Cảnh hỗn loạn mùa du lịch: Đổ lỗi cho ai khi hàng ngàn chuyến bay bị hủy?

KEVIN STOCKLIN

Khi người Mỹ ồ ạt trở lại với các kế hoạch du lịch vào mùa hè thì các hãng hàng không đã hủy hàng ngàn chuyến bay trong tuần trước (20–26/06), đổ lỗi cho sự thiếu hụt nhân sự. Nhưng nguyên nhân căn bản là mâu thuẫn giữa các hãng hàng không và chính phủ liên bang về việc thiếu hụt nhóm nhân sự nào.

Hôm 26/06, hơn 1,400 chuyến bay đã bị hủy ở Hoa Kỳ, và hơn 5,800 chuyến bay đã bị hoãn lại đáng kể. Các hãng hàng không bắt đầu mùa du lịch hè bằng cách hủy khoảng 2,800 chuyến bay tại Hoa Kỳ trong dịp Lễ Chiến Sĩ Trận Vong (Memorial Day) cùng với dịp cuối tuần của ngày lễ 04/07 sắp tới, dường như tình hình sẽ không khả quan hơn. Trên toàn thế giới, hơn 21,000 chuyến bay đã bị hủy hoặc hoãn lại vào ngày 23/06.

Vào những ngày hè bận rộn du lịch, lượng hành khách thường vượt quá 2 triệu lượt mỗi ngày. Với đội ngũ nhân viên thu hẹp, bất kỳ sự gián đoạn nào, bao gồm cả do thời tiết, cũng khiến khả năng phục hồi và đưa hành khách đến được điểm đến của họ trở nên khó khăn hơn nhiều. Ông James Ferrara, chủ tịch của InteleTravel, một công ty du lịch, cho biết hành khách chỉ mới vừa trải qua “một chuyến du lịch cuối tuần ở Armageddon (nơi diễn ra trận chiến cuối cùng giữa thiện và ác) khác.”

Hôm 17/06, Bộ trưởng Giao thông Pete Buttigieg đã tổ chức một cuộc họp trực tuyến với các giám đốc điều hành hãng hàng không để yêu cầu họ tuyển thêm nhân viên, và sau đó chuyến bay của ông từ Hoa Thịnh Đốn đến New York bị hủy vào ngày hôm sau, buộc ông phải lái xe. Nhiều người cho rằng sự thiếu hụt phi công là căn nguyên của tất cả. Nhưng các hãng hàng không cho rằng nguyên nhân chính của việc hoãn chuyến bay là do Cục Hàng không Liên bang (FAA) và tình trạng thiếu kiểm soát viên không lưu.

Hôm 23/06, Giám đốc điều hành United Airlines Scott Kirby thông báo rằng công ty của ông đã cắt giảm 50 chuyến bay mỗi ngày từ Phi trường Newark, một trong những trung tâm chính của hãng, nhưng không phải vì hãng hàng không này không hoạt động hết công suất. Ông Kirby nói trong một cuộc phỏng vấn với CNN: “Bộ phận kiểm soát không lưu đang thiếu nhân viên, và vì thế, hiện đang có nhiều chuyến bay hơn mức mà phi trường có thể giải quyết.” Ông cho biết điều quan trọng nhất mà chính phủ có thể làm để giảm bớt tình trạng hủy chuyến là “giới hạn số lượng chuyến bay đến một mức mà phi trường có thể giải quyết về mặt lý thuyết… và đưa các tháp kiểm soát không lưu trở lại biên chế đầy đủ.”

Ông Kirby nói với Bloomberg News hôm 20/06 rằng tại Newark, “Chúng tôi đã có những ngày cuối tuần mà nhân viên của [kiểm soát không lưu] nằm dưới mức 50%,” đồng thời nói thêm rằng còn tại hãng hàng không United, “chúng tôi không có bất kỳ vấn đề nào về nhân sự.”

Hồi tháng Năm, Jet Blue, Southwest, và Frontier Airlines cho rằng việc thiếu kiểm soát viên không lưu là nguyên nhân gây ra sự chậm trễ và hủy bỏ hàng ngàn chuyến bay ở Florida. Đáp lại, FAA cam kết “sẽ lập tức tăng số lượng nhân viên có thẩm quyền [điều hành không lưu].”

Trong cuộc họp với các hãng hàng không, ông Buttigieg yêu cầu họ “kiểm tra mức căng thẳng” về khả năng giải quyết giao thông mùa hè, và đe dọa rằng Bộ Giao thông Hoa Kỳ sẽ “thực hiện các hành động cưỡng chế” đối với các hãng hàng không nếu việc hủy chuyến tiếp tục ở mức hiện tại.

