Cuộc khủng hoảng khí đốt sẽ tồi tệ hơn sau khi Âu Châu đốt cạn nguồn dự trữ

REUTERS

HELSINKI/BRUSSELS — Hôm 05/10, người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết, vào năm tới Âu Châu có thể phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng năng lượng còn nghiêm trọng hơn sau khi tiêu thụ hết cạn các bồn khí đốt tự nhiên để dùng cho mùa đông lạnh giá năm nay, trong bối cảnh EU đang tìm cách làm cuộc khủng hoảng nhẹ bớt.

Các nước Âu Châu đã đổ đầy các bồn chứa lên đến khoảng 90% sức chứa sau khi Nga cắt nguồn cung cấp khí đốt để đáp trả các lệnh trừng phạt của phương Tây vì xâm lược Ukraine.

Giá khí đốt, vốn đã tăng mạnh trong những tháng sau cuộc xâm lược hồi tháng Hai, đã giảm xuống. Nhưng điều đó có thể là trong ngắn hạn vì các nước tranh nhau mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) và các lựa chọn khác thay cho việc mua khí đốt qua đường ống của Nga.

Để giải quyết khó khăn này, Liên minh Âu Châu đang xem xét một mức trần giá cho khí đốt – một vấn đề đã gây chia rẽ khối gồm 27 quốc gia này do một số nước lo ngại làm vậy có thể khiến việc mua được nguồn cung khó khăn hơn.

Ông Fatih Birol, giám đốc điều hành IEA có trụ sở tại Paris, cho biết: “Với các kho dự trữ khí đốt hầu như đạt mức 90% sức chứa, Âu Châu sẽ qua khỏi mùa đông này với một số trầy trật miễn là không có xáo trộn nào về mặt chính trị hoặc kỹ thuật.”

Những thách thức thực sự mà Âu Châu, trước kia phụ thuộc vào Nga khoảng 40% lượng khí đốt tự nhiên, phải đối mặt sẽ bắt đầu vào tháng Hai hoặc tháng Ba [2023] – khi kho chứa cần được bơm đầy trở lại, vì nhu cầu tiêu thụ cao trong mùa đông đã rút kho dự trữ xuống chỉ còn 25–30%.

Ông Birol nói với các ký giả ở Phần Lan, “Mùa đông năm nay khó khăn nhưng mùa đông năm sau cũng có thể rất khó khăn.”

Các chính phủ Âu Châu đã tiến hành hỗ trợ người tiêu dùng trước tác động của giá cả đắt đỏ hơn. Hôm 05/10, Đức cho biết họ sẽ trợ giá hóa đơn tiền điện vào năm tới bằng cách trả khoảng 13 tỷ euro (12.8 tỷ USD) cho phí sử dụng do bốn công ty truyền tải lưới điện công suất cao (TSO) thâu.

Phí này nằm trong hóa đơn tiền điện, chiếm khoảng 10% tổng chi phí đối với khách hàng bán lẻ và một phần ba đối với các công ty công nghiệp trong các lĩnh vực như thép hoặc hóa chất.

Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck cho biết sự can thiệp của Berlin sẽ ổn định mức phí này, nếu không mức phí sẽ tăng gấp ba lần do giá điện bán sỉ cao bất thường và chi phí hoạt động của những TSO này tăng lên.

Cho đến khi cuộc chiến Ukraine nổ ra hồi cuối tháng Hai, đường ống Nord Stream 1 bên dưới Biển Baltic nối từ Nga đến Đức là một trong những nguồn cung cấp khí đốt chính cho Tây u.

Tương tự như Nord Stream 1, Nord Stream 2 gồm hai đường ống riêng biệt chứa khí đốt nhưng chưa từng được phép phân phối nguồn khí đốt cho Âu Châu vì Đức đã đình chỉ việc cấp phép cho đường ống này ngay trước khi Nga xâm lược Ukraine hôm 24/02.

Những gì mà phương Tây và Nga cho là sự phá hoại gây ra những điểm rò rỉ lớn đã vô hiệu hóa ba trong số bốn đường ống này. Ngoài ra, hôm 04/10, các nhà chức trách Đan Mạch cho biết đường ống thứ tư đã bị giảm áp lực.

Sự phá hoại

Hôm 30/09, Tổng thống Vladimir Putin đã đổ lỗi cho Hoa Kỳ và các nước đồng minh; Hoa Thịnh Đốn đã bác bỏ những cáo buộc này. Hôm trước, Nga đã lên án cái mà họ gọi là các giả thuyết “ngớ ngẩn” tại phương Tây cho rằng chính Nga đã phá hoại các đường ống này trong các vụ nổ.

Hôm 05/10, Điện Kremlin cho biết Nga phải được tham gia vào cuộc điều tra về các vụ rò rỉ, trong khi một trong những đồng minh của ông Putin cho biết họ nhớ lại vụ tấn công cơ sở hạ tầng dầu mỏ do Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ hậu thuẫn ở Nicaragua năm 1983.

Về phần mình, người đứng đầu Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen cho biết các nước EU cần tăng cường bảo vệ cơ sở hạ tầng trọng yếu của họ bằng cách tiến hành các cuộc kiểm tra tính ổn định của hệ thống và sử dụng hệ thống giám sát vệ tinh để phát hiện các mối đe dọa tiềm tàng.

Hôm 30/09, bà đã nói tại Nghị viện Âu Châu trước một cuộc họp gồm các nhà lãnh đạo khối 27 quốc gia EU tại Prague – nơi họ tranh luận về kế hoạch mức trần giá của EU.

Tuy các chi tiết vẫn chưa được làm rõ, nhưng đa phần các nước xem đó là một cách để đối phó với lạm phát đã ủng hộ ý tưởng này. Tuy nhiên, kế hoạch này đã vấp phải sự phản đối từ Đức, Đan Mạch, và Hà Lan do lo ngại việc bảo đảm nguồn cung cấp sẽ khó khăn hơn.

Trong bài diễn văn của mình, bà Von der Leyen cho biết các nước cũng nên bắt đầu cùng nhau mua khí đốt để tránh việc các nước thành viên EU đấu thầu với nhau trên thị trường thế giới khiến giá cao hơn.

Các căng thẳng trước đây ở thị trường khí đốt đã dịu đi khi hôm 05/10 công ty năng lượng Gazprom của Nga khôi phục lại hoạt động vận chuyển khí đốt tới Ý thông qua Áo, sau khi công ty năng lượng do nhà nước kiểm soát này tạm dừng nguồn cung hồi cuối tuần qua vì các vấn đề pháp lý.

Tuy nhiên, cũng trong ngày 05/10, Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak cho biết Nga có thể cắt giảm sản lượng dầu để bù đắp những tác động tiêu cực từ mức trần giá do phương Tây áp đặt do các hoạt động của Moscow ở Ukraine.

Kế hoạch áp giá trần do Nhóm Bảy quốc gia thịnh vượng (G-7) đồng thuận kêu gọi các nước tham gia từ chối cung cấp dịch vụ bảo hiểm, tài chính, môi giới, hàng hải, và các dịch vụ khác cho các lô dầu có giá cao hơn mức giá trần chưa-được-xác-định đối với dầu thô và sản phẩm dầu mỏ.