• NGÔN NGỮ KHÁC
    • UNITED STATES
    • CANADA
    • AUSTRALIA
    • UK, EUROPE
    • Chinese
    • Czech
    • Dutch
    • English
    • French
    • German
    • Hebrew
    • Indonesian
    • Italian
    • Japanese
    • Korean
    • Persian
    • Polish
    • Portuguese
    • Romanian
    • Russian
    • Slovak
    • Spanish
    • Swedish
    • Turkish
    • Ukrainian
  • GIỚI THIỆU
Epoch Times Tiếng Việt
Thứ sáu, 11/07/2025
EPOCH TIMES Tiếng Việt
EPOCH TIMES Tiếng Việt
EPOCH TIMES Tiếng Việt
  • Home
  • Premium
  • Hoa Kỳ
  • Trung Quốc
  • Việt Nam
  • Đông Dương
  • Tây Dương
  • Bình luận
  • Sức Khỏe
  • ETV Video
  • Tài Chính – Kinh Tế
  • Văn Hóa & Nghệ Thuật
  • Đời Sống
  • Khoa học
  • Công nghệ
  • More
ETV Rao vặt Premium Podcast Facebook Youtube
  • BÌNH LUẬN
  • HOA KỲ
  • MỸ - TRUNG
  • TRUNG QUỐC
  • ĐÔNG DƯƠNG
    • Á Châu
    • Úc Châu
    • Việt Nam
  • TÂY DƯƠNG
  • TÀI CHÍNH
  • VĂN HÓA & NGHỆ THUẬT
  • ĐỜI SỐNG
  • SỨC KHOẺ
  • KHOA HỌC
  • VIDEO
  • TIN MỚI NHẤT
  • TIN TIÊU ĐIỂM
  • TIN CHỌN LỌC
  • BẢN TIN ĐẶC BIỆT
  • ETV VĂN HÓA & NGHỆ THUẬT
  • ETV SỨC KHỎE
  • NGHỆ THUẬT SHEN YUN
  • SHEN YUN ZUO PIN new
  • Google connect icon
ĐẶT MUA BÁO IN
Mới nhất Tiêu điểm  Bình luận Share Email

Đại sử gia Tư Mã Thiên – Cha đẻ bộ lịch sử đầy đủ đầu tiên của Trung Hoa

BTV Epoch Times Tiếng Việt
BTV Epoch Times Tiếng Việt
Thứ bảy, 18/9/2021
bigger smaller Báo lỗi

Tư Mã Thiên (司馬遷) sinh vào khoảng năm 145 trước Công nguyên vào thời nhà Hán (漢朝) (206 TCN–220 SCN). Ông được xem là sử gia đầu tiên và vĩ đại nhất của Trung Hoa với tác phẩm đồ sộ Sử Ký (史記), hay còn gọi là Thái Sử Công Thư (Sách của quan Thái Sử).

Tư Mã Thiên lớn lên trong một gia đình có truyền thống làm sử quan lâu đời. Cha của ông là Tư Mã Đàm, từng giữ chức Thái sử lệnh dưới thời vua Hán Vũ Đế.

Tư Mã Đàm chịu trách nhiệm theo dõi thiên văn và lịch pháp cho các buổi lễ, cũng như ghi chép thường nhật về các sự kiện trong triều. Từ nhỏ, Tư Mã Thiên chăm chỉ nghiên cứu lịch sử và các tác phẩm kinh điển dưới sự hướng dẫn của cha ông. 

Vào năm 126 TCN, Tư Mã Đàm đã sắp xếp một chuyến ngao du khắp Trung Hoa cho người con trai Tư Mã Thiên, khi ấy mới 20 tuổi. Trong chuyến đi, Tư Mã Thiên đã đến thăm những di tích cổ và lăng mộ của các bậc quân vương vĩ đại trong lịch sử. Ông đã nghiên cứu chuyên sâu một bộ sưu tập với rất nhiều ghi chép lịch sử, bao gồm cả những ghi chép của Khổng Tử, và thu được rất nhiều lợi ích từ chuyến đi này.

