Công ty xe chạy bằng điện lớn mà TT Biden từng quảng bá tuyên bố phá sản

Tom Ozimek

Proterra, công ty sản xuất xe điện (EV) có trụ sở tại California từng được Tổng thống (TT) Joe Biden giới thiệu, đã đệ đơn yêu cầu bảo hộ phá sản.

Công ty sản xuất xe buýt điện và các bộ phận cho xe điện này đã trích dẫn “nhiều khó khăn về thị trường và kinh tế vĩ mô” khi thông báo hôm 08/08 rằng họ đang nộp đơn yêu cầu bảo vệ phá sản theo Chương 11.

Từng được ông Biden ca ngợi vì đã giúp Hoa Kỳ tham gia cuộc chơi khi cố gắng trở thành nhà sản xuất xe buýt điện lớn nhất thế giới, Proterra cho biết họ đang yêu cầu bảo  vệ phá sản trong lúc cố gắng kêu gọi thêm vốn hoạt động hoặc tìm một người mua lại.

“Chà, quý vị đang tạo ra sự khác biệt lớn đấy, anh bạn,” TT Biden đã nói trong chuyến tham quan ảo một cơ sở của Proterra hồi năm 2021. “Chúng ta có rất nhiều việc phải làm, nhưng chúng ta sẽ ở vị thế làm chủ tương lai,” ông nói tiếp, đồng thời thêm rằng Hoa Kỳ nên đặt mục tiêu trở thành nhà cung cấp xe điện và xe buýt lớn nhất trên toàn thế giới.

Tổng thống nói thêm: “Ngay bây giờ chúng ta đang trên đường đua ở phía sau Trung Quốc, nhưng các vị đang đưa chúng ta vào cuộc chơi.”

Trung Quốc là nhà sản xuất xe điện hàng đầu thế giới và chính phủ TT Biden đã xem việc thu hẹp khoảng cách với Trung Quốc là một trong những ưu tiên khi theo đuổi các mục tiêu mạnh mẽ về mức phát thải ròng bằng không như một phần trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Theo giám đốc điều hành của công ty, ông Gareth Joyce, ngoài việc sản xuất xe buýt điện, Proterra còn xuất cảng công nghệ pin của công ty sang các thị trường Âu Châu và Á Châu-Thái Bình Dương, có kế hoạch chuyên sâu hơn vào lĩnh vực cung cấp pin.

Ông Joyce cho biết trong tuyên bố: “Mặc dù các công nghệ pin và xe điện tốt nhất của chúng tôi đã thiết lập được một tiêu chuẩn trong ngành, nhưng chúng tôi đã phải đối mặt với nhiều khó khăn về thị trường và kinh tế vĩ mô, điều đã ảnh hưởng đến khả năng mở rộng đồng thời một cách hiệu quả tất cả các cơ hội của chúng tôi.” 

Trong đơn theo Chương 11 của công ty, Proterra đã liệt kê các tài sản và nợ ít nhất là 500 triệu USD. Tháng 06/2021, công ty đã niêm yết cổ phiếu bằng cách hợp nhất với một công ty mua lại (blank-check company), và kể từ đó cổ phiếu của công ty này đã giảm từ khoảng 15 USD xuống dưới 2 USD.

Mối quan hệ với chính phủ TT Biden

Proterra có liên kết chặt chẽ với chính phủ TT Biden.

Tháng 02/2023, ông Joyce đã được ông Biden bổ nhiệm vào Hội đồng Xuất cảng của Tổng thống, với việc công ty và người đứng đầu công ty được tổng tư lệnh khen ngợi.

Ông Biden cho biết trong tuyên bố vào thời điểm đó: “Thông qua sự lãnh đạo của mình, ông Joyce đang phát triển dấu ấn sản xuất pin EV của Proterra tại Hoa Kỳ và đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi các phương tiện vận tải và các phương tiện đi lại thương mại khác sang các giải pháp không phát thải.”

Bộ trưởng Năng lượng Jennifer Granholm đã từng phục vụ trong ban giám đốc của Proterra và, vài tháng sau khi đảm nhận vai trò chính phủ của mình, bà đã bán số cổ phiếu Proterra trị giá khoảng 1.6 triệu USD sau khi vấp phải sự chỉ trích về xung đột lợi ích.

