Cảnh sát Brazil tháo dỡ lều trại của những người biểu tình ủng hộ cựu TT Bolsonaro

TOM OZIMEK

Cảnh sát ở Brazil đã bao vây và bắt đầu tháo dỡ một khu lều trại của những người biểu tình ủng hộ cựu Tổng thống (TT) Jair Bolsonaro ở thủ đô hôm 09/01. Các hãng thông tấn địa phương đưa tin rằng có hơn một ngàn vụ bắt giữ vì Tòa án Tối cao của nước này đã ra lệnh dỡ bỏ ngay lập tức các lều trại ủng hộ cựu TT Bolsonaro – sau khi những người biểu tình xông vào các tòa nhà chính phủ cuối tuần 07 và 08 /01.

Ít nhất 1,200 người đã bị bắt tại một nơi cắm trại tạm bên ngoài trụ sở quân đội ở Brasilia, thủ đô của Brazil, và nhà chức trách đang sử dụng hàng chục xe buýt để chở những người bị giam giữ về trụ sở cảnh sát, theo The Brazil Report.

Các thành viên của quân đội Brazil đã được nhìn thấy đang tháo dỡ những chiếc lều do những người ủng hộ ông Bolsonaro dựng lên – người biểu tình cũng đang tháo – tại khu cắm trại trước 12 giờ trưa theo giờ địa phương; đó là thời hạn mà nhà chức trách ấn định cho những người biểu tình rời đi.

Hàng ngàn người được cho là những người ủng hộ ông Bolsonaro đã xông vào Quốc hội, Tòa án Tối cao, và dinh tổng thống của Brazil hôm 08/01, khiến một lượng lớn cảnh sát phải làm nhiệm vụ.

Thống đốc Brasília nói với Reuters rằng tất cả các lực lượng an ninh đã được điều động để ứng phó với những người biểu tình.

Ông Ibaneis Rocha, thống đốc Địa khu Liên bang, viết trên Twitter rằng ông đã sa thải giám đốc an ninh địa khu và “điều toàn bộ lực lượng an ninh ra đường, với quyết tâm bắt giữ và trừng phạt những kẻ chịu trách nhiệm.”

Cảnh sát đã chiếm lại các tòa nhà công cộng sau khoảng ba giờ và giải tán đám đông bằng hơi cay.

Sau khi vụ này xảy ra, Tòa án Tối cao Brazil đã ra lệnh dỡ bỏ ngay lập tức các khu cắm trại ủng hộ ông Bolsonaro, được dựng lên sau vòng bầu cử bổ sung ngày 30/10/2022, trong đó ông Bolsonaro thua sít sao ông Luiz Inacio Lula da Silva, một nhà xã hội chủ nghĩa.

Ông Lula đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống của đất nước này vào ngày 01/01, và hôm 09/01 đã tổ chức một cuộc họp nội các bên trong dinh tổng thống – nơi một ngày trước đó đã tràn ngập những người biểu tình.

Tòa án Tối cao của Brazil đã ra lệnh “trục xuất và giải tán toàn bộ” các khu cắm trại ủng hộ ông Bolsonaro được thiết lập trước trụ sở quân đội Brazil tại thủ đô và trước các đơn vị đồn trú của quân đội ở các thành phố lớn trên cả nước.

Tòa án Tối cao cũng ra lệnh bắt giữ những người biểu tình.

‘Sự phẫn nộ và cảm giác bất công’

Ông Bolsonaro đã không thừa nhận thất bại trước ông Lula, nhưng hồi tháng 11/2022, vị cựu tổng thống này đã ủy quyền chủ tịch ủy ban tham mưu của mình bắt đầu  chuyển giao quyền lực và nói rằng ông sẽ tuân thủ hiến pháp Brazil.

Các cuộc biểu tình rầm rộ đã diễn ra ở Brazil kể từ vòng bầu cử bổ sung, với những người ủng hộ ông Bolsonaro nghi ngờ về tính xác thực của kết quả bầu cử này và yêu cầu quân đội can thiệp.

