Chiến tranh ủy nhiệm có phải là chính sách của Hoa Kỳ đối với Nga và Trung Quốc?

JAMES GORRIE

Người ta nên nhận định thế nào về chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi?

Có ít nhất một vài kết luận mà người ta có thể rút ra từ chuyến thăm cấp nhà nước bán chính thức của bà Pelosi tới đảo quốc tự quản, chống cộng sản này.

Thứ nhất, rõ ràng là không có giới hạn cho ảo tưởng của những người không nắm bắt được thực tế. Điều còn lại là mục đích chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi có thể nguy hiểm hơn nhiều so với những gì quý vị nghĩ.

Ảo tưởng có chủ ý?

Hãy bắt đầu với những ảo tưởng tiềm tàng của bà Pelosi. Bà ấy có tưởng tượng rằng chuyến thăm của mình sẽ thể hiện cam kết của hai nước Trung–Mỹ đối với nền độc lập của Đài Loan không?

Có vẻ là vậy. Dù gì thì bà ấy đã nói với Tổng thống Đài Loan Thái Văn Anh rằng “Chúng tôi sẽ không bỏ rơi Đài Loan”.

Đối với một số người, điều đó có thể nghe giống như một lời cam kết đối với nền độc lập của quốc đảo này.

Nhưng không phải vậy. Đáp lại thông báo của bà Pelosi, chính phủ Tổng thống Biden khẳng định rằng họ không ủng hộ nguyện vọng đó.

Đấy, chuyện này khiến cho người ta không cách nào lý giải được. Không lẽ nào mục đích của cuộc gặp đó là để ổn định mối bang giao với Bắc Kinh?

Điều đó cũng không thực tế. Nếu có, thì chuyến thăm của bà Pelosi đã kích động và thúc đẩy Bắc Kinh leo thang. Ban lãnh đạo Trung Cộng đã xem chuyến thăm của bà Pelosi là “khiêu khích”.

Kích hoạt leo thang

Và tất nhiên, chuyện là thế. Trên thực tế, tình huống này đã được dự định là thế. Do đó, Đài Loan hiện chứng kiến ​​sự hiện diện đông đảo của cả hải quân Hoa Kỳ và Trung Quốc trong vùng biển của họ ngay trước chuyến thăm. Lát nữa chúng ta sẽ bàn thêm.

Nhưng trước tiên, tình thế trước mắt là gì, hiện giờ bà Pelosi đã rời khỏi đảo quốc này?

Một kết cục là Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) thông báo rằng họ sẽ tiến hành các cuộc tập trận bắn đạn thật xung quanh Đài Loan. Họ đã giữ lời hứa đó, bắn ít nhất 11 hỏa tiễn vào vùng biển Đài Loan, cũng như gia tăng số lần vi phạm không phận của Đài Loan bằng các chiến đấu cơ của họ. Mức độ căng thẳng giữa Bắc Kinh và Đài Bắc đã leo lên những nấc thang mới.

Có một số hàm ý khác có thể xuất phát từ quyết định thăm Đài Loan có vẻ mang tính cá nhân của bà Pelosi, và không có ý định nào trong số đó là ý tốt.

Bề ngoài hỗn loạn?

Chẳng hạn, “chuyến thăm bán chính thức nhưng không được ông Biden ủng hộ” của bà Pelosi tới Đài Loan có thể dễ dàng được hiểu là một dấu hiệu cho thấy chính phủ ông Biden có vẻ như bị chia rẽ, thiếu phối hợp, và thậm chí không hoạt động như thế nào.

Với thành tích của ông Biden, người ta có thể hiểu làm thế nào mà các nhà quan sát lại có thể đưa ra các kết luận rõ ràng như vậy.

Chẳng hạn, việc rút quân khỏi Afghanistan gây hại nghiêm trọng cho an ninh và uy tín của Hoa Kỳ. Trong chỉ một ngày, chính phủ ông Biden đã phá hủy uy tín của Hoa Kỳ giữa các đồng minh và địch thủ, để lại một khoảng trống quyền lực mà ngay lập tức được Nga và Trung Quốc lấp đầy, đồng thời trang bị vũ khí cho chính những người mà chúng ta đã chống lại trong 20 năm qua.

Sau đó, ở Ukraine, chính phủ này đã không ngăn chặn Nga xâm lược, dẫn đến một cuộc chiến tranh dữ dội, sự hủy diệt đang diễn ra của một quốc gia, và nạn đói sắp xảy ra, cùng những kết quả tiêu cực khác.

Hiện nay, đối với Đài Loan và Trung Quốc, có vẻ như tổng thống không làm chủ được chính sách ngoại giao chút nào.

Điều đó có thể hiểu được. Xét cho cùng, mặc dù cả chính phủ ông Biden lẫn ban lãnh đạo quân sự của họ đều không chấp thuận chuyến thăm của bà Pelosi, nhưng dù thế nào đi nữa vị Chủ tịch Hạ viện này đã làm thế.

Sao lại có thể như thế được?

Làm thế nào chuyến thăm của một thành viên Quốc hội – kích hoạt cuộc bao vây đảo quốc hung hăng nhất trong lịch sử của lực lượng hải quân Trung Quốc và khiến thương mại toàn cầu thêm phần gián đoạn – lại có thể được xem là tình cờ hay vô ý?

