Các nhà đầu tư đổ xô vào đất nông nghiệp

Các nhà đầu tư ở Hoa Kỳ đang thi nhau mua đất nông nghiệp, tìm cách sử dụng các tài sản nông nghiệp như một biện pháp phòng chống lạm phát trong danh mục đầu tư của họ khi giá lương thực đạt mức cao kỷ lục.

Giá trị đất nông nghiệp đã tăng tới 30% trong năm qua, do lạm phát giá cả ngày càng lan rộng khiến nhiều nhà đầu tư tìm kiếm các tài sản đáng tin cậy, tương đối ổn định như đất nông nghiệp để đề phòng tổn thất trước tác động bất ổn của lạm phát. Làn sóng đầu tư mới này cũng có thể là do nhu cầu lương thực tăng cao, khi giá lương thực đạt mức cao mới mở ra cơ hội nhiều hơn cho sản xuất.

Báo cáo Chỉ số Giá tiêu dùng gần đây nhất của Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ cho thấy giá lương thực đã tăng 7.9% trong năm kết thúc vào tháng 02/2022, nhưng các số liệu đang kết toán của tháng Ba có thể cao hơn do các sự kiện địa chính trị gần đây.

Lương thực tăng giá là một đặc điểm của nền kinh tế hậu [đại dịch] virus Trung Cộng, điều này càng trở nên trầm trọng hơn sau khi Nga xâm lược Ukraine, khiến nguồn cung cấp lương thực toàn cầu bị gián đoạn vì hai quốc gia sản xuất ngũ cốc lớn nhất thế giới này xuất cảng ít hơn. Mặc dù Hoa Kỳ không nhập cảng nhiều lúa mì hoặc bắp từ Đông Âu, nhưng hiệu ứng dây chuyền của chiến tranh và lo lắng về nông sản khan hiếm đã đẩy giá lương thực lên cao hơn khắp thế giới.

Đất nông nghiệp được xem là một trong những khoản đầu tư an toàn, đáng tin cậy nhất cho các nhà quản trị quỹ lớn, với lợi nhuận hàng năm đều đặn, và khả năng tăng giá chắc chắn: Chỉ số Đất nông nghiệp NCREIF đã báo cáo tỷ suất lợi nhuận hàng năm [trên vốn] của đất trồng trọt là 11.1% vào năm 2021.

Có lẽ hiện nay không có nhà đầu tư nông nghiệp nào lừng danh hơn ông William Henry Gates III, người đã chi hàng tỷ dollar để tích lũy khoảng 242,000 mẫu đất nông nghiệp tính đến tháng 08/2021. Trong khi ông Bill Gates khẳng định rằng những thương vụ này chỉ là đầu tư và không nằm trong khuôn khổ ủng hộ chống biến đổi khí hậu của ông, những thương vụ thu mua này đã thu hút sự dò xét của các nhà phê bình – những người lo ngại rằng việc mua đất của ông Gates sẽ đem lại cho nhà sáng lập Microsoft một mức độ kiểm soát không thể chấp nhận được đối với nguồn cung cấp lương thực của Mỹ.

Ông Robert F. Kennedy Jr., viết trong một chuyên mục ý kiến bình luận hồi năm 2021: “… Ở góc độ lạc quan nhất thì, chiến dịch mua bất động sản nông nghiệp của ông Gates là một tín hiệu cho thấy chế độ phong kiến ​​có thể lên ngôi. Ở góc độ bi quan nhất thì, hành động mua đất của ông ấy là điềm báo về một điều gì đó đáng báo động hơn nhiều – việc kiểm soát nguồn cung cấp lương thực toàn cầu bởi một kẻ cuồng bạo đói khát quyền lực với hội chứng phức cảm Napoleon [Napoleon complex: hội chứng người thấp bé có hành vi hung hăng hiếu chiến].”

Tuy nhiên, ông Gates chỉ là một trong rất nhiều nhà đầu tư đang thay đổi ngành nông nghiệp với tốc độ chóng mặt. Hồi năm ngoái tại Iowa, nhóm người mua đất nông nghiệp của tiểu bang gồm 35% nhà đầu tư và 65% nông dân – so với chỉ 18% các nhà đầu tư năm 2019. Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ ước tính rằng 70% diện tích đất nông nghiệp của Mỹ sẽ thay chủ trong vòng 20 năm tới; khi làn sóng về hưu của thế hệ bùng nổ trẻ sơ sinh [baby boomer: người được sinh ra sau Thế chiến II, từ 1946 đến 1964] tấn công ngành này, cơ hội lớn sẽ mở ra cho các tổ chức đầu tư tiếp tục dấn sâu hơn vào ngành nông nghiệp.

Sự thay đổi này dẫn đến gián đoạn đáng kể cho các cộng đồng điền địa – những người đang phải đối mặt với chi phí đất đai tăng nhanh và sự cạnh tranh cao. Ví dụ có lẽ nổi bật nhất là cộng đồng người Amish ở Pennsylvania; họ đang đặc biệt bị ảnh hưởng; nhu cầu của nhóm có dân số đang tăng nhanh chóng này khiến tình hình trở nên bế tắc: Ở Quận Lancaster – đôi khi được gọi là “thủ đô người Amish của thế giới” vì ở đây có số người theo Trùng tẩy phái (Anabaptist Plain People) rất đông – chỉ có khoảng 1/3 người Amish là nông dân vì giá đất đã trở nên quá đắt đỏ. Cách đây một hoặc hai thế hệ trước, đa số nhóm dân này là nông dân.

Tuy nhiên, những tác động lớn nhất của việc gia tăng đầu tư mang tính tổ chức vào đất nông nghiệp không chỉ giới hạn ở những người mộ đạo đội mũ vải bonnet của Quận Lancaster: Trên khắp đất nước, các phương tiện sản xuất lương thực đang nằm gọn trong lòng bàn tay của một số ít nhà đầu tư với tốc độ nhanh chóng, làm phá vỡ quy tắc sở hữu đất nông nghiệp của nông dân trong nhiều thế hệ qua.