Chuyên gia: Bắc Kinh siết chặt kiểm soát công dân bằng Luật Đường sắt mới

NICOLE HAO

Hôm 01/07, Bắc Kinh đã cho thi hành một điều luật mới, trong đó đưa ra một danh sách các vật dụng nhất định mà hành khách không được mang lên xe lửa. Các nhà quan sát Trung Quốc cho là bộ luật này sẽ cho phép chính quyền Trung Quốc thắt chặt kiểm soát người dân của mình hơn nữa.

Theo quy định mới này, hành khách đi xe lửa chỉ được phép mang theo một số lượng tư trang nhất định, và các vật dụng có khả năng được sử dụng làm vũ khí đều sẽ bị cấm.

Một số chuyên gia nói rằng Trung Cộng muốn sử dụng quy định này để cấm công dân mang vũ khí khi di chuyển đường dài nhằm ngăn chặn bạo lực trên các chuyến xe lửa.

Hôm 24/06, ông Lý Ngang (Li Ang), một nhà bình luận về các vấn đề Trung Quốc, nói với Đài Á Châu Tự do (RFA) rằng: “Những bất bình trong xã hội [ở Trung Quốc] có thể bùng phát bất cứ lúc nào.”

Ở Trung Quốc, các nhà ga đều do công ty quốc doanh vận hành.

Bất ổn xã hội ngày càng gia tăng

Trong hai năm qua, nhiều công dân Trung Quốc đã phải hứng chịu đợt phong tỏa đại dịch vì chính sách “zero COVID” của Trung Cộng, buộc mọi người phải ở trong nhà của họ trong nhiều tháng. Hàng triệu cư dân cảm thấy bất mãn; nhiều người trút hết sự lo âu và hằn học lên cả đồng bào của họ.

Ví dụ, hôm 24/06, sáu thanh niên đã đánh một người đàn ông lớn tuổi trên đường phố ở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Sơn Tây. Ông đã phải nhập viện trong tình trạng gãy xương.

Một vụ khác thu hút sự chú ý của giới truyền thông trên thế giới. Hôm 10/06, một nhóm nam thanh niên ở thành phố Đường Sơn, tỉnh Hà Bắc đã hành hung tàn bạo một phụ nữ trong một nhà hàng. Theo nhiều bản tin khác nhau, một trong những thanh niên đó đã để mắt tới cô gái, nhưng người phụ nữ này cho rằng hành động đó là khiếm nhã nên đã phản bác lại.

Ông Lý cho biết những bất bình trong xã hội Trung Quốc đang gia tăng, và ông cho rằng Bắc Kinh có thể sẽ khai triển các biện pháp kiểm soát xã hội chặt chẽ hơn trong tương lai.

Ông Lý nói với RFA, “Ngay cả những người ở nông thôn cũng không được rời khỏi làng, và những người ở thành phố cũng không được rời khỏi khu dân cư mà mình đang sống. Những biện pháp kiểm soát người dân như vậy có thể được nhà cầm quyền áp dụng vào một thời điểm nào đó trong tương lai.”

Các mặt hàng bị cấm theo quy định đường sắt mới

Trung Cộng đã thực hiện các quy định đường sắt nghiêm ngặt trong suốt năm thập niên qua. Ví dụ, hành khách chỉ được đem tối đa hai bật lửa, hai hộp diêm nhỏ, và một con dao dài không quá 2 inch (5 cm).

Quy định mới này chặt chẽ hơn những quy định trước đây. Đó là không cho phép mang theo bình xịt hơi cay tự vệ [có dung tích] trên 50 ml (1.69 oz), nhưng cho phép để vật dụng này trong hành lý ký gửi.

Luật mới này đưa ra một danh sách đầy đủ về các sản phẩm bị cấm, được phân thành ba loại.

Danh mục đầu tiên bao gồm các mặt hàng hiện bị cấm trên phương tiện giao thông công cộng, bao gồm súng, bom, pháo, dao dài, dao võ thuật, kiếm, sản phẩm khí đốt, sản phẩm hóa học, chất phóng xạ, và chất lây nhiễm.

