Báo cáo: COVID-19 có thể liên quan tới chương trình vũ khí sinh học của Trung Quốc

SAMANTHA FLOM

Một báo cáo mới không có dấu mật do các thành viên Đảng Cộng Hòa (GOP) của Ủy ban Tình báo Hạ viện công bố cáo buộc rằng COVID-19 “có thể liên quan” tới chương trình nghiên cứu vũ khí sinh học của Trung Quốc.

Hôm 14/12, Dân biểu Brad Wenstrup (Cộng Hòa–Ohio) và các thành viên Đảng Cộng Hòa khác trong Uỷ Ban Thường Trực Đặc Trách về Tình Báo của Hạ Viện (HPSCI) đã công bố báo cáo này, trong đó nêu rõ rằng “có những dấu hiệu cho thấy SARS-CoV-2 có thể liên quan tới chương trình nghiên cứu vũ khí sinh học của Trung Quốc, và lây lan sang con người trong một tai nạn liên quan đến phòng thí nghiệm tại Viện Virus học Vũ Hán (WIV).”

“Ủy ban chưa phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy quân đội Trung Quốc cố tình phát tán SARS-CoV-2,” báo cáo này viết.

Hôm 15/12, tại một cuộc họp báo, ông Wenstrup đã thảo luận về những phát hiện của báo cáo này, lưu ý rằng nhiều câu hỏi vẫn chưa có lời giải đáp.

“Đây chỉ là việc cố gắng tìm hiểu sự thật và biết được sự thật,” ông nói. “Và, quý vị biết đấy, chúng tôi không đưa trò chơi đổ lỗi ngoài đó. Có thể sẽ đến lúc chúng tôi phải làm vậy, nhưng hiện tại, chúng tôi không có bằng chứng theo hướng đó. Nhưng chúng tôi có rất nhiều bằng chứng khiến chúng tôi nghi hoặc và khuyến khích chúng tôi tiến xa hơn.”

Thách thức cộng đồng tình báo

Tháng 10/2021, Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia (ODNI) đã công bố một cập nhật cho bản đánh giá đã được giải mật về nguồn gốc của COVID-19, trong đó khẳng định rằng SARS-CoV-2 “có thể không phải là một vũ khí sinh học”.

Bản đánh giá nêu rõ, “Chúng tôi vẫn hoài nghi về các cáo buộc cho rằng SARS-CoV-2 là một vũ khí sinh học vì những cáo buộc đó được chứng minh bởi các tuyên bố không hợp lệ về mặt khoa học, những người ủng hộ những cáo buộc này không có quyền truy cập trực tiếp vào Viện Virus học Vũ Hán (WIV), hoặc những người ủng hộ đó bị nghi ngờ truyền bá thông tin giả.”

Tuy nhiên, báo cáo hôm 14/12 nói trên mô tả bản đánh giá đó là “gây hiểu lầm”, nói rằng bản đánh giá được giải mật này đã giữ lại thông tin quan trọng đối với công chúng vốn có sẵn trong phiên bản được đánh dấu mật – một hành động mà các thành viên Đảng Cộng Hòa trong HPSCI tin rằng “có khả năng làm sai lệch sự hiểu biết của công chúng về các vấn đề chính.”

“Báo cáo được giải mật tuyên bố IC [cộng đồng tình báo] đã có thể đạt được ‘sự đồng thuận rộng rãi’ rằng virus này không được phát triển như một vũ khí sinh học,” báo cáo trên cho biết. “Mặc dù thực tế là IC đã đưa ra mức độ tin cậy của họ đối với hầu hết mọi đánh giá khác trong báo cáo được giải mật – độ tin cậy thấp, độ tin cậy vừa phải, v.v. – nhưng IC lại không tiết lộ cho công chúng mức độ tin cậy của họ đối với đánh giá vũ khí sinh học này.”

