Bạn đang tìm cách cải thiện chức năng trí óc? Chất xơ có thể giúp ích

Amie Dahnke

Bạn thường hay quên những sự việc xảy ra gần đây ư? Theo một nghiên cứu mới, việc bổ sung chất xơ hàng ngày có thể giúp bạn cải thiện chức năng trí não ở người lớn trên 60 tuổi chỉ trong 12 tuần.

Kết quả của một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, có đối chứng giả dược mới được công bố trên chuyên san Nature Communications cho thấy bổ sung chất xơ prebiotic là một cách rẻ tiền và đơn giản để cải thiện chức năng quan trọng của trí não. Suy giảm chức năng của cơ quan này có liên quan đến bệnh Alzheimer.

Theo Hiệp hội bệnh Alzheimer, có hơn 6 triệu người Mỹ đang sống chung với căn bệnh mất trí nhớ này. Người ta dự đoán con số sẽ tăng lên gần 13 triệu người Mỹ vào năm 2050. Gần 1/3 người lớn tuổi tử vong vì bệnh Alzheimer hoặc một dạng bệnh mất trí nhớ khác, nghĩa là căn bệnh này cướp đi sinh mạng của nhiều người hơn cả bệnh ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt cộng lại. Vào cuối năm 2023, bệnh Alzheimer đã khiến nền kinh tế Mỹ phải tốn đến 345 tỷ USD.

Trong nghiên cứu mù đôi này, các nhà nghiên cứu từ King’s College London ở Vương quốc Anh đã tuyển chọn 36 cặp sinh đôi trên 60 tuổi. Độ tuổi trung bình của những người tham gia là 73, và 78% là nữ. Một người trong cặp song sinh được bổ sung 7.5 gram prebiotic hàng ngày trong 12 tuần; người còn lại nhận được giả dược.

Bổ sung chất xơ prebiotic khuyến khích sự phát triển của vi khuẩn có lợi tồn tại tự nhiên trong ruột. Ngược lại với probiotic là các vi sinh vật sống, prebiotic “nuôi” các vi khuẩn có lợi trong ruột. Ngoài việc nhận được chất bổ sung hoặc giả dược, những người tham gia còn tham gia các bài tập tăng sức đề kháng và ăn thực phẩm bổ sung protein để thúc đẩy hoạt động cơ bắp.

Mặc dù chất bổ sung prebiotic không cải thiện chức năng hoặc sức mạnh cơ bắp nhưng có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột của những người dùng. Đặc biệt, lượng vi khuẩn có lợi như Bifidobacteria tăng lên đáng kể. 

Các nhà khoa học tin rằng Bifidobacteria là một trong những vi khuẩn đầu tiên của đường tiêu hóa của con người. Do khả năng tham gia vào hoạt động trao đổi chất – chẳng hạn như giảm căng thẳng oxy hóa, điều hòa quá trình chuyển hóa cholesterol và tăng khả năng miễn dịch – Bifidobacteria cũng được cho là có lợi cho sức khỏe tim mạch.

Nhóm nghiên cứu lưu ý rằng “ngày càng có nhiều bằng chứng ủng hộ trục ruột–não,” trong đó thành phần của ruột có thể ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ hoạt động của tâm trí. Đặc biệt, Bifidobacteria đã được nghiên cứu nhiều lần và đã chứng minh được tác dụng đáng khích lệ đối với nhận thức, mặc dù vẫn cần nghiên cứu thêm.

Hơn nữa, những người được bổ sung chất xơ có kết quả tốt hơn trong bài kiểm tra y khoa tiêu chuẩn đánh giá trí nhớ thị giác và khả năng học tập mới, đồng thời cũng được sử dụng để phát hiện các dấu hiệu sớm của bệnh Alzheimer.

Các chất bổ sung ‘rẻ tiền và có sẵn’ có thể giải cứu?

Các nhà nghiên cứu viết, “Kết quả nghiên cứu của chúng tôi chứng minh rằng các can thiệp hệ vi sinh vật đường ruột rẻ tiền và có sẵn hứa hẹn sẽ cải thiện tình trạng suy giảm nhận thức ở nhóm dân số già của chúng ta.” 

Prebiotic là loại chất xơ bổ sung không kê đơn tương đối phổ biến, có sẵn ở các hiệu thuốc và siêu thị.

Ăn thực phẩm dồi dào chất xơ cũng có thể là một cách dễ dàng và không tốn kém để giảm nguy cơ gặp phải chứng mất trí nhớ. Một nghiên cứu của Nhật Bản được công bố năm 2022 với khoảng 3,700 người trưởng thành trong độ tuổi từ 40 đến 64 cho thấy tỷ lệ bị chứng mất trí nhớ thấp nhất ở những người ăn nhiều chất xơ nhất. Những người ăn ít chất xơ hàng ngày nhất – trung bình 8 gram mỗi ngày – có nguy cơ gặp phải chứng mất trí nhớ cao nhất.

Hướng dẫn khẩu phần ăn uống giai đoạn 2020–2025 của Hoa Kỳ đề nghị phụ nữ trưởng thành nên tiêu thụ từ 22 đến 28 gram chất xơ mỗi ngày, và nam giới trưởng thành nên tiêu thụ từ 28 đến 34 gram chất xơ mỗi ngày. Theo hướng dẫn này, hơn 90% phụ nữ và 97% nam giới không nhận được lượng chất xơ đề nghị hàng ngày.

Chất xơ có thể được tìm thấy tự nhiên trong bơ, yến mạch, quả mọng, atisô, đậu, đậu lăng, quinoa, bắp rang, hạnh nhân, hạt chia, quả hồ trăn (pistachio), hạt hướng dương, và sô-cô-la đen.