Loại thứ hai bao gồm “hành lý ký gửi” (checked-in luggage). Đây là những mặt hàng mà hành khách không được mang lên phi cơ nhưng có thể vận chuyển theo kiểu hành lý ký gửi. Đây không phải là khái niệm giống như hành lý ký gửi thông thường trên các chuyến bay. Các gói hành lý đã ký gửi với đường sắt ở Trung Quốc đều không miễn phí và có thể sẽ được vận chuyển bằng các chuyến xe lửa khác nhau; hành khách cần phải hỏi nhân viên nhà ga khi nào thì hành lý của họ sẽ đến được trạm cuối của họ.

Phần này cũng liệt kê các công cụ và thiết bị cụ thể bị cấm trên xe lửa, bao gồm nông cụ, các loại dao khác nhau như dụng cụ nghệ thuật, cung săn bắn, và thiết bị thể thao như gậy bóng chày, gậy bida, gậy khúc côn cầu, và gậy đánh golf.

Danh mục thứ ba liệt kê các sản phẩm mà mọi người sử dụng hàng ngày. Ví dụ, hành khách có thể đem theo chai nước hoa, hoặc gel dưỡng tóc có dung tích 100 ml (3.38 fl oz); sơn móng tay hoặc dung dịch tẩy sơn móng tay 50 ml (1.69 fl oz); và dung tích lên đến 150 ml (5.07 fl oz) cho thuốc uốn tóc lạnh, thuốc nhuộm tóc, keo bọt vuốt tóc, keo xịt tóc, thuốc diệt côn trùng, và chất làm mát không khí.

Ngoài ra, pin lithium có công suất hơn 100 watt giờ cũng sẽ bị cấm mang lên xe lửa.

Phạm luật này sẽ bị phạt thế nào?

Các hình phạt cho việc vi phạm quy định mới này thì không rõ ràng.

Tờ Nhật báo Mỹ Nam (South Daily) của nhà nước, do chính quyền tỉnh Quảng Đông điều hành, đã đưa tin về ba trường hợp liên quan xảy ra gần đây ở tỉnh này.

Trường hợp đầu tiên là một hành khách mang còng tay trong hành lý khi đi xe lửa về quê ở tỉnh Quảng Tây từ Thâm Quyến. Anh này đã bị giam giữ sau khi nhân viên tại nhà ga kiểm tra hành lý của anh hôm 16/06. Vài giờ sau, cảnh sát thông báo rằng hành khách này sẽ bị giam giữ trong năm ngày, và chiếc còng tay đó đã bị tịch thu.

Một báo cáo của phương tiện truyền thông Trung Quốc cho biết hình phạt của hành khách này là nhẹ vì anh đã hợp tác với cảnh sát.

Trường hợp thứ hai là một hành khách mang theo một khẩu súng đồ chơi bằng nhựa và bốn vỉ đạn, trong đó mỗi vỉ chứa tám viên đạn, khi vào ga đường sắt thành phố Hồ Môn hôm 17/06. Hành khách này đang trên đường về quê ở tỉnh Hà Nam. Súng và các vỉ đạn này đều được mua hợp pháp từ một cửa hàng địa phương.

Các nhà chức trách đã giam giữ anh này trong vài giờ. Không những bị trễ chuyến xe lửa, mà hành khách này còn phải giao nộp khẩu súng đồ chơi của mình cho cảnh sát.

Trường hợp thứ ba là một thiếu niên đi xe lửa đến Bắc Kinh hôm 17/06. Trong lúc đợi xe lửa, sinh viên học ngành nhiếp ảnh này đã sử dụng thiết bị quay phim trên không của mình để quay một video ở phía trước của nhà ga. Anh này đã bị cảnh sát giam giữ và phạt 500 nhân dân tệ (75 USD), sau đó được thả ra.