Báo cáo cũng nêu rõ rằng, trong bản đánh giá được đánh dấu mật của mình, IC tuyên bố bản đánh giá này thiếu thông tin quan trọng liên quan đến việc liệu SARS-CoV-2 có thể liên quan đến chương trình vũ khí sinh học của Trung Quốc hay không. Tuy nhiên, theo báo cáo HPSCI của Đảng Cộng Hòa, thông tin tương tự lại được tìm thấy trong các báo cáo tình báo khác.

“Dựa trên những gì được tìm thấy trong báo cáo tình báo khác, Ủy ban đã yêu cầu IC làm rõ sự khác biệt trong bản Đánh giá Cập nhật – tức là tại sao quý vị tuyên bố rằng quý vị không biết câu trả lời cho vấn đề chính này trong khi có bằng chứng ngược lại? – IC đã không phản hồi,” báo cáo viết.

Ủy ban này tuyên bố thêm trong báo cáo của mình rằng họ có “lý do để tin rằng IC đã hạ thấp khả năng SARS-CoV-2 có liên quan đến chương trình vũ khí sinh học của Trung Quốc một phần dựa trên thông tin đầu vào từ các chuyên gia bên ngoài.”

Báo cáo cũng lưu ý rằng ủy ban tình báo đã “không tuân thủ” nhiều yêu cầu cung cấp thông tin – trong đó có các câu hỏi của ủy ban lưỡng đảng về các chuyên gia mà ủy ban dựa vào họ để đưa ra bản đánh giá.

Đề cập đến sự không tuân thủ đó, hôm 15/12, ông Wenstrup nói: “Chúng ta cần biết ai là người đưa ra các quyết định này và họ đưa ra kết luận như thế nào. Tôi nghĩ đó là trách nhiệm giám sát của chúng ta, và cho đến nay, chúng ta chưa nhận được thông tin đó.”

Mặc dù thừa nhận rằng một số thông tin nhất định nên được giữ bí mật vì lợi ích an ninh quốc gia, nhưng dân biểu này cho biết: “Chúng ta là một ủy ban được lựa chọn vì một lý do. Họ không nên giấu giếm chúng ta điều gì cả.”

Ông Wenstrup lưu ý rằng ủy ban này sẽ tìm cách giải mật toàn bộ báo cáo điều tra của mình.

Mối lo ngại của lưỡng đảng

Hôm 14/12, Đảng Dân Chủ trong Ủy ban Tình báo Hạ viện đã công bố một báo cáo riêng biệt của phe đa số bày tỏ thêm những lo ngại về cộng đồng tình báo này.

Dân biểu Adam Schiff (Dân Chủ–California), Chủ tịch ủy ban, đã lưu ý trong báo cáo rằng một đánh giá năm 2020 về sự chuẩn bị cho đại dịch của IC đã phát hiện ra rằng “cộng đồng tình báo đã không có khả năng hoặc không chuẩn bị tốt để đưa ra cảnh báo sớm và những hiểu biết sâu sắc về dịch bệnh.”

Mặc dù báo cáo của Đảng Dân Chủ cũng quy trách nhiệm cho phản ứng của đất nước đối với đại dịch COVID-19 là do cựu Tổng thống Donald Trump, nhưng báo cáo này cũng cho rằng cộng đồng tình báo đã không giải quyết đúng mức độ đe dọa đối với an ninh quốc gia mà đại dịch gây ra.

“Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines đã thực hiện một số thay đổi quan trọng do Ủy ban này ủng hộ, bao gồm ưu tiên các mối đe dọa an ninh y tế toàn cầu,” ông Schiff cho biết. “Ngoài ra, IC đã thực hiện nhiều thay đổi về tổ chức có liên quan, nhưng cần nhiều hơn nữa. Tôi hy vọng IC sẽ cam kết thực hiện các thay đổi được đề nghị khác và làm việc với Quốc hội về những vấn đề cần hành động lập pháp.”

Môt phát ngôn viên của ODNI đã từ chối bình luận về một trong hai báo cáo trên.