Đại diện Thương mại Katherine Tai: Hoa Kỳ đối diện với ‘những thách thức rất lớn’ từ Trung Quốc

Hôm 26/05, Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Katherine Tai cho biết Hoa Kỳ vẫn phải đối diện với “những thách thức rất lớn” trong các hoạt động về kinh tế và thương mại với Trung Quốc.

Theo văn phòng của bà Tai, bà đã nói chuyện với hãng thông tấn Reuters trong một cuộc phỏng vấn trước cuộc điện đàm trực tuyến đầu tiên của bà với Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc (Liu He), một cuộc họp mà trong đó bà đã đưa ra “các vấn đề cần quan tâm.”

Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) cho biết rằng, “Trong cuộc trao đổi thẳng thắn của họ, Đại sứ Tai đã thảo luận về các nguyên tắc thương mại lấy người lao động làm trung tâm của chính phủ ông Biden-bà Harris và quá trình đánh giá đang diễn ra về mối liên kết thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc, đồng thời nêu ra các vấn đề đáng quan tâm.”

Bộ Thương mại Trung Quốc đã mô tả các cuộc đàm phán này là “một sự trao đổi thẳng thắn, thực tiễn, và mang tính xây dựng.”

Cuộc họp này đã đánh dấu sự tham gia chính thức đầu tiên giữa những nhà lãnh đạo thương mại của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới kể từ khi Tổng thống (TT) Hoa Kỳ Joe Biden nhậm chức vào hồi tháng 01/2021.

Sự kiện này diễn ra vào thời điểm TT Biden đã chỉ trích gay gắt Trung Quốc về các vấn đề vi phạm nhân quyền và tìm cách tập hợp Nhóm 7 (G-7) quốc gia đồng minh giàu có của mình để thành lập một mặt trận thống nhất chống lại Trung Quốc.

Cách giải quyết đại dịch COVID-19 của Trung Quốc—đại dịch hiện đã cướp đi sinh mạng của hơn 3 triệu người trên toàn thế giới—cũng đã khiến Hoa Kỳ và các đồng minh của họ tức giận.

Cũng trong ngày 26/05, TT Biden đã ra lệnh cho các trợ lý điều tra những giả thuyết khác nhau do các cơ quan tình báo Hoa Kỳ xác nhận về nguồn gốc của virus, bao gồm cả khả năng xảy ra một vụ tai nạn trong phòng thí nghiệm ở Trung Quốc. Trung Quốc cho biết họ ủng hộ một “cuộc điều tra kỹ lưỡng” nhưng cảnh báo Hoa Kỳ nên tránh chính trị hóa vấn đề này.

Chính phủ TT Biden đang tiến hành một cuộc đánh giá toàn diện chính sách thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc, trước khi thỏa thuận Giai đoạn 1 hết hạn vào cuối năm 2021.

Những thách thức ‘vẫn còn đó’

Bà Tai nói với Reuters rằng thỏa thuận thương mại Giai đoạn 1 là quan trọng nhưng chỉ là một phần của một mối quan hệ phức tạp.

Bà Tai cho biết, “Những thách thức tổng thể mà chúng tôi gặp phải với Trung Quốc cũng vẫn còn đó và chúng rất lớn.”

Hai nước đã ký thỏa thuận thương mại này vào tháng 01/2020—ngay trước khi đại dịch COVID-19 bắt đầu. Thỏa thuận này kêu gọi Trung Quốc gia tăng việc mua các sản phẩm nông nghiệp, các sản phẩm chế tạo, năng lượng, và các dịch vụ từ Hoa Kỳ lên 200 tỷ USD trong năm 2020 và 2021, so với mức của năm 2017.

Thỏa thuận này đã giải tỏa bớt căng thẳng cho cuộc chiến thuế quan kéo dài hai năm giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc do cựu TT Donald Trump tiến hành nhằm mục đích thay đổi các chính sách thương mại của Trung Quốc, mặc dù thuế quan vẫn áp dụng đối với hàng trăm tỷ USD hàng thương mại.

Chính phủ TT Biden đã hứa hẹn sẽ đối phó mạnh mẽ với mô hình kinh tế do nhà nước điều hành của Trung Quốc, bằng các khoản đầu tư mới vào lĩnh vực đổi mới để duy trì lợi thế công nghệ của Hoa Kỳ.

Mục tiêu mua hàng hóa Hoa Kỳ của Trung Quốc mới đạt khoảng 60% so với cam kết mua hàng năm 2020, và vẫn đang chậm trễ trong việc nhập cảng hàng hóa năm 2021, trong khi chỉ còn hơn sáu tháng để hoàn thành thỏa thuận kéo dài hai năm này.

Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson thì, cho đến hết năm 2020, tổng kim ngạch nhập cảng của Trung Quốc đối với các sản phẩm được bảo hộ từ Hoa Kỳ là 99.9 tỷ USD, so với mức cam kết là 173.1 tỷ USD.

Trung Quốc cũng đồng ý giảm bớt các rào cản trong lĩnh vực dịch vụ tài chính và các quy định về công nghệ sinh học nông nghiệp, cũng như thực hiện các bước để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của Hoa Kỳ.

Thỏa thuận này đã không giải quyết được những lo ngại căn bản của Hoa Kỳ về chuyển giao công nghệ và các khoản trợ cấp khổng lồ cho các doanh nghiệp nhà nước—những vấn đề mà chính phủ cựu TT Trump nói rằng họ sẽ giải quyết trong một thỏa thuận thương mại giai đoạn hai.