Các ngân hàng quốc doanh Trung Quốc đối mặt với nợ xấu tăng cao

Các báo cáo tài chính quý 3/2020 của 5 ngân hàng quốc doanh lớn nhất Trung Quốc cho thấy lợi nhuận của họ đã giảm sút và nợ xấu tăng lên. Các nhà phân tích cho rằng do Trung Quốc đang trong giai đoạn suy thoái kinh tế, các khoản nợ xấu của các ngân hàng này không thể thu hồi được, đồng thời việc gia tăng nợ xấu có thể sẽ gây ra khủng hoảng tài chính.

Lợi nhuận ròng của Bank of Communications trong ba quý đầu năm giảm 12.36% so với cùng kỳ năm ngoái và tỷ lệ nợ xấu là 1.67%, tăng 0.2 điểm phần trăm so với cuối năm 2019. Lợi nhuận ròng của Bank of China giảm 8.7% so với cùng kỳ năm ngoái; tổng tài sản giảm 14.9 tỷ USD, nhiều hơn 60% so với mức sụt giảm tài sản của năm ngoái. Tổng nợ phải trả tăng 8.68% so với cuối năm ngoái lên 3.4 nghìn tỷ USD. Tỷ lệ nợ xấu là 1.48%, tăng 0.11 điểm phần trăm so với cuối năm 2019. Lợi nhuận ròng của ICBC trong ba quý đầu năm giảm 8.91% so với cùng kỳ năm ngoái và tỷ lệ nợ xấu là 1.55%; Lợi nhuận ròng của Ngân hàng Nông nghiệp trong ba quý đầu năm đã giảm 8.7% so với cùng kỳ năm ngoái, và tỷ lệ nợ xấu là 1.52%, tăng 0.12 điểm phần trăm so với cuối năm trước. Lợi nhuận ròng của Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc trong ba quý đầu năm cũng giảm 8.66%, và tỷ lệ nợ xấu là 1.53%, tăng 0.11 điểm phần trăm so với năm ngoái.

Yu Weixiong, nhà kinh tế tại Trường Quản lý UCLA Anderson đánh giá: “Tăng trưởng GDP của Trung Quốc chủ yếu phụ thuộc vào việc tăng trưởng các khoản vay không giới hạn, nhưng lợi nhuận thu được từ các khoản vay này ngày càng thấp. Kết quả là, lợi nhuận của 5 ngân hàng quốc doanh lớn nhất của Trung Quốc đang sụt giảm. Khi các nhà chức trách Trung Quốc báo cáo rằng lợi nhuận của các ngân hàng này liên tục giảm, điều đó có nghĩa là các nhà chức trách không muốn phơi bày các vấn đề tài chính cùng một lúc và họ muốn công chúng dần dần chấp nhận tình hình.”

Truyền thông nhà nước Trung Quốc cũng tiết lộ rằng trong nửa đầu năm nay, ít nhất 1,300 chi nhánh ngân hàng đã phải đóng cửa và 5 ngân hàng quốc doanh đã phải sa thải tổng cộng 26,000 nhân viên.

Frank Xie, giáo sư kinh doanh tại Đại học South Carolina-Aiken cho biết: “Các ngân hàng quốc doanh của Trung Cộng là những tập đoàn trục lợi. Trong rất nhiều năm, lợi nhuận của các tập đoàn này rất, rất cao, cao hơn so với các công ty cùng ngành ở các nước khác. Điều này cho thấy đó không phải là ngân hàng bình thường, chúng là ngân hàng độc quyền của nhà nước. Nhưng hiện tại chúng cũng đang gặp phải những tổn thất lớn, nhiều dấu hiệu cho thấy hầu hết các khoản vay của họ không thể thu hồi được, và quá nhiều nợ khó đòi sẽ dẫn đến thâm hụt. Nhìn từ một góc độ khác, tình hình này cho thấy suy thoái kinh tế của Trung Quốc trầm trọng đến như thế nào”.

Ngoài ra, trong số 36 ngân hàng niêm yết hạng A của Trung Quốc, 21 ngân hàng đã giảm lợi nhuận ròng trong ba quý đầu năm và giá cổ phiếu của 26 ngân hàng giảm xuống dưới giá trị tài sản ròng của họ. Ngoài ra còn có 14 ngân hàng thương mại địa phương, 12 ngân hàng trong số đó có mức tăng trưởng lợi nhuận ròng suy giảm trong 3 quý đầu năm so với cùng kỳ năm trước.

Trung Quốc có một số lượng lớn các ngân hàng không niêm yết, khoảng 100 ngân hàng trong số này đã công bố báo cáo tài chính quý 3 của họ. Gần 75% báo cáo lỗ và 31 ngân hàng có lãi ròng giảm hơn 10% so với cùng kỳ năm ngoái.

Ông Frank Xie cho biết, “Nhiều công ty hoạt động trong lĩnh vực xuất cảng của Trung Quốc đã phá sản hoặc đóng cửa. Các công ty chuyên phục vụ thị trường nội địa, được gọi là các công ty ‘lưu thông nội bộ’, cũng phải đối mặt với vấn đề lợi nhuận không đủ bù đắp chi phí. Các khoản vay cho các công ty này và cho lĩnh vực bất động sản đều được tài trợ từ hệ thống ngân hàng này. Khi các công ty này phá sản, các khoản vay ngân hàng chắc chắn sẽ quá hạn, và lợi nhuận của các ngân hàng chắc chắn sẽ giảm xuống.”

Ông Frank Xie, một giáo sư kinh doanh tại Đại học South Carolina-Aiken, tin rằng mặc dù các ngân hàng quốc doanh và các công ty Trung Quốc đang bị thua lỗ trong những năm gần đây, nhưng các quan chức Trung Cộng đã kiếm được một khối tài sản lớn cho mình.

“Trung Cộng chắc chắn sẽ cố gắng mọi cách có thể để ngăn chặn các ngân hàng quốc doanh và các công ty quốc doanh này phá sản, bởi vì chúng thuộc sở hữu nhà nước. Vì vậy, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc tiếp tục in tiền để giúp các ngân hàng này tồn tại. Trên thực tế, khi Trung Cộng tiếp tục in tiền, các khoản lỗ được chuyển cho dân thường của Trung Quốc. Các công dân này phải gánh chịu thiệt hại một cách gián tiếp, và không dễ để họ có thể nhìn thấu được hệ quả trên bề mặt,” theo ông Frank Xie.

Hôm 16/8, ông Guo Shuqing, Chủ tịch Ủy ban Quản lý Ngân hàng và Bảo hiểm Trung Quốc, thừa nhận trong một bài báo trên tạp chí Qiushi rằng giá trị sổ sách hiện tại của lợi nhuận kỳ vọng của các ngân hàng phần lớn bị thổi phồng vì tài sản xấu sẽ dần lộ rõ và nợ xấu có thể tiếp tục tăng.

Hồi đầu tháng 9, CNBC trích dẫn một báo cáo do Fitch Ratings đưa ra, cho biết trong nửa đầu năm nay, lợi nhuận ròng của các ngân hàng Trung Quốc đã giảm 9.4% xuống còn khoảng 1 nghìn tỷ Nhân dân tệ (146.2 tỷ USD), so với nửa đầu năm 2019. Fitch cảnh báo rằng nhiều thách thức vẫn còn và gây áp lực đối với việc sinh lợi của các ngân hàng Trung Quốc có thể kéo dài sang năm sau.