Chính phủ mới của Hoa Kỳ có thể phá vỡ thế lực kép của Trung Quốc và Bắc Hàn không?

Chuyến công du gần đây tới Nam Hàn của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin trong khuôn khổ Đối thoại An ninh Bộ tứ “2 + 2” đã đề cập về mối đe dọa nguyên tử của Bắc Hàn. Dù chính phủ mới của Hoa Kỳ có quay lại trò chơi do Trung Cộng thao túng hơn bốn năm trước, hay hoàn toàn từ bỏ Trung Cộng và tự mình đối mặt với Bắc Hàn sẽ liên quan đến chiến lược tổng thể của Hoa Kỳ đối với Trung Cộng trong việc quyết định cách giải quyết hiệu quả cuộc khủng hoảng nguyên tử Bắc Hàn.

Tại cuộc họp báo chung Hoa Kỳ–Nam Hàn, ông Blinken cho biết chính phủ Tổng thống (TT) Biden “có kế hoạch hoàn thành việc đánh giá lại chính sách đối với Bắc Hàn trong những tuần tới có sự phối hợp chặt chẽ và tham vấn với Nam Hàn, Nhật Bản, và các đối tác quan trọng khác, bao gồm cả việc xem xét các lựa chọn và khả năng gây sức ép về ngoại giao trong tương lai.”

Điều này nói lên khá nhiều rằng chính phủ mới này không có những chiến lược hiệu quả cụ thể cho việc phi nguyên tử hóa Bán đảo Triều Tiên, cũng như không có chiến lược nào để ngăn chặn sự áp chế của Trung Cộng. Hành vi của Bắc Hàn chứng tỏ họ nhận ra thực tế này.

Vài giờ trước cuộc đối thoại “2 + 2”, hôm 18/03, bà Choe Son Hui, Thứ trưởng thứ nhất Bộ Ngoại giao của Bình Nhưỡng, đã đưa ra một tuyên bố nói rằng Bắc Hàn đã nhận được nhiều email và cuộc gọi từ chính phủ TT Biden hồi tháng 02/2021. Bà mô tả điều này như một “mánh khóe rẻ tiền”.

Hôm 16/03, bà Kim Yo Jong, người em gái quyền lực của lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong Un, đã cảnh báo trong một tuyên bố rằng, “Nếu Hoa Kỳ muốn ngủ yên trong 4 năm tới, tốt hơn hết họ nên kiềm chế để không tạo ra căng thẳng trong bước đi đầu tiên của mình.”

Cảnh báo này được đưa ra sau khi Tham vụ báo chí Tòa bạch Ốc Jen Psaki nói rằng chính phủ này đã liên hệ với Bắc Hàn thông qua “một số kênh, như chúng tôi đã luôn làm thế, để có thể tiếp cận. Nhưng đến nay, chúng tôi vẫn chưa nhận được phản hồi.”

Mặc dù ông Kim Jong Un không chúc mừng ông Biden nhậm chức, nhưng Bắc Hàn trước hết có thể quan sát thái độ của chính phủ mới và cũng có thể giao tiếp với Hoa Kỳ. Cải thiện mối bang giao với Hoa Kỳ là nguyện vọng ngoại giao lớn nhất của Bắc Hàn. Hoa Kỳ đã đưa ra một cành ô liu, nhưng Bắc Hàn từ chối nó và thậm chí cố tình bới móc. Về mặt logic, điều này rõ ràng là không hợp lý. Bóng đen của Trung Cộng dường như đã xuất hiện trở lại.

Trung Cộng đã phải cố gắng rất nhiều để cuối cùng nối lại liên lạc với Hoa Kỳ ở Alaska. Bắc Hàn còn phải lo lắng về điều gì nữa? Ông Trump từng cho ông Kim Jong Un cơ hội gặp trực tiếp, và Bắc Hàn cũng cho thấy họ không muốn trở thành con tốt của Trung Cộng. Đây được coi là một bước đột phá lớn trong lĩnh vực ngoại giao. Kể từ đó, Bắc Hàn đã tự kiềm chế mình. Ông Trump đã giữ cho Trung Cộng đứng ngoài vòng lặp này và tự mình giải quyết vấn đề Bắc Hàn. Ông Trump đã phá vỡ thế lực kép giữa Trung Quốc và Bắc Hàn, đồng thời cũng phản công mạnh mẽ Trung Cộng và tách Hoa Kỳ ra khỏi Trung Cộng. Chứng kiến điều này, Bắc Hàn đã khôn ngoan khi không đứng về phía Trung Cộng, và kết quả là cuộc khủng hoảng nguyên tử ở Bắc Hàn đã hạ nhiệt đáng kể.

