50 lời khuyên về phong cách xã giao của những năm 1800 dành cho quý ông lịch thiệp (Phần 1/4)

Epoch Inspired Staff 

Sau đây là một trích đoạn từ quyển sách có nhan đề “The Gentlemen’s Book of Etiquette, and Manual of Politeness” (Sổ Tay về Nghi Thức Xã Giao, và Phép Lịch Sự của Quý Ông) của tác giả Cecil B. Hartley, do nhà xuất bản Locke & Bubier phát hành vào năm 1875.

LỜI KHUYÊN VỀ CÁCH CƯ XỬ DÀNH CHO QUÝ ÔNG.

1. LUÔN LUÔN tránh mọi hành động thô lỗ hoặc huyên náo, đặc biệt là khi có sự hiện diện của những quý cô. Không cứ phải tỏ ra trơ cứng, uể oải, hoặc buồn bã im lặng, cũng như không cần phải nhất mực nghiêm nghị, bạn chỉ cần thể hiện sự điềm tĩnh, hóm hỉnh một cách lịch sự, không bao giờ dựa vào những cử chỉ ngớ ngẩn để tạo hiệu ứng cho một câu chuyện. Không có gì tạo nên hình tượng một quý ông nhanh chóng và chắc chắn hơn là cách cư xử điềm đạm, tao nhã.
2. Khi bạn có mặt ở trong phòng, không bao giờ để cho một quý cô tự lấy ghế, bấm chuông, nhặt khăn tay hoặc găng tay mà có thể cô ấy đã đánh rơi, hoặc, tóm lại, là để cô ấy tự thực hiện bất kỳ hành động nào mà bạn có thể làm giúp cô ấy. Thông qua việc thể hiện những cử chỉ lịch sự như vậy với mẹ, các chị em gái, hoặc các thành viên khác trong gia đình bạn, những hành động này sẽ trở thành thói quen, và nhờ vậy sẽ được thực hiện một cách phong nhã hơn khi bạn giao thiệp bên ngoài.
3. Không bao giờ làm bất kỳ việc nhỏ nào cho người khác với điệu bộ cúi chào hoặc trịnh trọng như thể đang ban ơn, mà nên làm với phong thái lịch lãm tự nhiên như thể việc đó, không phải là một màn trình diễn hay một việc làm không quen thuộc, chỉ là một điều đương nhiên thể hiện sự lịch sự.
4. Không nhất thiết phải nói ra tất cả những gì bạn biết; đó chỉ là sự dại dột; nhưng những gì một người đàn ông nói phải là những gì mà chính anh ta tin tưởng, nếu không anh ta sẽ phạm vào quy tắc đầu tiên cho bài diễn văn của một quý ông – Sự trung thực.
5. Tránh [chơi] cờ bạc vì bạn sẽ bị nhiễm. Mọi vụ cá cược được thực hiện – ngay cả trong nhóm tinh anh nhất của xã hội – cũng đều là một loại cờ bạc, và tội ác có tính hủy hoại này diễn ra một cách từ từ. Khi một người đàn ông đang đặt tâm trí vào canh bạc, anh ta [cảm thấy] đang chơi trò chơi hay nhất, và anh ta chắc chắn sẽ nắm phần thắng. Bạn sẽ bị những người mà thế giới này gọi là các quý ông cám dỗ hoặc bạn vào thói xấu đó, rồi bạn phát hiện ra rằng việc thua bạc khiến bạn tức giận, và một người đàn ông tức giận thì không bao giờ là một người lịch sự; cảm giác thắng bạc kích thích bạn tiếp tục theo đuổi thói xấu này; và, cuối cùng, bạn sẽ mất tiền bạc, danh tiếng, sức khỏe, lương tâm, cảm giác hạnh phúc, và lòng trung thực; trong khi đó bạn sẽ có thêm những hội nhóm xấu, giờ giấc và thói quen không đều đặn, tính hay nghi ngờ, cáu kỉnh, và một lương tâm dằn vặt, hối hận. Có ai đó phải thua trong canh bạc; và, nếu bạn chiến thắng, điều đó có nguy cơ đẩy một người bạn rơi vào cảnh tuyệt vọng. 
6. Trau dồi sự tinh tế! Trong xã hội thì tính cách này sẽ là sự trợ giúp vô giá. Tài năng chỉ là một phần, nhưng tinh tế mới là tất cả. Tài năng là sự nghiêm chỉnh, đúng mực, đứng đắn, và đáng kính; sự tinh tế là tất cả những điều này và còn hơn thế nữa. Đó không phải là giác quan thứ sáu, nhưng là linh hồn của cả năm giác quan. Đó là cách quan sát cẩn thận, hành động nhanh nhẹn, có khả năng nhận định đúng sai, khứu giác nhạy bén, xúc giác nhạy cảm; đó là người giảng giải mọi bí ẩn – người vượt qua được mọi khó khăn – người loại bỏ mọi chướng ngại vật. Sự tinh tế hữu ích ở mọi nơi, và mọi lúc; hữu ích đối với sự cô độc, vì nó giúp chỉ đường cho một người thâm nhập vào thế giới; hữu ích đối với xã hội, vì nó giúp chỉ đường cho con người nhìn thấu thế giới. Tài năng là sức mạnh – sự tinh tế là  khéo léo; tài năng là trọng lượng – sự tinh tế là động lượng; tài năng biết phải làm gì – sự tinh tế sẽ biết cách phải làm thế nào; tài năng làm cho một người đàn ông trở nên đáng kính – sự tinh tế sẽ khiến mọi người tôn trọng anh ta; tài năng là của cải – sự tinh tế là tiền mặt sẵn có. Gần như có thể nói là, trong xã hội, tài năng so với sự tinh tế thì như một với mười.