Ông Michael Chamberlain, giám đốc tổ chức Bảo vệ Niềm tin của Công chúng (Protect the Public’s Trust), cho biết hồi tháng 05/2021 sau khi bà Granholm bán cổ phiếu Proterra của mình, “Mặc dù chúng tôi hài lòng rằng Bộ trưởng Granholm cuối cùng đã làm điều đúng đắn và thoái vốn khỏi Proterra, nhưng vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp.” 

Công ty cũng được hưởng lợi từ dự luật cơ sở hạ tầng trị giá 1.2 ngàn tỷ USD của ông Biden, gồm khoảng 5 tỷ USD để thay thế các đội xe buýt trường học hiện có bằng xe buýt chạy hoàn toàn bằng điện hoặc xe buýt hỗn hợp chạy bằng cả xăng và điện.

Chính phủ ông Biden đã đặt mục tiêu để tất cả xe buýt do Hoa Kỳ sản xuất sẽ không có phát thải vào năm 2030.

Hầu hết xe điện tốn chi phí hơn so với các đối thủ chạy bằng xăng

Trong bối cảnh chính phủ TT Biden thúc đẩy điện khí hóa phương tiện giao thông ở Hoa Kỳ, một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, phần lớn, việc lái các phương tiện đi lại chạy bằng xăng truyền thống sẽ tốn ít chi phí hơn so với các phương tiện đi lại chạy bằng điện.

Trong khi nhiều người ủng hộ EV cho rằng khả năng chi trả chi phí vận hành là một lập luận ủng hộ cho việc loại bỏ xe hơi và xe tải động cơ đốt trong, thì một nghiên cứu gần đây của Tập đoàn Kinh tế Anderson (AEG) cho thấy lập luận này không có cơ sở.

Trong phân tích của AEG về chi phí nhiên liệu cho xe cộ, phần lớn xe cộ chạy bằng xăng và xe tự động được bán ở Hoa Kỳ có chi phí nhiên liệu thấp hơn so với các loại xe sạc điện tương ứng.

Nhóm tư vấn này viết trong nghiên cứu: “Với giá điện có xu hướng tăng và giá xăng giảm, hầu hết xe chạy bằng khí đốt truyền thống đều có chi phí đi lại thấp hơn so với các xe chạy bằng điện.”

Trong phân khúc giá thấp (ví dụ: Chevy Bolt, Honda Civic), EV sạc tại nhà tốn 12.55 USD cho mỗi 100 dặm để vận hành, so với 9.78 USD cho các mẫu chạy xăng. Xe EV sạc thương mại tốn 15.97 USD cho mỗi 100 dặm.

Tương tự, ở phân khúc giá trung bình (ví dụ: Chevy Malibu, Honda Accord), xe điện tốn 12.62 USD (sạc tại nhà) và 16.10 USD (sạc thương mại), trong khi xe hơi chạy xăng tốn 11.08 USD cho mỗi 100 dặm.

Xe tải hạng nhẹ cho thấy khoảng cách hẹp hơn, với xe điện sạc tại nhà ở mức 17.72 USD và xăng ở mức 17.58 USD cho mỗi 100 dặm. EV sạc thương mại tăng lên 26.38 USD.

Những chiếc xe điện sang trọng (ví dụ: Tesla Model X) tốn 13.5 USD (sạc tại nhà) và 17.81 USD (sạc thương mại) cho mỗi 100 dặm sạc, trong đó loại sạc tại nhà vượt trội các loại xe tương ứng chạy bằng xăng, vốn tốn 17.56 USD để chạy.

Những phát hiện này dựa trên một nghiên cứu trước đó vào tháng 01/2023 của cùng một nhóm, trong đó phát hiện ra rằng chi phí năng lượng tăng và giá xăng giảm trong quý 4/2022 khiến chi phí sạc xe điện lần đầu tiên cao hơn chi phí nhiên liệu cho các xe chạy bằng khí đốt trong 18 tháng.