Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ chấp thuận bán phi cơ không người lái tiên tiến cho Đài Loan

Hôm 3/11, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thông báo chính phủ TT Trump đã chấp thuận thương vụ tiềm năng bán 4 phi cơ không người lái tiên tiến và các thiết bị liên quan cho Đài Loan, ước tính trị giá khoảng 600 triệu USD.

Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng (DSCA) thuộc Bộ Ngoại giao đã gửi một thông báo chính thức tới Nghị viện về thương vụ khả thi này – bao gồm 4 phi cơ điều khiển từ xa MQ-9B trang bị sẵn sàng vũ khí, 2 trạm điều khiển mặt đất cố định, 2 trạm điều khiển mặt đất di động, đào tạo nhân lực, và các dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật và hậu cần.

“Thương vụ được đề xuất này sẽ cải thiện năng lực của Đài Loan để ứng phó với các mối đe dọa hiện tại và tương lai bằng cách cung cấp Thông tin tình báo, Giám sát và Trinh sát (ISR) kịp thời, dò tìm mục tiêu và các khả năng tấn công đối đất, đối hải và chống tàu ngầm để đảm bảo an ninh và quốc phòng,” DSCA nói.

DSFA nói thêm rằng thương vụ bán các phương tiện bay không người lái, thường được gọi là phi cơ không người lái, cũng sẽ tăng cường khả năng tự vệ của Đài Loan.

Bốn phi cơ không người lái này được sản xuất bởi công ty General Atomics Aeronautical Systems có trụ sở tại California, một nhà thầu quốc phòng lớn của Hoa Kỳ chuyên sản xuất phi cơ không người lái và radar. Ngoài ra, những chiếc phi cơ không người lái này sẽ được trang bị Hệ thống Giám sát Điện tử SAGE 750.

Nghị viện có 30 ngày để phản đối bất kỳ thương vụ nào, nhưng khó có khả năng vụ bán vũ khí này bị bác bỏ do có sự ủng hộ rộng rãi của lưỡng đảng đối với Đài Loan.

Bắc Kinh thường phản ứng giận dữ mỗi khi Hoa Kỳ bán vũ khí cho hòn đảo này.

Hoa Thịnh Đốn đã chấm dứt quan hệ ngoại giao với Đài Bắc để ủng hộ Bắc Kinh vào năm 1979, nhưng họ vẫn duy trì mối quan hệ ngoại giao không chính thức với hòn đảo này dựa trên Đạo luật TRA, được cựu Tổng thống Jimmy Carter ký thành luật vào tháng 4/1979. Đạo luật này cho phép Hoa Kỳ cung cấp cho Đài Loan các thiết bị quân sự để tự vệ và thành lập một tổ chức bất vụ lợi có tên là Viện Hoa Kỳ ở Đài Loan – hiện trên thực tế là đại sứ quán Hoa Kỳ tại hòn đảo này.

Năm 1982, cựu Tổng thống Ronald Reagan cũng đưa ra sáu điều bảo đảm an ninh với Đài Loan, bao gồm việc Hoa Kỳ cam kết không ấn định ngày chấm dứt việc bán vũ khí cho hòn đảo này và sẽ không tham vấn Bắc Kinh về bất kỳ hoạt động bán vũ khí nào [cho Đài Loan] cũng như không sửa đổi Đạo luật TRA.

Hôm 4/11, tại một cuộc họp báo hàng ngày, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết Hoa Kỳ “đã can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc” bằng việc bán vũ khí cho Đài Loan. Trung Quốc cũng cáo buộc Hoa Kỳ đã “làm tổn hại quan hệ Trung Quốc–Hoa Kỳ và hòa bình, ổn định xuyên eo biển.”

Ông Chieh Chung, một nhà nghiên cứu tại Hiệp hội Tầm nhìn Chiến lược của Đài Loan, nói với Thông tấn xã Đài Loan (CNA) rằng những chiếc phi cơ không người lái sẽ thích hợp hơn để thực hiện các nhiệm vụ giám sát tầm xa so với phi cơ săn tàu ngầm P-3C hiện tại của Đài Loan vì chúng có thể bay trên không trong nhiều giờ hơn.

Đây là thương vụ bán vũ khí lần thứ 10 cho Đài Loan kể từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức vào tháng 1/2017.

Tháng trước, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã phê chuẩn một gói vũ khí trị giá hơn 1 tỷ USD bao gồm 135 hỏa tiễn tấn công đất liền chính xác do Boeing sản xuất. Sau đó, họ đã thông qua một thỏa thuận vũ khí khác trị giá khoảng 2.37 tỷ USD bao gồm 100 Hệ thống Phòng thủ Bờ biển Harpoon do Boeing sản xuất và 100 Hỏa tiễn phóng từ Mặt đất RGM-84L-4 Harpoon Block II.

Theo một tuyên bố của Tòa Bạch Ốc, đề xuất bán phi cơ không người lái cho Đài Loan được đưa ra sau khi chính phủ TT Trump nới lỏng các quy định xuất cảng phi cơ không người lái liên quan đến Hiệp ước Kiểm soát Công nghệ Hỏa tiễn (MTCR) vào hồi tháng 7. MCTR là một thỏa thuận chính trị không chính thức giữa 35 quốc gia thành viên nhằm ngăn chặn sự gia tăng nhanh chóng của các loại hỏa tiễn có khả năng mang vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Trước khi thay đổi quy định, phi cơ không người lái được phân loại là hỏa tiễn hành trình và Hoa Thịnh Đốn giữ quan điểm “cơ sở từ chối mạnh mẽ” (strong presumption of denial) đối với bất kỳ yêu cầu mua hàng nào của nước ngoài. Theo tuyên bố, cơ sở từ chối hiện đã được loại bỏ đối với những phi cơ không người lái có tốc độ dưới 800 km/h. Việc xuất cảng các phi cơ không người lái này sẽ được xem xét trong từng trường hợp cụ thể.

“Nếu được ký kết, đây sẽ là lần đầu tiên kể từ lần cập nhật tháng 7/2020 của chúng tôi về chính sách xuất cảng, trong đó chính phủ Hoa Kỳ sử dụng đến quyền ‘tùy nghi quốc gia’ khi thực hiện ‘cơ sở từ chối mạnh mẽ’ của Hiệp ước Kiểm soát Công nghệ Hỏa tiễn”, một quan chức Bộ Ngoại giao giấu tên nói với trang tin tức FlightGlobal của Hoa Kỳ về thương vụ mới nhất này.