Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ mở lại Văn phòng Tự do Internet

Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ (USAGM), là cơ quan giám sát các đài phát thanh và truyền hình của chính phủ Hoa Kỳ như Đài Tiếng nói Hoa Kỳ và Đài Châu Á Tự do, đã mở lại Văn phòng Tự do Internet (OIF) vào tháng trước.

OIF, bắt đầu hoạt động vào năm 2016, đã bị đóng cửa trước khi có xác nhận ngày 4/6 của Giám đốc điều hành đương nhiệm USAGM Michael Pack.

Cơ quan cho biết trong một tuyên bố ngày 18/8 là “nhu cầu quan trọng cần hỗ trợ là các công nghệ để cho phép cá nhân truy cập và chia sẻ thông tin trực tuyến một cách an toàn.”

Sứ mệnh của OIF là hỗ trợ việc thử nghiệm, triển khai và quản lý các công nghệ nhằm phá vỡ các kỹ thuật chặn, lọc internet và các kỹ thuật kiểm duyệt khác, chủ yếu được sử dụng bởi các chế độ áp bức như Trung Quốc và Iran. 

Ông Pack cho biết: “Không giống như ban lãnh đạo USAGM trước đây, những người đã cho OIF ra rìa, tôi coi việc tăng cường vượt tường lửa internet là ưu tiên hàng đầu. Việc chặn truy cập thông tin là một điều kinh khủng. … Đó là lý do tại sao chúng tôi đang tài trợ cho một loạt các công cụ vượt tường lửa trên internet.”

Với thông báo rằng OIF đã hoạt động trở lại, ông Pack đang chuyển sang thiết lập lại quyền kiểm soát đối với các nỗ lực vượt tường lửa của USAGM, vốn đã bị thách thức bởi nỗ lực trước đó nhằm thành lập một tổ chức có tên Quỹ Công nghệ Mở (OTF) độc lập với sự kiểm soát của USAGM.

Một vấn đề trọng tâm của cuộc xung đột nội bộ USAGM là cuộc tranh luận xem nên sử dụng công nghệ nguồn mở hay nguồn đóng. Khi ông Pack tìm cách giành lại quyền kiểm soát, USAGM và một nhân viên chủ chốt khác đã bị tấn công.

Phá vỡ sự kiểm duyệt

Các cơ chế kiểm duyệt internet chủ yếu được sử dụng ở các quốc gia độc tài như Trung Quốc và Iran. Phá bỏ các cơ chế đó là mục tiêu chung của các cơ quan chính phủ và các tổ chức phi lợi nhuận cố gắng trao quyền cho công dân trong các chế độ áp bức bằng cách mở cửa truy cập internet.

Một điểm gây tranh cãi chính là việc sử dụng phần mềm nguồn mở so với phần mềm nguồn đóng (thường được gọi là “bản quyền”).

OIF sẽ bắt đầu sự tồn tại mới của mình bằng cách tài trợ cho một phần mềm mỗi loại. Psiphon nguồn mở và ACI nguồn đóng bản quyền của Cisco là những người hưởng lợi đầu tiên từ việc OIF được hồi sinh.

Trong phát biểu dành riêng cho The Epoch Times, bà Katrina Lantos Swett, một chuyên gia nhân quyền nổi tiếng và là chủ tịch của Tổ chức Nhân quyền và Công lý Lantos, nói rằng “Quỹ Lantos ủng hộ và tài trợ tất cả các loại công cụ tự do internet, bao gồm cả các công cụ vượt tường lửa.”

“Freegate và Ultrasurf đều là những công cụ vượt tường lửa quy mô lớn đã nhận được tài trợ của chính phủ Hoa Kỳ trong quá khứ và chúng tôi rất vui khi thấy các khoản tài trợ trong tương lai sẽ được trao cho các công nghệ đã được thử nghiệm thực địa, và những công nghệ đã được qua quá trình kiểm tra bảo mật nghiêm ngặt,” bà nói.

USAGM cũng đặt dưới sự tài trợ và bảo trợ giám sát của mình một tổ chức được gọi là Quỹ Công nghệ Mở (OTF). Nó, giống như OIF, đã kinh doanh hỗ trợ các công cụ vượt tường lửa internet.