Trong những trường hợp nào thì một thành viên của Quốc hội vượt quyền tổng thống, đặc biệt là liên quan đến một hành động khiêu khích liên quan đến chính sách ngoại giao nhạy cảm có thể dẫn đến chiến tranh?

Tạo ra một câu chuyện không thật

Điều đó dường như chứng tỏ rằng chính sách mơ hồ chiến lược của Hoa Kỳ đối với Đài Loan đang đạt đến các mức phi lý và không thể duy trì được.

Đó có thể là điểm trọng tâm – quả là quá khó tin, và do đó, gợi ra những nghi vấn khác.

Chẳng hạn, Đài Bắc – và Bắc Kinh trong vấn đề đó – nên xem chính sách và cách nhìn của Hoa Kỳ lúc này như thế nào?

Một trong hai bên hoặc cả hai bên có nên kết luận rằng Hoa Kỳ không có mục tiêu chính sách rõ ràng, rằng sự lãnh đạo của nước này bị chia rẽ sâu sắc về vấn đề Đài Loan, và do đó, cam kết của Hoa Kỳ đối với hiện trạng liên quan đến sự tồn tại của Đài Loan đã kết thúc không?

Có vẻ như đó là một giả định hợp lý.

Hoặc, một cách hoài nghi hơn, nếu cả Đài Bắc và Bắc Kinh đơn giản đều đi đến kết luận đó thì sao?

Hình mẫu Ukraine

Đó có thể là một viên thuốc khó nuốt, nhưng hãy để ý đến những lời khiêu khích Nga từ chính phủ ông Biden. Trong những tháng dẫn đến chiến tranh, lời đề nghị gây bất ổn của NATO với Ukraine, do Hoa Kỳ thúc đẩy, đã khiến sự hiện diện của Quân đội phương Tây ở biên giới của Nga. Moscow đã nói rõ rằng một kết quả như vậy sẽ kích động phản ứng quân sự của Nga.

Tuy nhiên, Hoa Kỳ tiếp tục thúc đẩy, và cuối cùng Nga đã đáp trả bằng cuộc xâm lược tàn phá Ukraine khủng khiếp của họ.

Điểm mấu chốt là Hoa Kỳ đã không “bỏ rơi” Ukraine trong cuộc xâm lược của Nga, mà trái lại, cùng với NATO, đang giúp Ukraine những vũ khí tinh vi gây thiệt hại nặng cho Moscow. Năng lực quân sự thông thường của Nga đang bị tiêu hao nhanh chóng, với con số thương vong và thiệt hại vật chất cao đáng kinh ngạc. Cuộc chiến huynh đệ tương tàn này cũng đang chia rẽ xã hội Nga.

Moscow đã buộc tội Hoa Kỳ đang đánh trận chiến ủy nhiệm (proxy war) chống Nga ở Ukraine, trong đó quân đội Nga và Ukraine đều đang chết dần chết mòn, còn Hoa Kỳ chỉ đơn giản là cung cấp vũ khí.

Ảo tưởng bao trùm

Hình mẫu Ukraine có thể nào là toàn bộ mục đích trong chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi?

Có khi nào chiến lược này của chính phủ là để kích động Trung Quốc tiến hành xâm lược một Đài Loan được trang bị vũ khí hạng nặng, theo đó cho phép Hoa Kỳ tiến hành một cuộc chiến tranh ủy nhiệm chống lại Trung Quốc không?

Đây chắc chắn là một khả năng, nhưng ai biết được chứ?

Nếu dự báo là bất kỳ dấu hiệu nào, thì tuyên bố của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Anthony Blinken rằng ông hy vọng “Bắc Kinh sẽ không tạo ra một cuộc khủng hoảng” từ chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi lại có thể chính xác là những gì chính phủ ông Biden muốn chứng kiến sẽ xảy ra.

Chính sách ngoại giao bằng chiến tranh ủy nhiệm không phải là mới. Nhưng nếu Đội ngũ của ông Biden tin rằng việc kích hoạt một cuộc chiến ủy nhiệm chống lại Trung Quốc ở Đài Loan phục vụ lợi ích của chúng ta theo một cách nào đó, hoặc là một số kỳ vọng bao quát toàn bộ theo chủ nghĩa toàn cầu, thì điều đó cũng mang tính ảo tưởng như bà Pelosi.

Còn ảo tưởng hơn khi tưởng tượng rằng phản ứng của Bắc Kinh sẽ lặp lại phản ứng của Nga. Bắc Kinh đang chuẩn bị nhân lực cho chiến tranh và thật ảo tưởng khi nghĩ rằng cuộc chiến ấy sẽ được kích hoạt theo các điều khoản của chính phủ ông Biden.

Quan điểm trong bài viết này là ​​của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.

Ông James R. Gorrie là tác giả của “The China Crisis” (Cuộc Khủng Hoảng Trung Quốc), NXB Wiley, 2013, và viết bài trên blog của ông, TheBananaRepublican.com. Ông hiện đang sinh sống tại Nam California.