Sau khi ông Biden nhậm chức, Bắc Hàn có thể tiếp tục quan sát, và sáng kiến đối thoại của chính phủ mới của Hoa Kỳ cũng là một cơ hội tốt. Tại sao Bắc Hàn lại sẵn sàng trở lại làm con tốt của Trung Cộng một lần nữa? Điều này có lẽ liên quan trực tiếp đến chính sách Trung Quốc của ông Biden.

Hậu quả của con đường cũ

Mặc dù xác định Trung Cộng là “đối thủ cạnh tranh đáng gờm nhất”, nhưng ông Biden đã ngăn chặn quá trình tách rời Hoa Kỳ khỏi Trung Cộng của ông Trump và tiếp tục đảo ngược các chiến thuật trước đó của ông Trump. Hiện tại, Bắc Hàn không thể thấy được các bước mà chính phủ mới của Hoa Kỳ thực hiện để chống lại Trung Cộng một cách mạnh mẽ. Khi Bắc Hàn thấy rằng Hoa Kỳ lại phải viện đến Trung Cộng về vấn đề Bắc Hàn, thì cơ hội Bắc Hàn hợp tác trực tiếp với Hoa Kỳ trở nên mong manh. Do đó, mọi thứ trở lại con đường cũ, và Bắc Hàn sẽ phải xích lại gần Trung Cộng hơn.

Trình bày tại cuộc họp báo chung sau cuộc hội đàm 2 + 2 giữa Hoa Kỳ và Hàn Quốc, ông Blinken cũng cho biết, “Trung Quốc có vai trò quan trọng trong việc thuyết phục Bắc Hàn theo đuổi phi nguyên tử hóa”. Ông Blinken hy vọng rằng “Trung Quốc sẽ sử dụng ảnh hưởng một cách hiệu quả để thúc đẩy Bắc Hàn tiến tới phi nguyên tử hóa.”

Chính phủ Hoa Kỳ đã nói rõ rằng họ không có ý định tách mình ra khỏi Trung Cộng về vấn đề Bắc Hàn. Nói cách khác, Hoa Kỳ sẽ cho phép Trung Cộng thao túng Bắc Hàn; điều này sẽ đẩy Bắc Hàn về phía Trung Cộng. Nhìn thấy khả năng hợp tác riêng với Hoa Kỳ đã hết, cuối cùng Bắc Hàn sẽ xích lại gần Trung Cộng một lần nữa, và cùng với Trung Cộng thể hiện quan điểm cứng rắn đối với Hoa Kỳ.

Chính phủ Nam Hàn cũng nhận ra được điều này. Bộ trưởng Ngoại giao Nam Hàn Chung Eui-yong đã phản ứng lại chính sách Bắc Hàn tại hội nghị chung, nói rằng: “Giờ đây, thỏa thuận Singapore, theo quan điểm của chính phủ Nam Hàn, là một sự xác nhận các nguyên tắc cơ bản để… giải quyết mối quan hệ Hoa Kỳ–Bắc Hàn, thiết lập hòa bình trên Bán đảo Triều Tiên, và phi nguyên tử hóa.”

Nam Hàn hy vọng rằng chính phủ TT Biden sẽ tiếp tục theo đuổi chiến lược hiệu quả của cựu TT Trump. Đầu tư và hỗ trợ của Nam Hàn đối với Bắc Hàn chỉ có thể khiến người dân Bắc Hàn cảm kích Nam Hàn. Khoảng cách quá lớn giữa Bắc Hàn và Nam Hàn cũng sẽ lộ rõ những tuyên truyền dối trá của gia đình họ Kim. Ông Kim Jong Un sẽ không thân thiện với Nam Hàn dưới bất kỳ hình thức nào. Đây là nguyên nhân sâu xa dẫn đến quan hệ lúc nóng lúc lạnh giữa Bắc Hàn và Nam Hàn trong nhiều năm. Khi ông Kim Jong Un thiếu lương thực, ông ta giả vờ hợp tác, nhưng ngay lập tức trở mặt sau khi giành được lợi ích; chính phủ Nam Hàn chỉ có thể tiếp tục viện trợ cho Bắc Hàn để giảm nguy cơ chiến tranh. Rốt cuộc thì, họ không thể nhìn đồng bào của mình tiếp tục chịu cảnh đói khát.