Tuy nhiên, OTF luôn kiên định trong việc sử dụng các giải pháp nguồn mở bản quyền kể từ khi thành lập như một chương trình trong Đài Á Châu Tự do (RFA).

Nổi loạn

Việc OTF kiên quyết loại trừ bất kỳ công cụ tự do internet nào dùng phần mềm nguồn đóng có thể là một trong những lý do khiến việc lãnh đạo chương trình đã trở nên nổi loạn vào năm ngoái.

Vào tháng 9/2019, hồ sơ của Hoa Kỳ cho thấy Libby Liu, tại thời điểm đó là người đứng đầu RFA và chương trình OTF, đã thành lập Quỹ Công nghệ Mở với tư cách là một công ty bất vụ lợi trong nước dưới tên của chính cô ta.

Các quan chức cao cấp tại USAGM khẳng định rằng cô Liu không có ủy quyền từ bất kỳ cơ quan hoặc tổ chức chính phủ nào để chuyển OTF thành tổ chức riêng. OTF nhận toàn bộ ngân sách từ USAGM.

Khi ông Pack nhậm chức chỉ hơn 9 tháng sau đó, ông đã sa thải những người đứng đầu mạng USAGM và OTF, bao gồm cô Liu và một số thành viên hội đồng quản trị.

Giờ đây, đã xảy ra một vụ kiện nhằm vô hiệu hóa của những quyết định cho thôi việc đó và mở phong tỏa tiền tài trợ, theo như các quan chức bị sa thải nói rằng tiền đang bị giữ lại.

Các quan chức cao cấp tại USAGM bác bỏ các tuyên bố trong vụ kiện về việc ông Pack không có thẩm quyền sa thải các giám đốc của mạng lưới và Liu tại OTF. Ngoài ra, các quan chức cao cấp của USAGM nói rằng tiền cho OTF không bị giữ lại, mà rằng nó đang được thanh toán theo một lịch trình đã thay đổi.

Phần mềm nguồn mở so với phần mềm nguồn đóng

Một số chuyên gia có ý kiến khác với quyết định giáo điều của OTF về loại bỏ các công nghệ vượt tường lửa nguồn đóng.

CoreDNA, một công ty của Úc cung cấp nền tảng đám mây thống nhất cho các doanh nghiệp kỹ thuật số, trên trang web của họ, tuyên bố rằng “phần mềm nguồn mở có sẵn cho công chúng sử dụng và sửa đổi miễn phí từ thiết kế ban đầu của nó”.

“Điều đó có nghĩa là một phần mềm có thể được phát triển và thay đổi bởi các nhà phát triển khác tiếp tục ở mọi nơi trên thế giới.”

Do đó, blog của CoreDNA về chủ đề này nói tiếp rằng, phần mềm nguồn mở “cũng phải đi kèm với nhãn cảnh báo”.

“Trong khi một web mở và định hướng ngang hàng được hoan nghênh, các nhà phát triển có mục đích xấu, những người chọn đường phá hoại mọi thứ chỉ vì lợi ích của họ, có thể khiến chúng ta bị tổn hại. Do đó, cần phải có nhãn cảnh báo.”

Phần mềm nguồn đóng không cần nhãn cảnh báo đó.

Mã nguồn của phần mềm nguồn đóng “không được chia sẻ với công chúng để bất kỳ ai xem hoặc thay đổi,” công ty tuyên bố.

‘Biên giới tiếp theo của nhân quyền’

“Tự do Internet là biên giới tiếp theo của nhân quyền,” bà Lantos Swett cũng nói với The Epoch Times. Bà cũng từng là chủ tịch và phó chủ tịch của Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ và giảng dạy về nhân quyền và chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ tại Đại học Tufts.

Bà nói rằng “một vài mục tiêu rõ ràng” mà quỹ viện trợ bà đang lãnh đạo sẽ cố gắng đạt được.

