Chính phủ TT Biden chi thêm 500 triệu USD cho vaccine ngừa COVID-19 ‘thế hệ tiếp theo’

Tom Ozimek

Chính phủ Tổng thống (TT) Biden công bố đầu tư thêm 500 triệu USD để phát triển vaccine và thuốc ngừa COVID-19 “thế hệ tiếp theo” vì những loại hiện có không bảo vệ hiệu quả trước các chủng virus hiện tại.

Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ (HHS) cho biết trong một tuyên bố hôm 13/10 rằng khoản tiền mới này đang được trao theo Dự án Project NextGen của chính phủ, trong đó lưu ý rằng cơ quan này đã chọn một số vaccine được đề nghị làm “thế hệ tiếp theo” ban đầu và đã trao hơn 500 triệu USD để khởi động.

Khoảng 30 triệu USD sẽ được chuyển đến 3 công ty – CastleVax, Codagenix, và Gritstone Bio – để giúp thực hiện các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn hai cho các vaccine được đề nghị của họ. 

Tất cả 3 lựa chọn vaccine này đều sử dụng các công nghệ khác nhau, bao gồm vaccine dạng hít và xịt qua đường mũi mà HHS cho biết có khả năng ngăn chặn virus tại vị trí lây nhiễm, và một loại “mRNA tự khuếch đại” được hy vọng sẽ tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh hơn các loại vaccine hiện tại khi mà virus gây ra COVID-19 vẫn tiếp tục biến đổi.

Khoản tiền trị giá 240 triệu USD khác sẽ được dành cho các công nghệ giúp cho các thử nghiệm lâm sàng, bao gồm dây chuyền bảo quản lạnh, giải trình tự bộ gene, và tăng năng suất phòng thí nghiệm.

Khoản tiền trị giá 241 triệu USD khác nữa sẽ được dành cho nhiều biện pháp khác nhằm giúp chuẩn bị cho các đợt bùng phát COVID-19 trong tương lai, bao gồm phát triển các vaccine dạng dán, kháng thể đơn dòng mRNA-expressed, và công nghệ nền tảng tissue chip (một loại bộ vi mạch bán dẫn mô phỏng cấu tạo và chức năng tim, phổi…).

Khoản tiền mới nhất này bổ sung cho khoản tiền trị giá 1.4 tỷ USD được trao trước đó dành cho việc phát triển cả vaccine và liệu pháp điều trị.

Hiệu quả của vaccine bị suy giảm

Khả năng bảo vệ từ vaccine ngừa COVID-19 bắt đầu suy yếu theo thời gian, ngay cả với những chủng virus đầu tiên.

Nhưng khi các biến thể mới hơn xuất hiện, các loại vaccine hiện có bắt đầu hoạt động kém hơn – và thậm chí còn suy yếu nhanh hơn.

Trên thực tế, theo một số dữ liệu quan sát được đưa ra hồi tháng 06/2023, khả năng bảo vệ của các loại vaccine hiện tại chống lại các biến thể mới thậm chí đã xuống mức âm.

Theo dữ liệu từ mạng lưới bệnh viện do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) điều hành, hiệu quả chống nhập viện [của vaccine] đã giảm xuống mức âm 8% đối với những người được chích một trong những loại vaccine ngừa COVID-19 cũ.

Dữ liệu cho thấy liều lượng của một trong những vaccine lưỡng trị được cập nhật từ Pfizer và Moderna đã nâng khả năng bảo vệ lên trên mức 0 (đến 29%) – nhưng sau đó khả năng bảo vệ lại giảm xuống mức âm 8% sau khoảng ba tháng.

Các báo cáo khác cũng ước tính rằng khả năng bảo vệ ngăn ngừa nhiễm virus sẽ giảm dần về mức âm theo thời gian. Một số dữ liệu đã cho thấy rằng những người được chích ngừa COVID-19 có nguy cơ nhập viện cao hơn – từ lâu bị xem như con đường dẫn đến hậu quả nghiêm trọng do nhiễm COVID-19.

Kêu gọi phát triển vaccine mới

Trong bối cảnh sự công hiệu của vaccine ngày càng suy giảm, các quan chức y tế Hoa Kỳ nói rằng cần có những công thức vaccine mới.

Hồi tháng 06/2023, các quan chức của Cục Quản trị Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho biết: “Dường như có mối quan hệ nghịch đảo giữa thời gian kể từ khi chích ngừa và sự công hiệu của vaccine, chẳng hạn như sức công hiệu của vaccine COVID-19 lưỡng trị đối với các dòng phụ của Omicron dường như suy yếu dần theo thời gian.”

Các loại vaccine hiện có đã được cập nhật vào cuối năm 2022 để tập trung vào các biến thể virus hiện có, với hy vọng rằng chúng sẽ bảo vệ con người tốt hơn so với các công thức vaccine cũ.

Tuy nhiên, dữ liệu từ Hoa Kỳ và các nơi khác đã cho thấy rằng các mũi chích được cập nhật chỉ mang lại khả năng bảo vệ dưới mức trung bình chống lại sự lây nhiễm và bảo vệ khỏi phải nhập viện trong thời gian ngắn.

FDA và các cơ quan quản lý khác đang hướng tới mô hình chích ngừa COVID-19 tương tự như mô hình vaccine cúm, vốn bao gồm các công thức được cập nhật thường xuyên để nhắm vào các biến thể virus mới xuất hiện.

Lô vaccine COVID-19 bổ sung mới nhất của Pfizer và Moderna, nhắm mục tiêu vào một chủng virus mới hơn, đã được FDA phê chuẩn hôm 11/09 – gây ra sự chỉ trích vì dữ liệu thử nghiệm lâm sàng hạn chế.

Trong một tuyên bố thông báo phê chuẩn lô vaccine trên, FDA cho biết quyết định này được ủng hộ bởi việc đánh giá “dữ liệu sản xuất” từ các nhà sản xuất vaccine và “dữ liệu phản ứng miễn dịch phi lâm sàng trên các công thức đã cập nhật bao gồm thành phần XBB.1.5.”

FDA tuyên bố rằng hồ sơ rủi ro–lợi ích của các phiên bản vaccine trước đó đã được “hiểu rõ”, đồng thời cho biết thêm rằng quy trình sản xuất tương tự đối với vaccine mới “cho thấy rằng vaccine này phù hợp để bảo vệ chống lại các biến thể COVID-19 hiện đang lây truyền.”

Trung tâm CDC đã làm theo khuyến nghị hôm 12/09 của riêng mình, kêu gọi gần như tất cả người Mỹ chích vaccine mới.

Tuy nhiên, nhà virus học, Tiến sĩ Robert Malone cáo buộc FDA đã “phá luật” bằng cách hy sinh các quy tắc và quy định của riêng mình với khuyến nghị của cơ quan này về các loại vaccine mới. Ông lập luận rằng chỉ có dữ liệu thử nghiệm lâm sàng hạn chế để chứng minh tính hiệu quả và an toàn của những loại vaccine này.

“Thật khó để kết luận bất cứ điều gì khác ngoài việc FDA không còn cảm thấy bị ràng buộc bởi các quy tắc và quy định của riêng họ,” Tiến sĩ Malone cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình “Crossroads” của EpochTV. “Điều đó nghĩa là – họ đã phá luật.”

FDA không phúc đáp yêu cầu bình luận.