Bằng chứng hiện tại nói gì về lợi ích sức khỏe của trà Matcha?

JUSTIN ROBERTS
HENRY CHUNG

Mặc dù đã có từ nhiều thế kỷ trước, nhưng gần đây trà matcha mới bắt đầu phổ biến hơn. Có thể là do loại trà này được những người nổi tiếng như Jennifer Aniston và Gwyneth Paltrow ưa chuộng và vì những lợi ích mà nhiều người cho rằng thậm chí còn tốt cho sức khỏe hơn cả trà xanh.

Tất cả trà xanh đều có nguồn gốc từ cây trà (Camellia sinensis). Trà xanh (được gọi là sencha) được sản xuất từ lá trà chưa lên men. Trà matcha (được gọi là tencha) là loại lá trà hái từ cây trà được che mát dưới ánh nắng gay gắt, sau đó thu hoạch, hấp và hong khô trước khi nghiền thành bột.

Vì vậy, nếu như trà xanh được tiêu thụ dưới dạng lá khô được ủ thì trà matcha được tiêu thụ cả bột lá – nghĩa là trà matcha có thể đem lại nhiều lợi ích dinh dưỡng hơn so với một tách trà xanh thông thường. Tuy nhiên, các nghiên cứu về trà matcha chỉ mới sơ khai nên chúng ta chưa biết nhiều về lợi ích của loại trà này.

Lợi ích của trà xanh

Trà xanh được cho là có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nhờ một số hợp chất có trong trà xanh có tên là polyphenol có đặc tính chống oxy hóa – nghĩa là những hợp chất này có thể tương tác với các phân tử không ổn định khác có thể gây hại cho tế bào.

Các polyphenol trong trà xanh giúp giảm mức cholesterol và huyết áp ở người.

Hơn nữa, có hai phân tích tổng hợp cho thấy rằng uống trà xanh có thể làm giảm nguy cơ phát triển bệnh tim. Các hợp chất polyphenol cụ thể được gọi là catechin có trong trà xanh được cho là góp phần bảo vệ cơ thể không bị bệnh tim mạch.

Các nghiên cứu khác cho thấy trà xanh làm giảm nguy cơ bị một số loại ung thư vì những catechin này có thể cản trở tế bào ung thư phát triển.

Ngoài ra, trà xanh cũng có thể ảnh hưởng đến tiến trình trao đổi chất của cơ thể trong thời gian ngắn bằng cách tăng cường phần nào khả năng đốt cháy mỡ khi tập thể dục. Về lâu dài, trà xanh có ảnh hưởng tiềm năng đến những thay đổi biểu hiện của một số gen liên quan đến sự đốt cháy mỡ. 

Điều này có nghĩa là việc tiêu thụ trà xanh thường xuyên ảnh hưởng phần nào đến khả năng giảm mỡ theo thời gian, đặc biệt là khi kết hợp với việc tập thể dục.

Trà matcha được đo lường như thế nào? 

Một tách trà xanh điển hình có thể chứa khoảng 70mg catechin, gấp đôi so với trà đen (mặc dù nhiều yếu tố như nhiệt độ nước và thời gian ủ trà có thể ảnh hưởng đến mức này). Tuy nhiên, theo một bài đăng trên Tập san Nghiên cứu hiện tại về Khoa học Thực phẩm (Current Research in Food Science) thì trà matcha có thể chứa lượng catechin cao gấp ba lần trên mỗi khẩu phần, với một nghiên cứu báo cáo lượng catechin đáng kinh ngạc gấp 137 lần so với trà xanh thông thường.

Điều này có nghĩa là matcha chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn các loại trà khác, nên chúng ta có thể giải thích được lợi ích của trà matcha đối với sức khỏe tim mạch và hệ miễn dịch.

Và bởi vì bạn đang tiêu thụ toàn bộ lá trà, nên trà matcha có thể chứa nhiều thành phần tự nhiên khác, bao gồm các acid amin như L-theanine. Trong nghiên cứu cả trên động vật và người, L-theanine trong matcha giúp giảm lo lắng và căng thẳng.

Matcha cũng chứa hàm lượng caffein cao hơn theo trọng lượng – khoảng 20 đến 40mg/g, cao gấp hai đến bốn lần so với hàm lượng có trong lượng hạt cà phê tương đương. Do đó, các nghiên cứu gần đây về matcha đã xem xét tác động kết hợp của hàm lượng catechin và caffeine. Hai nghiên cứu gần đây quan sát phụ nữ ở độ tuổi cuối 20 đã phát hiện ra rằng uống trà matcha giúp cải thiện đáng kể,  lên đến 35%, lượng chất béo được đốt cháy khi đi bộ.

Những kết quả này nói chung tương tự như các nghiên cứu khác được thực hiện bằng cách sử dụng chiết xuất trà xanh, cho thấy matcha cũng có hiệu quả nhưng không hiệu quả hơn trà xanh. Do đó, matcha có thể đem lại một số lợi ích bổ sung khi dùng kết hợp với việc tập thể dục. Nhưng trong tương lai điều quan trọng nhất là cần nghiên cứu xem liệu matcha có làm tăng tác dụng của việc tập thể dục đối với các nhóm tuổi khác hay không.

Các lợi ích tiềm năng khác của trà matcha 

Trà matcha cũng được chứng minh là giúp tỉnh táo, tăng khả năng ra quyết định, cải thiện trí nhớ và sự tập trung. Trong một nghiên cứu, những người tham gia được cho uống 4 gram bột matcha đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra nhận thức về khả năng chú ý, xử lý thông tin, phản xạ và trí nhớ so với những người được cho dùng giả dược.

Nghiên cứu khác cũng cho thấy uống vài tách trà xanh mỗi ngày có thể ngăn ngừa sự suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác. Điều này một phần có thể liên quan đến tác dụng giảm căng thẳng của L-theanine cũng như một loại catechin mạnh gọi là “epigallocatechin gallate” hay EGCG đặc biệt cao trong matcha. Vì vậy, mặc dù có khả năng matcha sẽ có lợi ích nhận thức tương tự như trà xanh, nhưng điều quan trọng là các nghiên cứu trong tương lai sẽ xem xét matcha cụ thể hơn.

Các nghiên cứu về trà matcha vẫn còn sơ khởi và cần có nhiều nghiên cứu hơn nữa – đặc biệt là với người trưởng thành – để thực sự hiểu được lợi ích của matcha. 

Nhưng nếu là người thích bắt đầu ngày mới với một tách trà hoặc cà phê, thì bạn có thể nghĩ đến chuyển sang dùng trà matcha. Đây không chỉ là cách tuyệt vời để có lượng caffeine mà còn có thể đem lại những lợi ích khác cho sức khỏe. 

Uống bao nhiêu trà matcha mỗi ngày là tốt nhất 

Theo Tập san Nghiên cứu hiện tại về Khoa học Thực phẩm, tiêu thụ từ 2 đến 4 gr matcha mỗi ngày (tương đương với 2 đến 4 tách) có thể đủ để đạt được một số lợi ích được báo cáo này theo thời gian.

Justin Roberts là giáo sư khoa Sinh lý học Dinh dưỡng cho Sức khỏe và Thể dục, Đại học Anglia Ruskin.

Henry Chung là giảng viên khoa Khoa học Thể dục và Thể thao, Đại học Essex.