Bảy loại thuốc có thể gây tổn thương thận

Dr. Jingduan Yang

Thận có chức năng quan trọng trong việc bài tiết chất thải, lượng dịch dư thừa, và độc tố sản sinh trong cơ thể. Tuy nhiên, thận là cơ quan dễ bị tổn thương. Bệnh nhân cao huyết áp, tiểu đường, và bệnh tự miễn đặc biệt có nguy cơ cao bị bệnh tổn thương thận.

Việc dùng thuốc lâu dài cũng gây tổn thương cho thận. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu bảy loại thuốc có thể gây ra tổn thương thận. Bệnh nhân có vấn đề sức khỏe cần thận trọng khi sử dụng các loại thuốc này và cần được bác sĩ hướng dẫn kỹ lưỡng. 

Bảy loại thuốc có thể gây hại cho thận

1. Thuốc kháng viêm và giảm đau

Thuốc giảm đau kháng viêm như ibuprofen, naproxen sodium, và acetaminophen làm giảm lưu lượng máu đến thận, ảnh hưởng đến khả năng lọc chất độc và loại bỏ lượng dịch dư thừa, từ đó gây hại cho thận. 

Do đó, nếu bị đau đầu thông thường hoặc sốt, bạn không nên vội dùng thuốc kháng viêm và giảm đau. Bệnh nhân đau khớp kinh niên cũng cần thận trọng vì nguy cơ tổn thương thận liên quan đến việc sử dụng lâu dài các loại thuốc này.

2. Thuốc hạ huyết áp

Mặc dù việc hạ huyết áp nói chung có lợi cho thận, nhưng sử dụng một số loại thuốc hạ huyết áp lâu dài làm tăng gánh nặng cho thận. Đặc biệt, dùng quá mức thuốc lợi tiểu có thể khiến lưu lượng máu đến thận giảm, kết quả làm thận bị tổn thương.

Ngoài ra, cần phải thận trọng khi sử dụng thuốc ức chế men chuyển angiotensin, đặc biệt là trong khi cơ thể đang mất nước hoặc khi sử dụng cùng với các loại thuốc khác.

3. Thuốc kháng sinh 

Đôi khi bác sĩ kê kháng sinh cho bệnh nhân bị cảm lạnh hoặc sốt một cách không thích đáng. Tuy nhiên, những loại thuốc này chỉ có hiệu quả chống lại các nhiễm trùng vi khuẩn cấp tính chứ không hữu hiệu khi bị nhiễm virus. 

Sử dụng quá mức kháng sinh là nguyên nhân khiến các chủng vi khuẩn kháng kháng sinh phát triển. Trong trường hợp như vậy, một số loại kháng sinh như vancomycin và aminoglycosides có thể làm thận nhiễm độc. 

4. Thuốc kháng virus

Bệnh nhân HIV/AIDS cần sử dụng thuốc kháng virus, thường kết hợp nhiều loại thuốc. Phương pháp điều trị này có thể gây tổn thương thận, đặc biệt là khi sử dụng lâu dài hoặc ở liều lượng cao, có nguy cơ dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn. Tất nhiên, các loại thuốc kháng virus khác cũng có tác dụng phụ tương tự.

Gần đây, một người bạn của tôi bị bệnh zona đã quyết định không sử dụng thuốc kháng virus. Thay vào đó, ông ấy đã chọn dùng Trung y và điều trị bằng châm cứu, sau đó tình trạng của ông đã cải thiện đáng kể. Có lẽ quyết định này đã giúp ông ấy tránh khỏi nguy cơ bệnh tổn thương thận liên quan đến thuốc kháng virus.

