Argentina bầu ông Javier Milei làm tổng thống; bộ trưởng kinh tế thừa nhận thất cử

Stephen Katte

Kinh tế gia theo chủ nghĩa tự do cổ điển Javier Milei đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Argentina, với việc Bộ trưởng Kinh tế Sergio Massa thừa nhận thua cuộc hôm 19/11.

Kết quả bầu cử vẫn chưa được công bố, nhưng ở giai đoạn này, Cơ quan bầu cử Argentina tiết lộ 99.4% số phiếu đã được kiểm, trong đó ông Milei giành được 55.7% số phiếu và ông Massa được 44.3%.

Ông Milei dự kiến sẽ nhậm chức vào ngày 10/12. Tờ Buenos Aires Times đưa tin rằng tổng thống đắc cử đã nói với những người ủng hộ ông trong bài diễn văn đầu tiên kể từ khi giành được chức vụ cao nhất rằng tình hình của quốc gia Nam Mỹ này có tầm quan trọng toàn cầu. Ông cho biết cần phải có những thay đổi mạnh mẽ để ngăn chặn lạm phát tăng vọt và tình trạng nghèo đói đang gia tăng, lặp lại những lời hứa của ông trong suốt chiến dịch vận động bầu cử.

Ông Milei nói: “Ngày hôm nay, tiến trình tái thiết Argentina bắt đầu. Hôm nay là một đêm lịch sử đối với Argentina.”

“Tình hình của Argentina là nghiêm trọng. Những thay đổi mà đất nước chúng ta cần là rất lớn. Không có chỗ cho sự thay đổi dần dần, không có chỗ cho các biện pháp hời hợt.”

Ông cũng hứa rằng dưới sự coi sóc của ông, “Argentina sẽ trở lại vị trí trên thế giới mà lẽ ra nước này không bao giờ nên đánh mất.” Argentina là một trong những quốc gia giàu có nhất thế giới cách đây một thế kỷ nhưng sau đó đã trở thành một trong những quốc gia nghèo nhất, sau nhiều thập niên chi tiêu chính phủ cao và tình trạng trì trệ.

Trong suốt chiến dịch vận động tranh cử, ông Milei – lãnh đạo của liên minh La Libertad Avanza (Tiến bộ Tự do) – hứa hẹn sẽ “chấm dứt tầng lớp đặc quyền chính trị ăn bám và vô dụng đang hủy hoại đất nước này.” 

Trong những cam kết khác của ông có việc cắt giảm đáng kể chi tiêu của chính phủ, loại bỏ ngân hàng trung ương quốc gia, bãi bỏ quy định về quyền sở hữu súng tư nhân, và sử dụng đồng dollar Mỹ làm tiền tệ quốc gia.

Lạm phát ở Argentina đã tăng trên 140% trong năm nay – lần đầu tiên vượt mức 100% vào tháng Hai kể từ năm 1991 – và tình trạng nghèo đói trở nên tệ hại hơn dưới sự kiểm soát của Đảng Công lý cầm quyền trước đây – còn được gọi là Đảng Peronist, vốn ủng hộ công bằng xã hội. Cướp bóc và sụp đổ kinh tế chỉ là một vài trong số những thách thức mà đất nước này phải đối mặt.

Trong chiến dịch vận động tranh cử, ông Massa cảnh báo người dân Argentina rằng các kế hoạch của đối thủ của ông nhằm loại bỏ các cơ quan chính phủ quan trọng và thu hẹp hoạt động của chính phủ sẽ đe dọa các dịch vụ công cộng, bao gồm các chương trình y tế, giáo dục, và phúc lợi.

Tuy nhiên, trong bài diễn văn nhận thua, ông Massa đã chúc mừng Tổng thống Milei, nói rằng người Argentina “đã chọn một con đường khác”.

“Bắt đầu từ ngày mai, việc bảo đảm các chức năng chính trị, xã hội, và kinh tế là trách nhiệm của tân tổng thống. Tôi hy vọng ông ấy sẽ làm được,” ông Massa nói.

“Rõ ràng thì đây không phải là kết quả mà chúng tôi mong đợi, và tôi đã nói chuyện với ông Javier Milei để chúc mừng ông ấy vì ông ấy là tổng thống mà đa số người dân Argentina đã chọn cho 4 năm tới.”

Hoa Kỳ chúc mừng ông Milei

Trong một thông cáo báo chí hôm 19/11, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã chúc mừng chiến thắng của ông Milei và ca ngợi tiến trình dân chủ của Argentina. Từ năm 1976 đến 1983, Argentina bị cai trị bởi một chế độ độc tài quân sự bị cáo buộc phạm tội vi phạm nhân quyền, trong đó có tra tấn và hành quyết. Người ta ước tính có khoảng 10,000 đến 30,000 công dân đã thiệt mạng. Các cuộc bầu cử và nền dân chủ ở Argentina được khôi phục vào năm 1983.

Ông Blinken nói: “Số lượng cử tri đi bỏ phiếu đông đảo và tiến trình bầu cử diễn ra êm thắm là minh chứng cho các thể chế dân chủ và bầu cử của Argentina.”

“Chúng tôi mong muốn được làm việc với Tổng thống đắc cử Milei và chính phủ của ông ấy về những ưu tiên chung có lợi cho người dân cả hai nước, trong đó có bảo vệ nhân quyền và dân chủ, giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, và đầu tư vào tầng lớp trung lưu.”

Cựu Tổng thống Donald Trump, người mà ông Milei thường được so sánh với, cũng gửi lời chúc mừng tới tân tổng thống đắc cử của Argentina trong một bài đăng trên mạng xã hội: “Xin chúc mừng ông Javier Milei trong cuộc đua vĩ đại cho chức Tổng thống Argentina. Cả thế giới đều đang dõi theo! Tôi rất tự hào về ông. Ông sẽ xoay chuyển tình thế Đất nước mình và thực sự làm cho Argentina Vĩ đại Trở lại!”