Cựu Thị trưởng: San Francisco điêu tàn là do điều hành kém cỏi

Sophie Li và Siyamak Khorrami

Khi ngồi trên ghế bành nhắc về cảnh sắc tươi đẹp một thời và nền văn hóa đa dạng của San Francisco, cựu thị trưởng Frank Jordan 88 tuổi trở nên càng lúc càng đau lòng.

Ông Jordan, giữ chức thị trưởng thành phố từ năm 1992 đến 1996, nói trong một tập “California Insider” của EpochTV gần đây rằng nguyên nhân sâu xa đằng sau các vấn đề của thành phố hiện nay – tình trạng vô gia cư, tội phạm, và những khó khăn kinh tế – bắt nguồn từ việc quản lý kém cỏi ngân sách thành phố và các chính sách kém hiệu quả của các nhà lãnh đạo dân cử. 

Theo văn phòng của Thị trưởng London Breed, hồi tháng Bảy, bà đã ký ngân sách thành phố và quận trị giá 14.6 tỷ USD/năm cho hai tài khóa tiếp theo trong bối cảnh [thành phố phải đối mặt với] khoản thâm hụt 780 triệu USD trong hai năm. San Francisco hoạt động với hình thức quận và thành phố hợp nhất (consolidated city and county), và Ban Giám sát [Quận] đóng vai trò tương tự Hội đồng Thành phố.

Theo văn phòng thị trưởng, mức ngân sách cao kỷ lục này gồm 3.2 tỷ USD cho y tế công cộng, hơn 780 triệu USD cho cảnh sát, gần 700 triệu USD cho người vô gia cư, và gần 600 triệu USD cho quản trị thành phố.

Ông Jordan nói, “Đối với một thành phố chỉ có diện tích 49 dặm vuông (126 km vuông), mà có đến 39,000 công chức trong thành phố. Đối với tôi thật là thái quá. Tòa thị chính đã trở thành văn phòng tuyển dụng.” 

Ngoài ra, ông cho biết, chi tiêu của thành phố giống như một “cái hố không đáy”, đặc biệt là về tình trạng vô gia cư và các vấn đề liên quan.

Theo số liệu năm 2022, ước tính có khoảng 7,754 người vô gia cư sống ở San Francisco. Ông Jordan cho biết điều đó có nghĩa thành phố phải bỏ ra hàng chục ngàn dollar mỗi năm cho mỗi người vô gia cư, nhưng số tiền đó không được trao trực tiếp cho họ.

“Chúng ta có 59 tổ chức bất vụ lợi khác nhau đang làm việc với các tổ chức nhà ở và người vô gia cư của chúng ta trong thành phố,” ông nói. “Và họ đang [sử dụng] 70 khách sạn khác nhau… để cung cấp nhà cho thuê [miễn phí] cho những người vô gia cư trên đường phố San Francisco.”

Ông Jordan chỉ trích cách giải quyết của thành phố và nói rằng với hơn 70% người vô gia cư của thành phố bị các vấn đề về sức khỏe tâm thần, rượu, hoặc liên quan đến ma túy – điều đó không an toàn cho họ và các khách sạn.

Ông nói rằng những người vô gia cư “đang đánh nhau với người ta ở hành lang, phóng hỏa, [và] gây rối… Có khoảng 30 khách sạn đang kiện thành phố vì tất cả những thiệt hại đã xảy ra trong các khách sạn.” 

Theo báo cáo tình trạng ngân sách tài khóa 2022–2023, được công bố vào tháng Hai, số tiền ước tính mà thành phố phải trả cho các khách sạn bị hư hại có thể lên tới 26 triệu USD.

Ngoài ra, ông cho biết thành phố và quận cần phải có trách nhiệm hơn về những khoản chi tiêu đó.

“Đâu là kết quả tích cực lâu dài có thể đo lường được từ số tiền chúng ta đang chi ra?” ông nói. “Còn đây giống như một cái hố không đáy. Chúng ta chỉ đang kéo dài vấn đề vô gia cư. Chứ không phải là chúng ta đang giải quyết chúng.”

Để thực sự giải quyết những vấn đề như vậy, ông Jordan cho biết, thành phố cần xây thêm các khu chăm sóc sức khỏe tâm thần trong bệnh viện và sắp xếp nhà ở theo nhóm có sự giám sát 24/24, thay vì sử dụng các khách sạn riêng lẻ không có quy định rõ ràng.

Ngoài ra, ông nói rằng những người cần cai nghiện hoặc có vấn đề về nghiện rượu có thể “làm việc ở ngoài trời”, chẳng hạn như trong các trang trại, “và trong một môi trường tốt hơn, lành mạnh hơn cho họ, nhưng cũng không để họ trên đường phố và trước các ngôi nhà ở San Francisco.”

Số liệu thống kê của cơ quan giám định y tế của thành phố và quận chỉ ra rằng khoảng 2,500 người đã tử vong do dùng ma túy quá liều ở San Francisco kể từ năm 2020 đến tháng 07/2023. Trong khi đó kể từ 2020, thành phố đã báo cáo 1,237 trường hợp tử vong do COVID-19.

Ngoài ra, ông nêu lên phong trào Black Lives Matter năm 2020 trên toàn quốc và quyết định cắt ngân sách cho cảnh sát của bà Breed đã làm tổn hại đến an toàn công cộng của thành phố.

“[Các cảnh sát cảm thấy rằng họ bị cắt ngân sách đầu tiên, họ bị hạ thấp phẩm giá, và sau đó họ mất tinh thần,” ông nói. “Điều xảy ra là, trong ba năm qua, [hàng trăm] nhân viên đã rời khỏi sở cảnh sát, và nhiều người trong đó đã dứt khoát từ chức. Các nhân viên cảnh sát bây giờ nói rằng ‘thay vì được xem là vô tội cho đến khi bị chứng minh là có tội, chúng tôi [bị xem là] có tội cho đến khi chứng minh được mình vô tội.’”

Theo dữ liệu của sở cảnh sát thành phố, số lượng nhân sự của cơ quan này đang ở mức thấp kỷ lục, với 500 vị trí tuyển dụng và số lượng ứng viên cũng giảm.

Ông nói, tốt hơn nên giải quyết hành vi sai trái của cảnh sát bằng cách xem xét từng trường hợp riêng.

Ông Jordan cũng cho biết, tình trạng thiếu hụt cảnh sát cũng góp phần khiến tội phạm trong thành phố tăng mạnh, khiến một số doanh nghiệp phải rời đi do môi trường không an toàn và thất thu.

Trong vài năm qua, một số nhà bán lẻ lớn như Nordstrom, Saks Off 5th, Anthropologie, Office Depot, H&M, Westfield, và hơn chục công ty khác đã quyết định ngừng hoạt động trong thành phố này. Whole Foods Market đã đóng cửa một cửa hàng của mình chỉ một năm sau khi mở cửa do lo ngại về an toàn.

Ông Jordan nhấn mạnh tầm quan trọng của vai trò phục vụ công chúng của một chính trị gia và cho rằng việc xã hội thiếu các giá trị truyền thống Mỹ cũng góp phần gây ra các hiện tượng như vô gia cư, sử dụng ma túy, trộm cắp, và cướp giật.

Mặc dù rất buồn trước hiện trạng của thành phố, cựu thị trưởng nói rằng ông vẫn hy vọng cuối cùng người dân sẽ làm điều đúng đắn cho thành phố này.