CDC: Biến thể phụ XBB.1.5 mới của Omicron chiếm hơn 40% các ca nhiễm mới ở Hoa Kỳ

MIMI NGUYEN LY

Hôm 30/12/2022, dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cho thấy rằng trong tuần lễ từ 25/12/2022 đến 31/12/2022, biến thể phụ XBB.1.5 của biến thể COVID-19 Omicron đã tăng gần gấp đôi về mức phổ biến, trong đó biến thể phụ này hiện chiếm hơn 40% các ca nhiễm mới ở Hoa Kỳ.

Cụ thể, trong tuần kết thúc ngày 31/12/2022, dữ liệu của CDC cho biết biến thể phụ XBB.1.5 của Omicron chiếm 40.5% tổng số ca nhiễm COVID-19 mới trong cả nước. Con số đó là 21.7% trong tuần kết thúc hôm 24/12/2022.

Trong khi đó, các biến thể phụ BQ.1 và BQ.1.1 hiện lần lượt ở mức 26.9% và 18.3% trong tổng số ca nhiễm mới của Hoa Kỳ. Trong tuần lễ từ 25 đến 31/12/2022, BQ.1.1 chiếm 33.2%, và BQ.1 chiếm 24.1% số ca nhiễm mới.

Theo dữ liệu của CDC, biến thể phụ XBB.1.5 xuất hiện ở Hoa Kỳ vào khoảng cuối tháng 11/2022 và kể từ đó đã tăng gấp đôi mức lây nhiễm qua mỗi tuần. Biến thể này chiếm phần lớn các ca nhiễm COVID-19 hiện nay ở vùng đông bắc Hoa Kỳ, khoảng 75% các ca nhiễm nằm ở New England, và khu vực ba tiểu bang gồm New York, New Jersey, Connecticut.

Trong khi đó, biến thể phụ BQ.1.1 của Omicron vẫn chiếm hầu hết các ca nhiễm ở phía nam và phía tây đất nước.

Các nhà nghiên cứu Nhật bản: XBB ‘có khả năng lây truyền cao’

XBB.1.5 có nguồn gốc từ biến thể phụ XBB. XBB lần đầu tiên được xác định ở Ấn Độ hồi tháng Tám và nhanh chóng trở thành biến thể chiếm ưu thế ở nước này. XBB cũng góp phần chính trong sự gia tăng các ca nhiễm COVID-19 ở các khu vực của Á Châu, trong đó có Singapore.

Trong một cuộc phỏng vấn mới đây với Reuters, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Minnesota là Tiến sĩ Michael Osterholm nói rằng “có lẽ biến thể nghiêm trọng nhất mà thế giới đang phải đối mặt hiện nay chính là XBB.” Ông nói thêm rằng 7 trong số 10 tiểu bang Hoa Kỳ nơi có số ca nhiễm và số ca nhập viện đang gia tăng đều nằm ở vùng đông bắc, đồng thời các ca nhiễm XBB cũng đang gia tăng ở khu vực đó. 

XBB là biến thể tái tổ hợp của hai biến thể phụ có nguồn gốc từ biến thể phụ BA.2 của Omicron. Điều này có nghĩa là dữ liệu di truyền từ hai phiên bản virus có nguồn gốc từ BA.2 này đã lây nhiễm cho một người vào cùng một lúc, được kết hợp trong quá trình tái tổ hợp virus để tạo thành biến thể phụ XBB mới. 

Các nhà nghiên cứu Nhật Bản cho biết trong một bài báo được đăng lên cơ sở lưu trữ nghiên cứu chưa qua bình duyệt bioRxiv hôm 27/12/2022 rằng phát hiện của họ cho thấy XBB là “biến thể SARS-CoV-2 đầu tiên được ghi nhận đang gia tăng khả năng thích ứng của mình thông qua việc tái tổ hợp thay vì các đột biến đơn lẻ.” Những nhà nghiên cứu này cũng cho biết các kết quả của họ cho thấy XBB “có khả năng lây truyền cao” và có khả năng chống lại khả năng miễn dịch cao có ở những người đã bị nhiễm trùng đột phá đối với các biến thể phụ trước đó của Omicron.

XBB.1.5 lây lan nhanh hơn

Ông Tào Vân Long (Yunlong Richard Cao), một nhà khoa học Trung Quốc và là phó giáo sư tại Đại học Bắc Kinh, lưu ý rằng XBB.1.5 có một thay đổi bổ sung so với XBB được gọi là đột biến S486P, giúp biến thể này có một khả năng “tăng cường đáng kể” để liên kết với các tế bào thông qua một thụ thể quan trọng có tên là ACE2, hoặc  enzym chuyển đổi angiotensin 2.    

Ông đã viết trên Twitter: “Thực tế là XBB.1.5 đã cho thấy một lợi thế tăng trưởng vượt trội hơn nhiều so với XBB.1 cho thấy rằng ái lực gắn kết hACE2 [ACE2 của người] đóng một vai trò quan trọng trong việc lây lan SARS-CoV-2. XBB.1 thực sự bị ảnh hưởng nếu liên kết hACE2 thấp, mặc dù XBB.1 có khả năng né tránh miễn dịch cao nhất.” 

Trong một bài báo xuất bản hôm 13/12/2022 trên tập san Cell, các nhà nghiên cứu từ Đại học Columbia đã lưu ý rằng hiện đang có những lo ngại rằng các biến thể phụ mới xuất hiện này có thể “làm suy yếu thêm hiệu quả của vaccine COVID-19 hiện tại và phương pháp điều trị bằng kháng thể đơn dòng (mAb).”      

Họ viết: “Bây giờ chúng tôi báo cáo những phát hiện vốn chỉ ra rằng những lo ngại như vậy, đáng buồn thay, là hợp lý, đặc biệt là đối với các biến thể phụ XBB và XBB.1. Một phần phát hiện của họ cho thấy rằng các biến thể phụ mới – BQ.1, BQ.1.1, XBB, và XBB.1 của Omicron – có thể tránh bị vô hiệu hóa bởi các kháng thể “từ những người đã được chích vaccine dù có hoặc không nhiễm bệnh trước đó, trong đó có những người gần đây đã được tăng cường kháng thể với hai kháng nguyên mới [từ mũi chích bổ sung].”

“Việc những biến thể phụ mới xuất hiện này có thể làm giảm thêm hiệu quả của vaccine COVID-19 hiện tại và dẫn đến sự gia tăng các ca nhiễm trùng đột phá cũng như tái nhiễm là đáng báo động,” những nhà khoa học này viết. “Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhấn mạnh là mặc dù hiện nay khả năng lây nhiễm có thể cao hơn, nhưng các loại vaccine COVID-19 đã được chứng minh là vẫn có hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhập viện và bệnh nặng, thậm chí cả việc chống lại Omicron cũng như có thể giảm nguy cơ bị các triệu chứng COVID kéo dài.”