Âm nhạc giúp tâm hồn thăng hoa, ngay cả ở nơi tăm tối nhất

Một thành viên của băng đảng nọ đã ngồi tù gần cả đời người nói rằng anh ta chưa một lần biết khóc. Anh đã mai táng mẹ, mai táng cha, và dường như tương lai khép lại khi bị kết án tù trong nhiều thập kỷ, có lẽ là cả phần đời còn lại. Nhưng sau đó, khi ở trong tù, anh đã được nghe buổi hòa nhạc thính phòng. Và anh đã khóc.

Eric Genuis là tác giả của những bản nhạc mà người đàn ông kể trên đã nghe. Anh Genuis kể lại: “Người đàn ông xăm trổ đầy mình, đứng dậy sau buổi biểu diễn và  tâm sự: ‘Tôi rất xúc động. Tôi đã không kìm được nước mắt trong suốt hai giờ diễn. Tôi chưa bao giờ khóc trong đời. Chưa bao giờ. Mẹ tôi qua đời, cha tôi qua đời, tôi rất buồn nhưng chưa bao giờ khóc. Điều này là gì vậy?’”

Nghệ sĩ piano và nhà soạn nhạc Genuis kể: “Tôi nhớ mình đã thực sự bị cuốn hút bởi điều này. Đây là một người đàn ông đã trải qua cả cuộc đời trong nhà giam, bị xét xử và bị kết án khi còn là thiếu niên, và khi tôi gặp ông ta đã gần 60 tuổi. Chà, đó là gì? Đó là trái tim con người.”

Anh Genuis đã nhiều lần chứng kiến những phản ứng tương tự. Một tù nhân khác tại Massachusetts nói: “Tôi đã giết rất nhiều người trong đời. Sau khi nghe loại âm nhạc này, nhân tính trong tôi đã được đánh thức. Tôi sẽ không bao giờ làm tổn thương người khác nữa.”

“Buổi hòa nhạc của tôi gợi lên những xúc cảm từ sâu thẳm. Nhưng chính âm nhạc mới đem đến điều đó. Không phải chỉ là việc tôi bước vào và nói chuyện với họ, và rồi họ cảm thấy thoải mái với tôi. Âm nhạc đã phá tan mọi rào cản, cho phép họ gặp gỡ phần nhân tính của chính bản thân họ. Có những thứ tưởng chừng như đã bị chôn vùi vĩnh viễn mà nay lại phục sinh, suy ngẫm, và từ đó chữa lành.”

Ngay khi mới bắt đầu sự nghiệp, anh Genius đã nguyện sẽ đến bất cứ nơi nào đón nhận âm nhạc của mình. Anh biểu diễn trong các buổi hòa nhạc tổ chức riêng cho các ngôi sao điện ảnh, hay diễn tấu dưới một cây cầu dành cho các cựu chiến binh vô gia cư. Triết lý của anh là viết ra những bản nhạc hay, có thể lan tỏa niềm hy vọng. 

“Có điều gì đó bí ẩn về cái đẹp, và đó là lý do tại sao mọi người đều nên tận hưởng những thứ đẹp đẽ như thế,” ông nói.

Khát khao cái đẹp

Trong gần ba thập kỷ, anh Genuis tự bỏ thời gian và tiền bạc để đem âm nhạc đến những nơi thiếu vắng niềm hy vọng, như trung tâm cai nghiện, nhà giam… Một vài năm trước, anh Genuis thấy như thế vẫn là chưa đủ, vậy nên anh bắt đầu tổ chức chương trình Concert for Hope (Hòa nhạc Hy vọng) để tiếp tục thực hiện sứ mệnh của mình.

Anh Genuis cho biết đã thực hiện gần 1,000 buổi hòa nhạc trong nhà tù, trong đó có hàng trăm nhà tù dành cho thanh thiếu niên.

Trong phòng có 300 tù nhân, tất cả đều bị xét xử và bị kết án khi còn ở tuổi thiếu niên với mức án lên tới vài thập kỷ. Anh Genuis nhớ đến một thủ lĩnh băng đảng trẻ tuổi ngồi ngay phía trước mình. Cậu ta không thích thú khi phải tham gia một buổi hòa nhạc cổ điển, nhưng khi âm nhạc cất lên, cậu bỗng trở nên say mê với tiếng vĩ cầm.

Genius nhớ lại: “Cậu ấy đặt tay lên trái tim mình, quay đầu lại và nói: ‘Đó là điều đẹp nhất.’ Cậu ta nói: ‘Tại sao tôi chưa bao giờ nghe thấy điều này trước đây?’”

