4 cách bảo vệ lá gan của bạn

Rượu, thực phẩm chứa đường fructose, dầu ăn công nghiệp chứa nhiều omega-6  khiến bệnh gan bùng phát nhanh chóng trong bối cảnh các quốc gia phải phong tỏa vì COVID-19.

Tại hệ thống bệnh viện Đại học Michigan, tỷ lệ mắc bệnh gan do rượu đã tăng 30% trong năm 2020. Các bác sĩ cho rằng đó là do việc uống rượu nhiều hơn trong đại dịch. Các báo cáo không chính thức cho thấy từ tháng 03/2020 đến tháng 03/2021, một số bệnh nhân đã tăng lượng uống đến một chai rượu hoặc 5–6 ly rượu mỗi ngày. Đây là lượng đủ để tăng nguy cơ dẫn đến bệnh gan nặng.

Chúng ta đang chứng kiến những thanh niên ở độ tuổi 20 và 30 mắc căn bệnh mà trước đây chỉ gặp ở những người trong độ tuổi trung niên. 

Có thể liệt kê 3 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng đau lòng này.

Phong tỏa làm gia tăng việc tiêu thụ rượu

Nhiều nghiên cứu đã xác nhận rằng bệnh nhân uống rượu nhiều hơn trong đại dịch.

Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Psychiatry Research vào đầu năm nay, các nhà nghiên cứu của Đại học Y khoa Arizona đã phát hiện ra rằng trong khoảng thời gian từ tháng 04/2020 đến tháng 09/2020, “Việc uống rượu và gần như phụ thuộc vào rượu tăng lên từng tháng đối với những người bị áp dụng lệnh phong tỏa.”

Sự gia tăng sử dụng rượu có hại và các hành vi liên quan có thể gây ra những tác động xấu kéo dài về tâm lý xã hội, giao tiếp, nghề nghiệp và sức khỏe khi thế giới cố gắng phục hồi sau cuộc khủng hoảng đại dịch.

Một bài bình luận được đăng trên tạp chí The Lancet Gastroenterology & Hepatology cũng lưu ý rằng, sau một tháng phong tỏa, doanh số bán của các cửa hàng rượu ở Anh Quốc đã tăng 31.4% so với tháng liền trước (tháng 03/2020) – khi Anh Quốc ban hành lệnh phong tỏa. Bài xã luận trích dẫn một cuộc khảo sát được thực hiện bởi Alcohol Change UK, cho thấy 1/5 trong số những người uống rượu hàng ngày cho biết họ đã uống nhiều hơn trong thời gian phong tỏa. 

Tác hại của rượu đối với gan và đối với sức khỏe toàn diện

Uống rượu có thể dẫn đến một số nguy hại sức khỏe trong ngắn hạn và dài hạn. 

1. Gan nhiễm mỡ, viêm gan, và xơ gan. Gan có nguy cơ bị tổn thương do việc uống nhiều rượu vì gan là nơi chuyển hóa rượu. Dấu hiệu đầu tiên của tổn thương gan khi uống nhiều rượu là máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ. Tình trạng này có thể tiến triển thành bệnh viêm gan do mỡ và cuối cùng dẫn đến suy gan, xơ gan. 

Xơ gan do rượu thường xuất hiện sau hai hoặc ba thập kỷ uống nhiều rượu, và ngày càng thấy nhiều hơn trong độ tuổi 20 đến 30. 

Theo nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y khoa Anh Quốc, tử vong do xơ gan tăng gấp ba lần từ năm 1999 đến năm 2016 ở nhóm tuổi từ 25 đến 34.

2. Rượu làm suy giảm hệ thống thần kinh trung ương. Quá trình dẫn truyền thần kinh giữa các tế bào não bị chậm lại. Hệ thống limbic kiểm soát cảm xúc cũng bị ảnh hưởng. Đây là lý do tại sao uống rượu làm giảm khả năng kiềm chế.

Vỏ não trước trán, vùng não liên quan đến suy luận và phán đoán, cũng phản ứng chậm hơn khi uống rượu, dẫn đến hành vi bốc đồng và khả năng phán đoán kém hơn. 

Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Scientific Reports, lạm dụng rượu kinh niên cũng được biết là sự gây ra rối loạn chức năng thần kinh và tổn thương não, và mỗi gam rượu tiêu thụ thêm mỗi ngày có liên quan đến việc lão hóa não của bạn thêm 0.02 năm.

3. Rượu gây tác hại đến hệ vi khuẩn đường ruột. Về lâu dài, uống rượu không chỉ dẫn đến gan nhiễm mỡ, mà còn làm tăng cân và phá vỡ hệ vi khuẩn đường ruột. 

Mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến bạn dễ bị viêm nhiễm và mắc bệnh hơn. 

4. Các vấn đề sức khỏe khi uống rượu quá mức. Các vấn đề sức khỏe được liệt kê bởi CDC là như sau:

• Huyết áp cao
• Hiệu suất học tập hoặc công việc kém
• Đột quỵ
• Bệnh gan
• Vấn đề về tiêu hóa
• Ung thư (vú, miệng, cổ họng, thực quản, gan và ruột kết)
• Các vấn đề về học tập và trí nhớ, bao gồm chứng mất trí nhớ
• Bệnh tim
• Các vấn đề về sức khỏe tâm thần, bao gồm trầm cảm và lo lắng
• Các vấn đề xã hội, bao gồm giảm năng suất, các vấn đề gia đình và thất nghiệp
• Phụ thuộc vào rượu hoặc nghiện rượu 

Dầu ăn công nghiệp cũng gây hại đến lá gan của bạn

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là bệnh gan kinh niên phổ biến nhất ở các nước phát triển. Đặc trưng của bệnh này là sự tích tụ chất béo dư thừa trong gan của bạn mà không liên quan đến việc dùng nhiều rượu. Các yếu tố như cách ăn uống, tập thể dục, cân nặng, và hút thuốc đều đóng vai trò quan trọng trong việc làm trầm trọng thêm nguy cơ phát triển một số dạng bệnh về gan.