Mặc dù ông Bolsonaro không trực tiếp tuyên bố sự gian lận trong cuộc bầu cử này, nhưng hồi tháng 11/2022, ông nói rằng các cuộc biểu tình là kết quả của “sự phẫn nộ và cảm giác bất công”.

Ông Bolsonaro đã lên án vụ đột nhập các tòa nhà chính phủ hôm 08/01; ông nói trong một loạt bài đăng trên Twitter rằng các cuộc biểu tình ôn hòa diễn ra trong giới hạn của luật pháp “là một phần của nền dân chủ”, nhưng “việc xâm phạm các tòa nhà công cộng” là một bước đi quá xa. 

Khi các tòa nhà chính phủ bị đột nhập, ông Lula đang có chuyến thị sát đến tiểu bang đông dân nhất của Brazil là Sao Paulo; ông đã tuyên bố tình trạng “an ninh liên bang can thiệp” cho đến cuối tháng Một.

“Tất cả những người đã làm điều này sẽ bị truy tìm và họ sẽ bị trừng phạt,” ông nói trong một cuộc họp báo.

Ông Lula đã quy trách nhiệm cho ông Bolsonaro về sự việc này; trong một loạt bài đăng trên Twitter ông nói rằng ông Bolsonaro đã có một số bài diễn văn “khuyến khích điều này” và rằng những vi phạm “cũng là trách nhiệm của ông ấy và các bên đã ủng hộ ông ấy.”

Ông Bolsonaro đã phản đối cáo buộc của ông Lula.

“Tôi bác bỏ những cáo buộc do người đứng đầu nhánh hành pháp hiện tại của Brazil quy cho tôi mà không có bằng chứng nào cho thấy điều đó,” ông Bolsonaro viết trên Twitter.

“Trong suốt nhiệm kỳ của mình, tôi luôn tuân thủ bốn điều khoản của Hiến Pháp, tôn trọng và bảo vệ luật pháp, dân chủ, minh bạch, và quyền tự do thiêng liêng của chúng ta.”

Một phần khác của lệnh do Tòa án Tối cao Brazil ban hành là đình chỉ 90 ngày đối với Thống đốc Brasilia Ibaneis Rocha hôm Chủ Nhật, dựa trên các cáo buộc rằng cơ quan chấp pháp địa phương dưới quyền chỉ huy của ông đã thất bại trong việc ứng phó với các mối đe dọa từ những người biểu tình ủng hộ ông Bolsonaro.

Chính quyền tìm cách trừng phạt những người biểu tình ủng hộ ông Bolsonaro

Tại cuộc họp báo tối ngày 08/01, Bộ trưởng Bộ Nội vụ của Brazil cho biết các tòa nhà bị xâm phạm sẽ được điều tra để tìm bằng chứng, bao gồm dấu vân tay và hình ảnh, để buộc những người vi phạm phải chịu trách nhiệm.

Bộ Trưởng Bộ Tư pháp Flávio Dino cho biết các hành vi này là khủng bố và âm mưu đảo chính, và các nhà chức trách đã bắt đầu theo dõi những người trả tiền cho các chuyến xe buýt chở người biểu tình đến thủ đô.

“Họ sẽ không thành công trong việc phá hủy nền dân chủ Brazil. Chúng ta phải nói điều này một cách rõ ràng, với sự kiên quyết và niềm tin,” ông Dino nói. “Chúng tôi sẽ không chấp nhận con đường phạm tội hình sự tiến hành các cuộc chiến chính trị ở Brazil. Tội phạm nên bị đối xử như tội phạm.”

Trong một cuộc họp báo từ tiểu bang Sao Paulo, ông Lula đã đọc một sắc lệnh mới được ký – yêu cầu chính phủ liên bang nắm quyền kiểm soát an ninh trong địa khu liên bang. Ông nói rằng những người biểu tình, những người mà ông gọi là “những kẻ cuồng tín theo chủ nghĩa phát xít”, cũng như những người tài trợ cho các hoạt động của họ, phải bị trừng phạt.

Ông Lula cũng cho biết tại cuộc họp báo rằng cảnh sát phần nào “thiếu năng lực hoặc thiếu thiện chí”, và ông cam kết rằng một số người trong nhóm đó cũng sẽ phải đối mặt với hình phạt.