông minh Tương tác cá nhân: Những học sinh này có khả năng thấu hiểu mọi người. Các em có thể tổ chức, giao tiếp và hòa giải. Các em cũng có thể phát hiện và hồi đáp tích cực đến tâm trạng, động cơ và ước mơ của người khác.

Trí thông minh Nội tâm: Những học sinh này có nhận thức sâu sắc về cảm xúc, ước mơ, ý tưởng và mong muốn bên trong của các em. Các em đồng điệu với các giá trị, niềm tin và quá trình suy nghĩ.

Trí thông minh Thiên nhiên: Những học sinh này có khả năng nhận biết và phân loại thực vật, động vật và các đối tượng khác trong tự nhiên.

Trí thông minh Hiện sinh: Những học sinh này có khả năng thảo luận những câu hỏi sâu sắc về sự tồn tại của con người, chẳng hạn như ý nghĩa của cuộc sống, lý do tại sao chúng ta chết và làm thế nào chúng ta đến được đây.

Theo tiến sĩ Gardner, mọi người đều có tất cả các trí thông minh này nhưng với tỷ lệ khác nhau. Quý vị có thể củng cố, cải thiện và tăng cường một trí thông minh. Mỗi người có một tổ hợp trí tuệ khác nhau. Ông tin rằng những trí thông minh này nằm ở các vùng khác nhau của não và có thể hoạt động độc lập hoặc cùng nhau. Điều này hoàn toàn khác với quan điểm truyền thống về trí thông minh vốn cho rằng mọi người được sinh ra với một lượng trí thông minh cố định và trí thông minh đó không thay đổi trong suốt cuộc đời. Nói cách khác, chỉ số IQ của quý vị sẽ luôn giống nhau. Cũng lưu ý rằng một số nhà phê bình cho rằng khả năng thẩm mỹ và âm nhạc chỉ là tài năng hoặc năng khiếu hơn là trí tuệ thực sự. Họ cũng cảm thấy điều đó là không thực tế hoặc không tưởng đối với các giáo viên trong các lớp học quá đông và thiếu nhiều nguồn lực để áp dụng và thực hiện lý thuyết này.

Những người ủng hộ lý thuyết Thông minh đa trí tuệ tin rằng việc biết kiến thức này có thể thúc đẩy việc học tập và giải quyết vấn đề ở học sinh. Giáo viên có thể tổ chức các hoạt động học tập xung quanh một vấn đề hoặc một câu hỏi để kết nối các môn học. Dựa vào đó phát triển các chiến lược để học sinh trình bày sự hiểu biết của mình và đánh giá tính độc đáo của các em dựa trên thước đo này.

Học sinh có thể xây dựng điểm mạnh của mình, thể hiện và chia sẻ điểm mạnh của mình và thậm chí trở thành một “chuyên gia”.

Một số giáo viên nói rằng những học sinh có thành tích kém trong các bài kiểm tra và bài thi truyền thống có thể được chuyển sang học khi trải nghiệm trong lớp kết hợp các hoạt động nghệ thuật, thể thao và âm nhạc, vì vậy việc học tập dựa trên nhu cầu, sở thích và năng khiếu của học sinh. Học sinh thích tiếp cận sự hiểu biết từ các góc độ khác nhau.

Tiến sĩ Gardner tin rằng khi các em bắt đầu hiểu mình thông minh như thế nào, các em sẽ bắt đầu quản lý việc học của mình và đánh giá cao điểm mạnh của mình. Các kiểu trí thông minh có thể được nuôi dưỡng và củng cố, hoặc thậm chí bị bỏ qua và suy yếu, nhưng ông tin rằng mỗi cá nhân đều có cả 9 loại trí thông minh. Lưu ý rằng Thông minh đa trí tuệ không nhằm mục đích gắn nhãn học sinh. “Sẽ rất hữu ích cho giáo viên khi hiểu học sinh thông minh như thế nào cũng như kiểu thông minh của các em”. Thầy cô có thể giúp tạo cơ hội cho trẻ em bồi dưỡng các khả năng và điểm mạnh.

Vì tất cả những lý do trên, điều quan trọng là cả giáo viên và học sinh phải có nhận thức về “Thông minh đa trí tuệ” và điều này có thể mang lại lợi ích cho giáo dục.

Bà Pat Kozyra là tác giả của cuốn sách “Lời khuyên và những thông tin thú vị dành cho phụ huynh và giáo viên – 50 năm dạy học và chia sẻ những gì tôi đã học được”. Sách được bán tại Amazon.com books, Barnes and Noble.com, các cửa hàng babes ở Hồng Kông, Swindon Books, Kelly and Walsh (Pacific Place) và Beachside Bookstore ở Stanley. Để được tư vấn về vấn đề dạy học và làm cha mẹ, quý vị hãy gửi email tới địa chỉ [email protected].