Bắc Kinh theo sát tình hình đảo chính ở Miến Điện

Theo người dẫn chương trình truyền hình OANN và cựu sỹ quan tình báo hải quân Jack Posobiec, Bắc Kinh có rất nhiều nguy cơ ở Miến Điện khi quốc gia Đông Nam Á này rơi vào khủng hoảng chính trị sau cuộc đảo chính quân sự.

“Khi nói đến tình hình Miến Điện … thì tất cả là về phạm vi và sự mở rộng ảnh hưởng của Trung Cộng không chỉ ở Đông Á, Biển Đông, mà giờ đây chúng ta còn được chứng kiến cả ở Đông Nam Á,” ông Posobiec cho biết trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình NTD, một kênh truyền thông cùng hệ thống với The Epoch Times.

Hôm 31/01, quân đội Miến Điện đã giành quyền kiểm soát đất nước bằng việc bắt giữ lãnh đạo chính trị hàng đầu của nước này là bà Aung San Suu Kyi và hàng trăm nhà lập pháp khác. Quân đội cho biết họ đã thực hiện cuộc đảo chính vì cáo buộc có gian lận bầu cử trong cuộc bầu cử liên bang hồi tháng 11/2020. Thời điểm đó đảng chính trị của bà Suu Kyi, Liên minh Quốc gia vì Dân chủ, đã giành chiến thắng vang dội. Quân đội đã đưa Tổng Tư lệnh quân đội Miến Điện Min Aung Hlaing, 64 tuổi, lên phụ trách quốc gia.

Kể từ đó quân đội Miến Điện đã thu hút sự chỉ trích rộng rãi vì cuộc đảo chính của họ, bao gồm từ các ngoại trưởng của Nhóm bảy nước công nghiệp phát triển nhất thế giới (G-7), các nhóm nhân quyền và báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc Tom Andrews.

Trung Cộng

Cựu sỹ quan Posobiec đã cho biết về lịch sử lâu dài của Trung Cộng trong việc ủng hộ Miến Điện, cho dù là do bà Suu Kyi hay hội đồng quân sự lãnh đạo, điều này liên quan đến việc Trung Cộng coi nước láng giềng phía đông nam này là nguồn cung cấp kim loại đất hiếm quan trọng đồng thời là hành lang chiến lược dẫn tới Ấn Độ Dương. Miến Điện và tỉnh Vân Nam phía tây nam Trung Quốc vốn có chung một đường biên giới rộng lớn.

Hôm 02/02, Trung Quốc và Nga đã chặn một tuyên bố chung của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc lên án cuộc đảo chính quân sự này.

Trung Quốc và Nga cũng đã chặn một tuyên bố của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc bày tỏ sự lo ngại về cuộc đàn áp người Hồi giáo Rohingya tại tiểu bang Rakhine ở ven biển Miến Điện hồi tháng 3/2017. Cuộc đàn áp đã dẫn đến việc hơn 740,000 người tỵ nạn Rohingya chạy trốn sang Bangladesh, nước láng giềng nằm ở phía tây Miến Điện.

Năm 2007, Trung Quốc và Nga đã phủ quyết nghị quyết của Hoa Kỳ kêu gọi hội đồng quân sự của Miến Điện, khi đó đang nắm quyền kiểm soát nước này, trả tự do cho các tù nhân chính trị và đẩy nhanh tiến trình tiến tới dân chủ.

Miến Điện là một trong những quốc gia sản xuất đất hiếm lớn nhất trên thế giới. Theo dữ liệu từ Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, Miến Điện đứng thứ ba về sản lượng đất hiếm vào năm 2019, chỉ sau Trung Quốc và Hoa Kỳ. Trung Quốc chiếm hơn 70% sản lượng đất hiếm toàn cầu hàng năm.

Theo tờ Thời báo Hoàn cầu, cơ quan ngôn luận của Trung Cộng, Trung Quốc đã nhập khẩu 26,000 tấn hợp chất đất hiếm có nguồn gốc cacbonat từ Miến Điện trong năm 2018.

Nguyên tố đất hiếm là 17 nguyên tố trong bảng tuần hoàn cần thiết cho việc sản xuất thiết bị điện tử, chẳng hạn như máy điện toán, máy ảnh kỹ thuật số và màn hình máy điện toán, cũng như các sản phẩm quốc phòng được quân đội Hoa Kỳ sử dụng.