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có liên quan đến việc tiêu thụ các loại dầu hạt  công nghiệp, thường được gọi là “dầu thực vật, gồm dầu ăn từ đậu nành, hạt bông, hướng dương, hạt cải dầu (canola), bắp và cây rum.” 

Omega-6 là axit béo chiếm khoảng 80% thành phần axit béo của dầu thực vật.

Hiện nay, các loại dầu ăn công nghiệp này có mặt ở khắp nơi trong thực phẩm chế biến trong khi omega-3 đắt tiền hơn thì khó kiếm hơn nhiều. Vấn đề thậm chí còn tồi tệ hơn, hầu hết omega-6 mà mọi người ăn đã bị hư hỏng và bị oxy hóa trong quá trình chế biến.

Đường Fructose cũng dẫn đến tổn thương gan

Khi gan nhiễm mỡ xảy ra trong trường hợp không uống nhiều rượu, nó thường được gây nên bởi lượng đường dư thừa; đó là lý do vì sao hiện nay gan nhiễm mỡ cũng được phát hiện ngay cả ở trẻ nhỏ.

Không giống như đường glucose, có thể được hầu hết mọi tế bào trong cơ thể bạn sử dụng, đường fructose chỉ có thể được chuyển hóa bởi gan, vì gan là cơ quan duy nhất có chất vận chuyển cho nó.

Vì tất cả đường fructose được chuyển đến gan của bạn, nếu bạn tiêu thụ một lượng lớn, đường fructose sẽ tạo gánh nặng và gây hại cho gan của bạn giống như rượu và các chất độc khác. 

Làm thế nào để hỗ trợ sức khỏe lá gan của bạn

1. Kiêng uống rượu: Cách tốt nhất để tránh tổn thương gan do rượu gây ra là kiêng uống rượu, đặc biệt là không uống nhiều rượu. 
2. Loại bỏ đường fructose và dầu ăn công nghiệp trong thực đơn hàng ngày. Thay thế bằng mỡ heo, dầu oliu, hoặc dầu dừa. 
3. Bổ sung vi chất

a. Nicotinamide adenine dinucleotide (NAD) – tiền chất vitamin B3: 

Những người nghiện rượu kinh niên có nguy cơ thiếu niacin do giảm lượng niacin trong cách ăn uống và sự can thiệp vào việc chuyển đổi tryptophan thành NAD. Liều lượng nhỏ NAD (không phóng thích theo thời gian) có thể rất hữu ích khi được cung cấp trong khi cai rượu.

Liệu pháp bổ sung NAD hạn chế cảm giác thèm rượu, giải độc cơ thể, thải rượu (hoặc các loại thuốc khác) ra khỏi cơ thể, và làm giảm các triệu chứng cai nghiện. Là một chất chống oxy hóa mạnh, NAD cũng giúp tạo ra năng lượng trong ty thể của tế bào.

b. Bổ sung Choline: Choline là một chất dinh dưỡng thiết yếu, cũng hỗ trợ chức năng gan bình thường và sức khỏe của gan, duy trì tính toàn vẹn của màng tế bào và điều hòa cholesterol, bao gồm lipoprotein mật độ thấp (LDL) và lipoprotein mật độ rất thấp (VLDL), giúp vận chuyển chất béo ra ngoài gan.

Bạn có thể bổ sung choline bằng cách ăn nhiều thực phẩm giàu choline hơn, chẳng hạn như lòng đỏ trứng nuôi hữu cơ, gan bò ăn cỏ, cá hồi Alaska đánh bắt tự nhiên, và dầu nhuyễn thể (krill oil). 

c. Tránh tiếp xúc với glyphosate: Glyphosate thành phần hoạt chất trong thuốc diệt cỏ Roundup, và nó cũng có liên quan đến bệnh gan nhiễm mỡ. 

d. Bổ sung Magnesium, vitamin C: Hai loại vi chất này cũng rất quan trọng đối với sức khỏe của gan.

e. Cây kế sữa (silymarin: một loại thảo mộc có hoa liên quan đến họ cúc và cỏ phấn hương, có nguồn gốc từ Địa Trung Hải). Cây kế sữa chứa silymarin và silybin, chất chống oxy hóa được biết là giúp bảo vệ gan của bạn khỏi các chất độc và thậm chí giúp tái tạo tế bào gan. 

4. Tránh các loại thực phẩm chế biến sẵn và thức ăn nhanh. Các loại thực phẩm này hầu như đều có nhiều dầu ăn công nghiệp và/hoặc đường fructose độc hại. Cách dễ nhất là tự nấu ăn tại nhà để bạn biết mình đang ăn gì.

Nếu bạn tin rằng bạn bị rối loạn sử dụng rượu hoặc uống quá mức do căng thẳng và lo lắng liên quan đến đại dịch, bạn cũng nên tìm kiếm sự trợ giúp của chuyên gia.

Tiến sĩ Joseph Mercola là bác sĩ chấn thương chỉnh hình, người sáng lập Mercola.com. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng trong lĩnh vực sức khỏe tự nhiên. Tầm nhìn chính của ông là thay đổi mô hình y tế hiện đại bằng cách cung cấp nguồn kiến thức để giúp mọi người kiểm soát sức khỏe của mình.