“Mở internet cho những người trong xã hội khép kín. Cung cấp kinh phí và công cụ để trao quyền cho mọi người nhìn xa hơn những quan điểm ngoài kiểm duyệt của các chính phủ độc tài của chính họ. Hãy cho họ tự do học hỏi, tổ chức và phát triển giống như cách chúng ta làm trong các xã hội tự do.”

Tuy nhiên, không giống như OTF và những người ủng hộ nó, bà Lantos Swett nói rằng “chúng tôi là những người đề xuất tự do internet dưới mọi hình thức của nó”.

“Điều này bao gồm cả công nghệ nguồn mở và nguồn đóng.”

Điều quan trọng là phải có “một bộ công cụ lớn và phương pháp tiếp cận rộng và linh hoạt” không chỉ bảo vệ quyền riêng tư của người dùng, bao gồm cả những người đang bị giám sát chặt chẽ, mà điểm trọng yếu là “phá vỡ tường lửa hiện tại cho hàng triệu người dùng trong các xã hội khép kín”.

Nguồn tài trợ cho những công cụ vượt tường lửa là vấn đề bà Lantos Swett quan tâm trong nhiều năm.

Bà nói: “Các công cụ vượt tường lửa cung cấp một trong những cách hiệu quả nhất để hạ gục tường lửa, chẳng hạn như Bức tường lửa lớn của Trung Quốc.”

“Cuối cùng thì,” bà Lantos Swett nói, “những công cụ đó có thể ‘đục những lỗ hổng lớn’ trên rào cản kỹ thuật số khét tiếng của Trung Quốc.”

Bà Lantos Swett cũng cân nhắc về cuộc tranh cãi giữa USAGM và công ty con trước đây của nó, OTF.

Trên tờ The Hill vào tháng 5, bà Lantos Swett đã viết, “Thật điên rồ khi nghĩ rằng việc tái lập OTF vào năm 2019 với tư cách là một tổ chức phi lợi nhuận độc lập và là người nhận tài trợ duy nhất cho các quỹ tự do internet của USAGM sẽ dẫn đến bất kỳ thay đổi có ý nghĩa nào.”

“Chúng tôi đã vận động từ năm 2009 để chuyển một phần quỹ tự do internet của chính phủ Hoa Kỳ” sang USAGM.

Kể từ đó, bất chấp những đột phá tiềm năng, “chúng tôi thường xuyên thất vọng khi thấy sự lúng túng, định hướng sai và thậm chí đôi khi có sự phân biệt đối xử trắng trợn đối với các quyết định về tài trợ.”

Bất chấp “đối thoại thường xuyên” với ban lãnh đạo cũ của cả USAGM và OTF mà cô Liu đứng đầu, “nhìn chung chúng tôi đã chứng kiến ​​sự thiếu quyết tâm hỗ trợ đến cùng đối với một số công cụ vượt tường lửa hiệu quả nhất hiện có”.

“Khi OTF được thành lập lại với tư cách là một tổ chức bất vụ lợi vào cuối năm 2019 dưới sự quản lý của cùng một lãnh đạo, chúng tôi không mấy tin tưởng rằng chúng tôi sẽ thấy sự thay đổi có ý nghĩa và nỗi lo ngại này đã tồn tại quá lâu.”

Tuy nhiên, bà Lantos Swett “lạc quan một cách thận trọng” rằng những thay đổi tại USAGM có thể dẫn đến “tăng cường tài trợ cho các công cụ vượt tường lửa, cùng với việc tiếp tục tài trợ cho các loại công cụ tự do internet khác”.

“Chúng tôi hoan nghênh mọi chương trình hành động theo hướng này, nhưng với những gì chúng tôi đã chứng kiến ​​trong quá khứ, chúng tôi sẽ thận trọng trong nhận xét của mình cho đến khi chúng tôi thực sự thấy ban lãnh đạo tại USAGM hành động như thế nào.”

“Một lần nữa, mục tiêu của chúng tôi là mở tự do internet trong các xã hội bị khép kín. Chúng tôi mong muốn được hợp tác với bất kỳ ai có chung mục tiêu này và chúng tôi ủng hộ việc theo đuổi đầy đủ các công cụ và phương pháp tiếp cận mang lại hứa hẹn cho việc đạt được mục tiêu đó,” bà nói.