7. Thiên nhiên đã để lại cho mỗi người một khả năng sống hòa hợp, mặc dù tất cả mọi người không thể cùng nhau tỏa sáng. Tuy vậy, có những người đàn ông hội đủ hai tính chất đó. Họ là người khó có thể khoan dung với một vài lỗi lầm – ngay cả khi lỗi đó có thể được sửa đổi nhanh chóng với một ít chú tâm. Bạn nên quan sát và tránh những lỗi như vậy.
8. Những thói quen điềm tĩnh và tự chủ có được từ sớm trong cuộc đời, là nền tảng tốt nhất để hình thành phong thái lịch lãm. Nếu bạn kết hợp điều này với việc giao tiếp thường xuyên với những quý bà và quý ông tinh tế và có học thức, bạn sẽ có thêm phẩm cách của sự tự chủ, cách cư xử tự nhiên, duyên dáng của xã hội lịch thiệp.
9. Tránh thái độ tự cao tự đại. Hành động như thể bạn giỏi hơn những người xung quanh là vô cùng khiếm nhã, và đó cũng là một bằng chứng, không phải của sự vượt trội mà là của sự thô tục. Và để tránh thái độ này, bạn hãy tránh rơi vào mầm mống của thói quen này, và nên trau dồi tính khiêm tốn. Những lời tán dương của người khác có lẽ nên khởi tác dụng để bạn thấy nên trở thành người như thế nào, chứ không phải để thể hiện bạn là ai.
10. Cũng nên tránh kiêu hãnh; điều này thường bị phán đoán sai, và thường bị nhận thức sai nhiều hơn nữa. Người kiêu hãnh tự tạo sự cách biệt với những người khác; nhìn thông qua sự cách biệt đó, có lẽ những người khác trông bé mọn so với anh ta; nhưng anh ta quên rằng chính khoảng cách này [cũng] khiến anh ta bé mọn trong mắt những người khác.
11. Danh xưng quý ông nhắc nhở anh ta về sự khiêm tốn và nhã nhặn; dễ tiếp cận, bỏ qua sự thờ ơ và xúc phạm [của người khác], đặc biệt là của những người có địa vị thấp hơn; không xem thường bất kỳ ai vì vận rủi hay sự khốn khó của họ, cũng như không sợ tiếp nhận những người bị áp bức bất công; không hách dịch với những người có địa vị thấp hơn, cũng không khinh thường hoặc quỵ lụy cầu cạnh những người có địa vị cao hơn; không dựa dẫm vào tên tuổi gia đình, hay sự giàu có, mà xem những điều này là thứ yếu so với những điều anh ta trau dồi được về sự lễ độ, chăm chỉ, hòa nhã, và thận trọng.
12. Bá tước Chesterfield nói, “Bản thân tất cả các nghi thức đều là những điều rất ngớ ngẩn; nhưng một người đàn ông trên thế giới này nên biết đến các nghi thức đó. Đó là sự thể hiện của phong cách cư xử, mà sẽ thường xuyên bị phá vỡ từ bên trong nếu không có lớp phòng bị đó để giữ kẻ thù ở một khoảng cách thích hợp. Chính vì lý do đó mà tôi luôn đối xử với những người khờ khạo và những người hợm hĩnh với những nghi thức trang trọng, việc được giáo dục tốt không bảo đảm bạn sẽ không trở thành người khờ khạo và hợm hĩnh.”
13. Khi bạn gặp một quý cô ở chân cầu thang, đừng đợi cô ấy đi lên, mà hãy cúi chào, và đi lên trước cô ấy.
14. Khi gặp một quý cô ở đầu cầu thang, hãy đợi cô ấy đi xuống trước bạn.

Theo dõi các phần khác của bài viết này tại đây: Phần 2, Phần 3, và Phần 4, sẽ còn nhiều hơn 50 lời khuyên dành cho các quý ông nữa.

Chuyên mục Epoch Inspired đưa tin các câu chuyện về niềm hy vọng, qua đó tôn vinh lòng tốt, truyền thống, và sự khải hoàn của tinh thần nhân văn, đồng thời cung cấp những hiểu biết sâu sắc có giá trị trong cuộc sống, văn hóa, gia đình, cộng đồng, và thiên nhiên.