5. Thuốc chống loãng xương

Người cao niên dễ bị bệnh loãng xương, thường được kê đơn thuốc chống loãng xương. Tuy nhiên, thuốc chống loãng xương dẫn đến lắng đọng calcium trong ống thận, gây rối loạn chức năng thận và gây hại cho thận

6. Thuốc ức chế miễn dịch

Những bệnh nhân được ghép tạng thường cần sử dụng các thuốc ức chế men calcineurin, giúp giảm phản ứng đào thải của các tế bào lympho. Tuy nhiên, những loại thuốc này có gây độc đối với ống thận và cầu thận. Liều lượng càng cao và thời gian sử dụng càng dài, thì độc tính càng lớn. 

Do đó, việc ưu tiên sức khỏe cơ quan nội tạng trong cuộc sống hàng ngày là rất quan trọng để phòng ngừa các bệnh liên quan. Nếu cần phải ghép tạng, bạn cần không chỉ đặt ra một loạt các câu hỏi về đạo đức y học mà quan trọng hơn, bạn cũng cần hiểu về các biến chứng tiềm ẩn sau ghép thận có ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống như thế nào.

7. Chất tương phản trong chẩn đoán hình ảnh 

Trong quá trình chụp CT (chụp cắt lớp vi tính), chất tương phản được bơm vào tĩnh mạch để giúp cho hình ảnh cơ thể trên phim rõ ràng hơn. Tuy nhiên, một số chất tương phản có tính phóng xạ, gây tổn thương trực tiếp thận ở một số người. Một số người tường trình đã bị tổn thương thận sau khi chụp cắt lớp vi tính. 

Các triệu chứng bệnh tổn thương thận

Bệnh tổn thương thận có thể không có triệu chứng. Làm thế nào chúng ta đánh giá tình trạng của thận hiện tại?

Đầu tiên, nên chú ý đến các triệu chứng sớm hoặc thậm chí là triệu chứng nhẹ khi bắt đầu sử dụng bất kỳ loại thuốc nào được nêu trên. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng sau, có thể là dấu hiệu của bệnh tổn thương thận, và bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế.

1. Nước tiểu có máu hoặc có bọt 

Nước tiểu có máu có thể là do bệnh tổn thương thận hoặc tổn thương hệ tiết niệu. Cụ thể, tổn thương ở cầu thận hoặc các bộ phận khác, khiến máu lẫn vào nước tiểu. 

Nước tiểu có bọt thường là do tiểu đạm, hậu quả của bệnh tổn thương thận.

2. Thay đổi màu sắc nước tiểu

Thay đổi màu sắc nước tiểu có thể do có máu hoặc lượng chất thải tăng lên trong nước tiểu.

3. Tiểu lắt nhắt hoặc tiểu khó

Những triệu chứng này có thể do nhiễm trùng đường tiểu, viêm nhiễm hoặc vấn đề về tuyến tiền liệt, và cũng nên được xem là một dấu hiệu tiềm ẩn của tổn thương thận.

4. Đau lưng hoặc đau vùng bụng dưới

Đau ở vùng gần thận là dấu hiệu rõ ràng của viêm nhiễm.

5. Bí tiểu 

Mất khả năng đi tiểu có thể phải cần đặt ống thông cho dẫn lưu nước tiểu ra. Bí tiểu là dấu hiệu của bệnh tổn thương thận nặng hơn.

Trong thời gian học y, thầy của tôi từng nói rằng, khi một người khỏe mạnh bỗng nhiên xuất hiện các triệu chứng, việc đầu tiên là xem xét các tác dụng  phụ của thuốc. Một số bệnh tổn thương thận không có triệu chứng rõ ràng. Vì vậy, khi sử dụng các loại thuốc nêu trên, việc theo dõi chặt chẽ mọi thay đổi của chức năng thận là rất quan trọng.

Nếu các triệu chứng trên xuất hiện, bệnh nhân cần thông báo ngay lập tức cho bác sĩ của mình. Thông thường, bác sĩ sẽ tiến hành các đánh giá và khám kỹ lưỡng hơn để xác định các vấn đề về thận và quyết định liệu pháp điều trị. Có thể bác sĩ sẽ ngừng hoặc điều chỉnh liều thuốc để giảm thiểu nguy cơ tổn thương thận.