“Giờ đây, chúng ta đang sống trong thời đại Internet nên chàng trai này có thể nghe bất cứ thứ gì và bất cứ khi nào cậu muốn. Chúng ta với tư cách là cha mẹ, là người trưởng thành, cũng như giáo viên và nhà giáo dục, với tư cách là những người đứng đầu nhà thờ – tất cả những nhà lãnh đạo cộng đồng đều có quyền tiếp cận chàng trai này, và chúng ta đã cho cậu những gì? Cậu ấy biết rất nhiều về các bản nhạc rap, nhưng chưa bao giờ có ai cho cậu biết thứ âm nhạc lay động tâm hồn, nâng cao nhân tính của cậu, đem đến sự kinh ngạc và điều kỳ diệu, sự sáng tạo trong cuộc sống và khiến cậu nhận ra phẩm giá một con người. Và đó là tác dụng của cái đẹp.”

Tại Hoa Kỳ có khoảng 2.3 triệu người đang ở tù. Một phạm nhân kể với Genuis nếu anh ta vào tù, mọi người sẽ chỉ hỏi tại sao điều đó không xảy ra sớm hơn. Anh Genuis cũng nói chuyện với những thanh niên sắp ra tù, hỏi về kế hoạch sắp tới và họ trả lời rằng họ sẽ quay lại tù trong thời gian ngắn. Và nếu họ gây nên những thiệt hại nghiêm trọng cho băng đảng đối thủ, có thể là giết người, thì họ sẽ “oai phong” hơn khi bị bắt trở lại nhà tù.

“Họ không được chăm sóc, không ai chăm sóc cho những người này,” Genuis nói. 

Anh Genuis từng gặp một thanh niên 23 tuổi, cậu ta hài hước nói về việc bị kết án tới ba kiếp. Genuis hỏi: “Cậu ổn chứ?” nhưng chàng trai trẻ không hề bận tâm.

“Điều ấy quá quen thuộc với cậu, hờ hững đến mức tôi nghĩ rằng, một số người không coi việc gạt họ sang bên lề là điều tàn khốc, bởi có thể từ cảm xúc và từ nội tâm, họ đã vứt bỏ cuộc sống của mình từ rất lâu rồi,” Genuis nói. Ở nơi của những người bị lãng quên và không còn hy vọng, người ta đã phớt lờ nhân tính của của họ, và điều ấy chẳng có giá trị gì với họ nữa.”

“Vì vậy, những gì tôi muốn làm là nâng đỡ họ; tôi muốn đem hy vọng đến cho họ,” anh Genuis nói. 

Sau đại dịch, anh Genuis dự định sẽ tập trung nhiều hơn vào việc chơi nhạc trong trường học và thực hiện một chương trình cho trẻ em mang tên “Project Detour”.

Genius kể: “Tôi muốn ngăn các em nghĩ rằng nhà tù là một phần của cuộc sống.” 

Nâng đỡ tâm hồn

Khổng Tử giảng, muốn biết tiêu chuẩn đạo đức của một quốc gia thì “âm nhạc sẽ cho câu trả lời”. Còn Plato nói: “Âm nhạc thể hiện [phẩm chất] đạo đức. Âm nhạc kết nối linh hồn với vũ trụ, chắp cánh cho trí tuệ, và trí tưởng tượng, đem đến sự tươi vui cho cuộc sống và cho mọi điều.” 

“Tôi tin rằng điều họ nói đều đúng,” anh Genuis chia sẻ. “Tôi tin rằng âm nhạc biểu đạt trái tim, trí óc, và linh hồn theo những cách mà ngôn từ không miêu tả hết được.” 

“Khi cuộc đời quăng điều gì đó tồi tệ vào một đứa trẻ 10 tuổi và không ai quan tâm, như cậu thanh niên 23 tuổi (nói rằng bị kết án tới ba kiếp), hy vọng của cậu đã tan biến từ lâu rồi,” anh Genuis tâm sự. Nhưng nếu bạn muốn cho mọi người thấy hy vọng, bạn nhắc nhở họ về nhân tính trong tâm họ, thì âm nhạc sẽ làm được điều đó theo cách của riêng nó.

Sau buổi biểu diễn tại một phòng khám về rối loạn tâm thần, một người đàn ông mắc chứng sợ hãi trong chiến tranh, đến mức thậm chí không thể đặt chân vào hiệu thuốc, đã đến gặp Genius và ôm anh nồng nhiệt.

“Ông ấy nói: Tôi đã làm rất nhiều điều khủng khiếp trong chiến tranh mà tôi sợ rằng mình sẽ phải trả giá. Tôi không cảm thấy bản thân được tha thứ hay có thể tha thứ cho chính mình. Tôi thậm chí không nhớ cảm giác con người hay cảm giác chính mình là như thế nào,” anh Genuis kể lại. Và sau đó ông ấy nói: “Còn ngay bây giờ tôi nhớ tôi là ai. Tôi không muốn buông tay. Tôi sợ nếu buông tay, tôi sẽ lại quên mất mình là ai.” 

“Đó là câu chuyện về sự thống khổ, nhưng đó cũng là câu chuyện về sự cứu rỗi. Có ai mà không cần cứu rỗi? Tất cả chúng ta đều cần và tất cả chúng ta nên tìm kiếm sự thật, làm tất cả những gì có thể để đem lại hy vọng và đem lại sự cứu rỗi cho cuộc sống của mọi người,” nghệ sĩ Genuis chia sẻ.