Cẩm nang nuôi dạy con: Biến những khoảnh khắc tầm thường thành vĩ đại

Bữa tối thường nhật trong một ngôi nhà đặc trưng vào một ngày đặc trưng ở Mỹ. Bàn tay người mẹ đang ngập sâu trong nước rửa chén bát thì nghe thấy tiếng thở dồn dập của đứa con 6 tuổi khi đóng tủ lạnh. Các bà mẹ biết những âm thanh nhỏ nhưng tiềm ẩn nguy cơ này. Cô tắt nước lại để kiểm tra và lắng nghe xem nước sôi có tràn từ một cái nồi trên bếp hay không.

“Chuyện gì thế, con yêu?”

“Không có gì ạ,” đứa trẻ 6 tuổi nói.

Người mẹ bước đến và nhìn chăm chăm vào đứa con bé bỏng đang gồng mình ép lưng vào tủ lạnh như thể giấu một quả bom sắp nổ.

Sự gián đoạn

Khi tôi sinh hai đứa con đầu tiên, những cảnh tượng như thế này vẫn còn mới mẻ với tôi. Và chân thành mà nói, tôi đã không dàn xếp tốt trong nội tâm mình ngay cả khi tôi đã giải quyết tốt tình huống trên bề mặt. Những sai lầm của con khiến tôi cảm thấy rối trí như thể việc nuôi dạy chúng không phải là mục đích chính của tôi vậy. Tôi đã không chuẩn bị cho những điều bất ngờ. Tất nhiên, cuộc sống khi có con là một chuỗi ‘bị làm phiền’ liên tục giống như đại dương là từng đợt những con sóng nối tiếp nhau. Là cha mẹ, chúng ta hoặc điều hướng từng con sóng, bình tĩnh, và giữ thăng bằng vượt qua nó, hoặc chúng ta bị cuốn đi.

S. Lewis đã từng tuyên bố rất chắc chắn rằng: “Điều tuyệt vời, nếu người ta có thể, là ngừng coi tất cả những điều không vui như sự ‘bị làm phiền’ của cuộc sống. Tất nhiên, điều người ta gọi là sự phiền toái ấy lại mới chính là cuộc sống thực của một người – cuộc sống mà Chúa đang gửi đến cho chúng ta mỗi ngày.”

Tôi không chắc rằng Lewis có ám chỉ cụ thể về việc nuôi dạy con hay không, nhưng chắc chắn là đang đề cập đến tất cả những phiền phức mà các con tôi gây ra. Hàng tá cuộc đụng độ được an bài giữa “cái tôi” của chúng và cái tôi của bản thân tôi. Khi sự việc xảy ra, ta có thể thấy rõ mái ấm này bền vững đến đâu.

Những khoảnh khắc vĩ đại

Để hiểu về cách nuôi dạy con vĩ đại (magnanimous), hãy nhìn vào nguồn gốc tiếng Latin của nó. “Magnus” có nghĩa là “vĩ đại”, “animus” nghĩa là “tinh thần”, được kết hợp để miêu tả một ý chí mạnh mẽ, người thực sự hiện diện và thấu hiểu trái tim những đứa con của mình. Cha mẹ vĩ đại không phải ở tiền bạc hay của cải mà là ở sự hiện diện trong những chi tiết quan trọng nhất.

Một số người có thể không tin rằng những khoảnh khắc bình thường lại có tầm quan trọng như vậy. Trong những năm làm cha mẹ trước đây, sự việc tủ lạnh ở trên có nghĩa là tôi phải dọn dẹp một mớ hỗn độn và một lần nữa con tôi lại làm sai. Bây giờ, tôi rất tỉnh táo và nhìn thấy tiềm năng trong những cuộc trò chuyện này. Hiểu được tâm tình của con, đặc biệt là cách chúng phản ứng với thái độ của người lớn nên là mục tiêu đầu tiên và quan trọng nhất của chúng ta với tư cách làm cha mẹ.

Sự hiện diện và ân cần là chìa khóa. Qua câu chuyện về chiếc tủ lạnh, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy điều gì quan trọng nhất. Người mẹ có thể suy đoán từ tiếng thở dồn dập là một ‘việc ngoài ý muốn’ đã xảy ra. Cha mẹ nên phản ứng như thể việc đó xảy ra không phải do sự bướng bỉnh không nghe lời của con. Cách kỷ luật nên tùy thuộc vào tần suất của sự bất cẩn, và tất nhiên cả sự trưởng thành của con nữa.

Quan trọng hơn, cô bé 6 tuổi đang cố gắng che giấu điều gì đó mà bé thấy không ổn. Che giấu và nói dối thường đi cùng nhau; điều này đáng quan tâm hơn bất kỳ sự việc nào đang diễn ra trong tủ lạnh. Đứa trẻ này rõ ràng biết mẹ mình nhận ra vấn đề nhưng vẫn cố gắng che giấu. Đứa trẻ đã bộc lộ một cách tự nhiên xu hướng đánh lạc hướng người mẹ ra khỏi sự thật. Chẳng người mẹ nào muốn thấy con mình che giấu sự thật, nhưng cô ấy thật may mắn. Cô đã được trao cơ hội để dạy con mình chuyển từ che giấu và nói dối sang minh bạch và sự thật.

Kỷ luật một cách rộng lượng

Điều gì sẽ xảy ra nếu cha mẹ coi trọng, lập kế hoạch và thực hành kỷ luật một cách rộng lượng trong những thời điểm con mình không hành động như mong đợi? Con  chúng ta cần những bậc cha mẹ mạnh mẽ, vĩ đại hơn bao giờ hết. Khi cha mẹ kiểm tra hành trang giáo dục, họ nên hiểu rằng nhiều hoạt động và chương trình mà họ tin tưởng để nuôi dạy thế hệ tiếp theo, như những cuốn sách nuôi dạy con và xu hướng mới nhất về kỷ luật trẻ em, không thể sánh với những khoảnh khắc vĩ đại này.

Người mẹ nhìn xuống đứa con 6 tuổi vẫn đang gồng mình đè vào cửa tủ. Mối quan tâm về nhân cách của đứa trẻ là điều đầu tiên và trung tâm trong tâm trí của người mẹ. Khi mọi thứ lộ ra và người mẹ bắt gặp, đứa trẻ phải chịu trách nhiệm. Đứa trẻ hiểu rằng vấn đề không phải là sữa đổ mà là che đậy sự thật. Đứa trẻ cần lau sạch sữa. Còn người mẹ nhận ra rằng cô đã cho phép con gái mình đánh trống lảng thay vì đối diện với sai lầm và những thất bại trước mắt. Mẹ đã lèo lái làn sóng này thành công và hiểu điều gì cần phải sửa đổi trong thâm tâm mình. Sau đó, cô ấy tiếp tục rửa chén bát và mỉm cười. Cô biết đứa trẻ 6 tuổi rồi sẽ sớm 16 tuổi, và đợt sóng tiếp theo có thể ập đến bất cứ lúc nào.

Tác giả Tricia Fowler là một bà mẹ dạy con tại nhà theo Cơ Đốc Giáo ở miền Trung Tây Hoa Kỳ. Cô hiện dành phần lớn thời gian để dạy toán, làm bánh mì và phụ giúp bất cứ việc gì trong trang trại cùng chồng và bảy đứa con.