Nhiều hãng hàng không đã ứng phó với cuộc khủng hoảng hiện nay bằng cách cắt giảm các chuyến bay, đặc biệt là các chuyến bay đến các thành phố nhỏ hơn, ít lợi nhuận hơn. American Airlines đã viện dẫn sự thiếu hụt phi công là lý do khiến hãng này hủy các đường bay đến Dubuque, Iowa; Toledo, Ohio; và Islip và Ithaca, New York. Bộ Giao thông Vận tải đã phản đối việc cắt giảm dịch vụ đến các thành phố nhỏ, thúc ép các hãng hàng không SkyWest tiếp tục khai thác sau khi họ thông báo sẽ rút khỏi 29 địa phương, bao gồm cả Thành phố Sioux, Iowa, vì không thể tuyển đủ phi công.

Nhưng Hiệp hội Phi công Hàng không (ALPA), một hiệp hội phi công đại diện cho 64,000 phi công tại 39 hãng hàng không, cho biết tình trạng thiếu phi công không phải là vấn đề, đồng thời chỉ ra rằng có đến 8,000 phi công mới vừa được chứng nhận đã ký hợp đồng trong năm vừa qua. ALPA gọi sự thiếu hụt phi công là “một vấn đề không tồn tại”.

Theo một tuyên bố của ALPA, “Hoa Kỳ ngày nay đang đào tạo nhiều phi công hơn cả thời gian trước đại dịch.” ALPA tuyên bố rằng nỗ lực yêu cầu thêm phi công sẽ chỉ làm suy yếu các tiêu chuẩn an toàn. “Chúng ta hãy dừng việc nói tào lao và gọi điều này chính là: một nỗ lực trắng trợn nhằm làm suy yếu các yêu cầu về trình độ của phi công chính, mặc dù thực tế là Hoa Kỳ hiện có dư các phi công đủ tiêu chuẩn.”

Các hãng hàng không đã phải gánh chịu sự sụt giảm nghiêm trọng về lưu lượng hành khách vào năm 2020 vì đại dịch COVID-19, các đợt phong tỏa của chính phủ, và các quy định di chuyển khác. Theo một nghiên cứu của McKinsey, một công ty cố vấn quản lý, “các hãng hàng không đã gây thiệt hại kinh tế 168 tỷ USD trong năm 2020.”

Các hãng hàng không đã phản ứng bằng cách cắt giảm khoảng 90,000 việc làm trong năm đó, giảm nhân sự xuống mức chưa từng thấy kể từ những năm 1980. Ngoài ra, nhiều hãng hàng không đã yêu cầu phi công và tiếp viên phải chích ngừa nếu không sẽ bị mất việc. Vào tháng Ba, hãng United đã thông báo rằng họ sẽ cho phép những nhân viên chưa được chích ngừa trở lại, sau khi sa thải hơn 200 người và cho 2,200 người khác nghỉ việc không lương. Vào thời điểm đó, Tổng thống Joe Biden, người đã cố gắng buộc hầu hết người làm việc Mỹ phải chích ngừa như một yêu cầu để giữ việc làm của họ, đã ca ngợi chính sách này của hãng.

Nhưng các hãng hàng không hiện đang tuyển dụng ồ ạt vì nhu cầu tăng cao. Southwest Airlines nói với The Epoch Times, “Chúng tôi đã tuyển hơn 14,500 nhân viên trong 12 tháng qua, và chúng tôi đang trên đà tuyển thêm hơn 10,000 nhân viên Southwest nữa vào năm 2022.” Hãng này đang có kế hoạch khôi phục lại 85% lịch bay trước đại dịch vào cuối năm nay.

Trong khi đó, FAA cũng hứa hẹn sẽ bổ sung thêm nhân sự. Hôm 15/06, FAA đã cập nhật kế hoạch nhân sự của mình về việc “tuyển và đào tạo hàng ngàn kiểm soát viên không lưu trong thập niên tới.” FAA cho biết họ đã bổ sung 509 kiểm soát viên mới vào đội ngũ 13,850 kiểm soát viên trong năm 2021. Họ cho biết họ đã chiêu mộ hơn 6,100 kiểm soát viên trong 5 năm qua.

Đồng ý với sự đa dạng về sắc tộc và giới tính, United Airlines đã cam kết hồi tháng 04/2021 rằng một nửa số phi công được thuê mới của hãng sẽ là “phụ nữ hoặc người da màu”. Tuy nhiên, phân biệt chủng tộc và giới tính giữa các công ty tư nhân là bất hợp pháp theo Đạo luật Dân quyền năm 1964, và không rõ những hạn ngạch này sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu nhân sự của hãng hàng không này như thế nào.

Trong khi đó, các hành khách đi phi cơ nên chuẩn bị cho một trải nghiệm khó khăn, gây bực bội trong mùa hè này.