Năm 2018, Trung Quốc và Miến Điện đã ký một biên bản ghi nhớ (MoU) về việc xây dựng Hành lang Kinh tế Trung Quốc–Myanmar (CMEC), bao gồm các tuyến đường sắt và đường bộ sẽ nối thủ phủ Côn Minh của Vân Nam với các thành phố Muse và Mandalay của Miến Điện, điều này dẫn đến liên kết với cảng Kyaukpyu của Miến Điện ở phía nam tiểu bang Rakhine.

Dự án CMEC, cũng bao gồm việc xây dựng đường ống dẫn dầu và khí đốt, là một phần trong dự án thuộc chính sách đối ngoại của Trung Quốc, Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường (viết tắt là BRI, hay còn được biết đến với tên gọi khác là Một vành đai, Một con đường).

Thông qua cảng biển này và các cơ sở hạ tầng khác do Trung Quốc xây dựng, Bắc Kinh có thể vận chuyển dầu từ Iran qua Miến Điện, thông qua eo biển Malacca.

Ông Posobiec giải thích rằng các dự án xây dựng của Trung Quốc tại Miến Điện cũng như các dự án tương tự ở Pakistan, đóng vai trò là “vòng vây chiến lược” chống lại các lực lượng của Ấn Độ khi Trung Cộng tìm cách mở rộng tầm ảnh hưởng ở Ấn Độ Dương.

Trung Quốc cũng có các dự án xây dựng BRI tương tự ở Pakistan, được gọi là Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Pakistan (CPEC), bao gồm việc phát triển cảng Gwadar của nước này.

Tháng trước (01/2021), lãnh đạo Trung Cộng Tập Cận Bình đã tới Miến Điện và gặp gỡ bà Suu Kyi. Theo chính phủ Miến Điện, hai bên đã ký 33 thỏa thuận, trong đó có Biên bản ghi nhớ về hợp tác cục bộ trong khuôn khổ CMEC giữa Vân Nam và Mandalay.

Mặc dù hiện chưa rõ liệu Bắc Kinh có công khai đứng về phía quân đội Miến Điện hay bà Suu Kyi hay không, nhưng Tổng tư lệnh quân đội Min Aung Hlaing đã đến thăm Trung Quốc vào giữa tháng Một. Tại cuộc họp, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã ca ngợi quân đội Miến Điện vì đã xem “phục hồi quốc gia làm sứ mệnh của mình.”

Chính phủ Tổng thống Biden

“Tôi nghĩ rằng phản ứng của chính phủ TT Biden là hoàn toàn yếu đuối,” ông Posobiec nói. Ông đã đặt câu hỏi tại sao cả TT John Biden và Ngoại trưởng Antony Blinken đều không tổ chức một cuộc họp báo để nói về Miến Điện.

Ông nói thêm: “Không có thảo luận nào về chiến tranh kinh tế. Không có thảo luận nào về đòn bẩy kinh tế mà Hoa Kỳ có thể sử dụng để chống lại Trung Quốc, chống lại Miến Điện trong tình huống này.”

Hôm 02/02, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã chỉ rõ cuộc tiếp quản quân sự ở Miến Điện là một “cuộc đảo chính,” đồng nghĩa với việc viện trợ của Hoa Kỳ cho quốc gia Đông Nam Á này sẽ bị cắt.

Tham vụ báo chí Tòa Bạch Ốc Jen Psaki đã đưa ra một tuyên bố hôm 31/01 nói rằng Hoa Kỳ “sẽ hành động chống lại những người chịu trách nhiệm” về các hành động quân sự ở Miến Điện.

Hôm 01/02, TT Biden đã đưa ra tuyên bố cho biết Hoa Kỳ sẽ “làm việc với các đối tác của chúng tôi trong khu vực và trên toàn thế giới để hỗ trợ khôi phục nền dân chủ và pháp quyền” ở Miến Điện.

Theo Tòa Bạch Ốc, kể từ đó TT Biden đã nói chuyện với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và Thủ tướng Úc Scott Morrison về tình hình Miến Điện, bao gồm việc hợp tác cùng nhau để “quy trách nhiệm cho những người chịu trách nhiệm về cuộc đảo chính ở Miến Điện.”

Hôm 03/02, Dân biểu Carlos A Gimenez (Cộng Hòa-Florida) đã cảnh báo trên Twitter rằng cuộc đảo chính quân sự tại Miến Điện “thúc đẩy lợi ích của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và làm suy yếu mọi thứ mà chúng ta ủng hộ.”

Ông nói thêm: “Cộng đồng quốc tế phải cùng nhau lên án, trừng phạt và gia tăng áp lực ngoại giao lên quân đội để trao trả lại Myanmar [tên thay thế của Miến Điện] cho chính quyền dân sự.”