Các công ty Trung Quốc trốn chạy sự kiểm soát hay tìm cách huy động vốn tại Hoa Kỳ?

Theo một nghiên cứu của trường Đại học Florida, số lượng các công ty có trụ sở tại Trung Quốc đổ xô vào thị trường chứng khoán Hoa Kỳ đã đạt mức cao nhất trong 10 năm vào năm 2020, ngay cả khi một số công ty khác đã bị loại ra.

Nhà bình luận chính trị Lý Lâm Nhất (Li Linyi) cho biết Trung Cộng muốn huy động vốn tại Hoa Kỳ thông qua các công ty này để hỗ trợ cho công nghệ và quân sự của họ.

Một số công ty lớn đã bị Sở Giao dịch Chứng khoán New York (NYSE) công bố hủy niêm yết. Để tuân thủ lệnh cấm đầu tư vào các công ty do quân đội Trung Cộng kiểm soát hoặc sở hữu, các tổ chức cung cấp chỉ số bao gồm MSCI, FTSE Russell, và S&P Dow Jones Indices đã loại thêm nhiều công ty khác ra khỏi danh sách công ty dùng để tính chỉ số.

Hôm 09/3, NYSE đã hủy niêm yết công ty sản xuất dầu ngoài khơi lớn nhất của Trung Quốc, China National Offshore Oil Corporation. Hồi tháng 01/2021, NYSE đã chấm dứt việc giao dịch cổ phiếu của China Mobile, China Telecom, và China Unicom.

Tuy nhiên, mối đe dọa bị hủy niêm yết vẫn không làm nản lòng các công ty Trung Quốc muốn niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán của Hoa Kỳ.

Trong năm 2020, 30 công ty đã đến Hoa Kỳ để hoàn tất việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), con số cao nhất kể từ năm 2011, huy động được số vốn ước tính 12.1 tỷ USD, cao nhất kể từ năm 2014.

Theo dữ liệu từ StockMarketMBA.com, tính đến ngày 18/03/2021, có 238 công ty Trung Quốc đã được niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ, với giá trị vốn hóa thị trường gần 1.9 nghìn tỷ USD.

Có thêm nhiều các công ty Trung Quốc đang xếp hàng để niêm yết cổ phiếu tại New York. Một trong những công ty cổ phần tư nhân lớn nhất, Hony Capital, nằm trong số đó.

Công ty Hony Capital

Hony Capital hoạt động chủ yếu ở Trung Quốc, đang tìm cách huy động 300 triệu USD để nộp đơn xin niêm yết một công ty thu mua với mục đích đặc biệt (special purpose acquisition company) trên sàn Nasdaq.

Công ty này do Legend Holdings thành lập vào năm 2003, còn được biết nhiều hơn là nhà sản xuất máy điện toán Lenovo, và đầu tư vào các lĩnh vực như dược phẩm, chăm sóc sức khỏe, và các sản phẩm tiêu dùng.

Công ty cũng đang tham gia vào nhiều giao dịch tái cấu trúc các doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc.

Trong một cuộc phỏng vấn với chương trình bản tin của Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải vào ngày 6/11/2018, Giám đốc điều hành Guo Wen cho biết, tính đến năm 2018, Hony Capital có cổ phần trong 33 công ty quốc doanh, đầu tư 19 tỷ nhân dân tệ (2.9 tỷ USD) trong 15 năm qua. 

Ông Guo là cựu tổng giám đốc của Hony Horizon Fund, do Hony Capital thành lập ngày 31/1/2018.

Vào cuối năm đó, Horizon Fund đã hoàn thành quỹ hỗn hợp đầu tiên – nâng cấp và chuyển đổi thành quỹ đầu tư chứng khoán hỗn hợp Hony Fund đầu tư vào các doanh nghiệp nhà nước.

Ông Guo giải thích quỹ mới tập trung vào doanh nghiệp nhà nước là để theo đuổi sự gia tăng giá trị dài hạn của các khoản đầu tư ổn định. Ông kỳ vọng cơ sở hạ tầng 5G do nhà nước đầu tư và ngành công nghiệp liên quan đến quân sự sẽ có hiệu quả cao.

Một người đàn ông tên là LT, một nhà sáng lập công ty đầu tư có trụ sở tại Hoa Kỳ đến từ Trung Quốc và có kinh nghiệm phân tích thị trường và đầu tư, nói với VOA phiên bản Hoa ngữ rằng Hony Capital sẽ tích lũy vốn từ việc niêm yết tại thị trường Hoa Kỳ cho các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc.

Theo phân tích của ông, là một định chế đầu tư cổ phần hàng đầu, Hony Capital có tài sản quản lý vượt 50 tỷ nhân dân tệ (7.65 tỷ USD), nhưng lợi nhuận trên vốn đầu tư chỉ có 7%.

Ông LT nói thêm, vì Hony tuân theo chính sách đầu tư của Trung Cộng, đây có thể là một nỗ lực để chống lại lệnh cấm đầu tư vào các công ty quân sự của Trung Cộng thông qua các dòng vốn. 

Những bối cảnh đặc quyền

Công ty mẹ của Hony là Legend Holdings do Học viện Khoa học Trung Quốc (CAS) tài trợ.