Tất nhiên, Nam Hàn biết rằng Trung Cộng đứng sau hậu trường. Nếu Bắc Hàn ném bom các thành phố đông dân cư như Seoul, nhiều người vô tội sẽ là nạn nhân. Đồng thời, Nam Hàn không thể dễ dàng buông bỏ thị trường Trung Quốc. Nếu Hoa Kỳ có thể từ bỏ Trung Cộng, liên lạc trực tiếp với Bắc Hàn, và tự mình giải quyết vấn đề, thì Nam Hàn đương nhiên sẽ đánh giá cao điều đó. Đây sẽ là cơ hội lớn nhất cho hòa bình trên Bán đảo Triều Tiên.

Tôi không nghĩ Nam Hàn sẽ mong đợi chính phủ mới của Hoa Kỳ tiêu diệt Trung Cộng. Vì vấn đề gốc rễ không thể được giải quyết, nên Nam Hàn chỉ có thể hy vọng rằng Hoa Kỳ sẽ giữ Bắc Hàn ngoài tầm với của Trung Cộng. 

Chống cộng sản mạnh mẽ hơn

Ông Blinken mời các đồng minh của Hoa Kỳ tham gia một “cam kết chung về an ninh”. Trong cả hai cuộc gặp với Nhật Bản và Nam Hàn, Trung Cộng đều bị lên án vì cách hành xử “hung hăng và độc đoán”. Nhưng ông Blinken cũng nhấn mạnh rằng Trung Cộng với “ảnh hưởng to lớn” của họ có thể đóng một vai trò trong việc thuyết phục Bắc Hàn phi nguyên tử hóa; điều này tương đương với việc để một kẻ côn đồ lão luyện trừng phạt một kẻ côn đồ non trẻ hơn. Những kẻ du côn Trung Cộng đang chuẩn bị xúi giục những kẻ du côn Bắc Hàn gây rắc rối để đổi lấy con bài mặc cả với Hoa Kỳ, nhưng Hoa Kỳ lại chủ động đưa con bài mặc cả đó cho Trung Cộng.

Các chính sách tương tự đối với Bắc Hàn của đội ngũ cựu Tổng thống Barack Obama đã cho thấy không hiệu quả. Do đó ông Trump đã thay đổi chiến lược và hoàn toàn phớt lờ Trung Cộng, một chiến thuật có hiệu quả. Giờ đây, vấn đề Bắc Hàn đã trở về tay ông Biden; ông ấy dường như vẫn tiếp tục thói quen cũ hợp tác với Trung Cộng. Nước cờ này chắc chắn sẽ rơi vào bẫy kép của Trung Quốc và Bắc Hàn.

Nếu Hoa Kỳ có ý định đoàn kết các đồng minh của mình chống lại Trung Cộng, thì họ cần phải thể hiện những hành động mạnh mẽ hơn. Các đồng minh đang theo dõi Hoa Kỳ. Nếu Hoa Kỳ hợp tác với Trung Cộng về vấn đề Bắc Hàn, thì Nam Hàn và Nhật Bản có thể làm gì?

Hoa Kỳ cần gạt Trung Cộng sang một bên, tự mình đối mặt với Bắc Hàn, và giải thoát Bắc Hàn khỏi sự kiểm soát của Trung Cộng. Chỉ khi đó, cuộc khủng hoảng nguyên tử Bắc Hàn mới có thể được giải quyết. Tất nhiên, Hoa Kỳ vẫn cần phải thực hiện một cách tiếp cận hai hướng. Chiến đấu chống lại Trung Cộng để các đồng minh sẵn sàng hợp tác hơn với Hoa Kỳ, và Bắc Hàn có thêm khả năng đứng ngoài sự kiểm soát của Trung Cộng và dựa vào Hoa Kỳ nhiều hơn.

Vấn đề Hoa Kỳ có sẵn sàng phá vỡ thế lực kép của Trung Quốc và Bắc Hàn hay không cũng là một bước quan trọng trong chiến lược Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương.

Tác giả Chung Nguyên (Zhong Yuan) là một nhà nghiên cứu tập trung vào hệ thống chính trị của Trung Quốc, quá trình dân chủ hóa của đất nước này, tình hình nhân quyền, và sinh kế của người dân Trung Quốc. Ông bắt đầu viết bình luận cho The Epoch Times ấn bản tiếng Hoa từ năm 2020.

Quan điểm trình bày trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.