Không giống như các học viện khoa học tư nhân ở Hoa Kỳ, CAS là một tổ chức nghiên cứu quốc gia ở nhà nước độc đảng của Trung Quốc và không hoạt động độc lập với Trung Cộng. Thay vào đó, một nửa nguồn vốn của CAS là do chính quyền Trung Cộng trực tiếp tài trợ. Được hỗ trợ bởi các nguồn lực của nhà nước, CAS nhắm đến mục đích hỗ trợ các kế hoạch phát triển của Trung Cộng.

Sau chuyến thăm của lãnh đạo Trung Cộng Tập Cận Bình vào năm 2014, CAS đã khởi động Sáng kiến ​​Tiên phong, một kế hoạch tuyển dụng nhân tài nhằm phát triển CAS trở thành cơ quan tư vấn khoa học và công nghệ của quốc gia.

Tại một cuộc họp báo vào ngày 16/9/2020, khi chủ tịch CAS, ông Bai Chunli, giới thiệu những thành tựu đạt được trong giai đoạn đầu của Sáng kiến ​​Tiên phong, ông này đã nhấn mạnh chương trình Type-C, bao gồm nghiên cứu về hệ thống siêu máy điện toán, an ninh mạng, và cao su tổng hợp mô phỏng sinh học, nhắm tới “các vấn đề hạn chế.” Cụm từ ám chỉ công nghệ bị hạn chế nhập cảng từ Hoa Kỳ vào Trung Quốc.

Ông Bai đề cập rằng giai đoạn hai của Sáng kiến ​​Tiên phong sẽ tuân theo kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của nhà cầm quyền Trung Cộng, một kế hoạch kinh tế và xã hội cho giai đoạn 2021–2025, ưu tiên tự lực về khoa học và công nghệ.

Các công ty niêm yết trong các lĩnh vực nhạy cảm

Được nêu bật trong kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của Trung Cộng, Đảng Cộng sản khuyến khích tăng tốc và phát triển các lĩnh vực công nghệ tiên phong và các ngành kinh tế kỹ thuật số.

Báo cáo của Wire China hôm 28/02 chỉ ra rằng 26 công ty Trung Quốc đã kéo đến Nasdaq trong năm 2020, chạm mức cao nhất trong 10 năm.

Dựa trên dữ liệu mà tổ chức này cung cấp, có tám công ty mới tập trung vào chăn nuôi sinh học, công nghệ AI, điện toán đám mây, và thực tế ảo tăng cường (augmented reality).

Công ty công nghệ sinh học I-Mab Biopharma có trụ sở tại Thượng Hải đã huy động được 104 triệu USD vào tháng 01/2020, và nhà cung cấp dịch vụ chẩn đoán ung thư AnPac ​​Bio-Medical Science đã huy động được 16 triệu USD. Cuối tháng 6/2020, hai công ty chuyên về phát hiện ung thư và điều trị ung thư chính xác khác, Burning Rock Biotech và Genetron, đã huy động được lần lượt 223 triệu USD và 256 triệu USD khi chào sàn.

Trong số hai công ty trong lĩnh vực điện toán đám mây, vào tháng 5/2020, Kingsoft’s Cloud đã huy động được 510 triệu USD trong đợt IPO; và Agora, công ty cung cấp bộ công cụ phát triển để xây dựng giọng nói và video theo thời gian thực, đã huy động được 350 triệu USD vào tháng 6/2020.

Công ty dịch vụ audio trực tiếp hàng đầu Lizhi đã kiếm được 45 triệu USD bằng cách chào bán 4.1 triệu chứng chỉ lưu ký Hoa Kỳ (American Depository Shares) hồi tháng 01/2020. Lizhi nổi tiếng với nội dung do người dùng tạo dựa trên công nghệ AI.

Công ty phần mềm thực tế ảo tăng cường ba chiều, WIMI Hologram Cloud, đã huy động được 26 triệu USD trên thị trường toàn cầu của Nasdaq vào tháng 04/2020.

Nhà bình luận chính trị Lý Lâm Nhất cho rằng nguồn vốn đang dẫn dắt cuộc chạy đua tới Wall Street – khi Trung Cộng muốn huy động tiền của Hoa Kỳ để hỗ trợ các lĩnh vực liên quan đến công nghệ và quân sự của họ.

Ông Lý cho biết, mặc dù Đạo luật Trách nhiệm Giải trình đối với các Công ty Nước ngoài (HCFA) của Hoa Kỳ nhắm vào các công ty liên kết với quân đội hoặc do nhà nước kiểm soát niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ, nhưng nó lại không thể ngăn cản các công ty này đến Wall Street.

Một khi các công ty được niêm yết đại chúng ở Hoa Kỳ, họ có thể huy động vốn, ít nhất là trong ba năm trước khi bị loại bỏ. Ông Lý giải thích rằng HCFA sẽ loại bỏ các công ty Trung Quốc khỏi các sàn giao dịch của Hoa Kỳ nếu họ không tuân thủ các tiêu chuẩn kiểm toán của Hoa Kỳ trong ba năm liên tiếp.

Bản tin có sự đóng góp của Long Tengyun