Đại sử gia Tư Mã Thiên – Cha đẻ bộ lịch sử đầy đủ đầu tiên của Trung Hoa
Một nhà sử học cần phải độc lập và đưa ra những ghi chép khách quan và thấu đáo về các sự kiện lịch sử – đây là quan điểm của đại sử gia Tư Mã Thiên (Ảnh: Blue Hsaio/Epoch Times)

Một sử gia độc lập

Khi trở về kinh đô, Tư Mã Thiên được bổ nhiệm giữ chức Lang trung và cùng Hán Vũ Đế tuần du đến các vùng khác nhau trên cả nước. Bất cứ nơi nào đi qua, sử gia Tư Mã Thiên đều thu thập và biên soạn các ghi chép lịch sử địa phương.

Khoảng năm 110 TCN, Tư Mã Đàm lâm bệnh. Trước đó, ông đã khởi xướng một dự án đầy tham vọng là viết lại bộ lịch sử hoàn chỉnh đầu tiên của Trung Hoa, trải dài hơn 2,000 năm từ triều đại của Hiên Viên Hoàng đế đến triều đại của Hán Vũ Đế.

Trước khi lâm chung, Tư Mã Đàm tha thiết mong con trai tiếp tục sứ mệnh quan trọng này. Tư Mã Thiên hứa sẽ hoàn thành ước nguyện của cha.

Sau này, ông kế thừa cha giữ chức Thái sử lệnh.

Ad

Tư Mã Thiên tin rằng các sử gia cần phải độc lập, khách quan, thay vì phục vụ theo ý muốn của hoàng đế.

Để ghi chép các nhân vật và sự kiện lịch sử một cách khách quan và công bằng, Tư Mã Thiên đã dành trọn thời gian và tâm huyết để thu thập và xác minh các dữ kiện lịch sử, cố gắng hết sức để bảo đảm rằng những ghi chép là toàn diện và không thiên vị.

Một thách thức mà Tư Mã Thiên phải đối mặt là làm thế nào để ghi lại những việc làm của các hoàng đế hiện tại cũng như trong quá khứ. Ông quyết định ghi lại mọi thứ, bất kể việc tốt hay xấu và điều này đã làm phật lòng Hán Vũ Đế.

Nhẫn nhục để hoàn thành tâm nguyện

Vào năm 99 TCN, tướng Lý Lăng đầu hàng Hung Nô, đối thủ quân sự ở phía Bắc của nhà Hán, sau khi bị bắt trong một trận chiến oanh liệt dù thua thiệt về lực lượng. Có kẻ dèm pha rằng ông đã bắt đầu huấn luyện người Hung Nô. Điều này khiến Hán Vũ Đế vô cùng phẫn nộ, và xem Lý Lăng là kẻ phản bội.

Trước triều đình, Tư Mã Thiên là vị quan duy nhất đứng ra bênh vực Lý tướng quân. Vô cùng tức giận, Hán Vũ Đế hạ lệnh tống giam Tư Mã Thiên chờ xử tử vì tội phạm thượng.

Hình phạt sau đó đã được giảm nhẹ, Tư Mã Thiên bị giam vào ngục và phải chịu cung hình. Mặc dù có vẻ nhẹ hơn, nhưng phạm nhân chịu hình phạt này thường tự vẫn để giữ danh dự.

Cung hình là một hình phạt cực kỳ nhục nhã, vì bổn phận của người con trai theo quan niệm Nho gia là giữ gìn sự toàn vẹn của cơ thể mà cha mẹ đã trao cho mình, nên hầu hết đàn ông sẽ tự sát chứ không chấp nhận nhục hình.

Dẫu vậy, để hoàn thành bộ Sử Ký vĩ đại và thực hiện lời hứa với cha, Tư Mã Thiên đã chấp nhận chịu đựng sự sỉ nhục thay vì tự kết liễu cuộc đời mình.

Một tác phẩm đồ sộ phi thường

Năm 91 TCN, ở tuổi 55, Tư Mã Thiên cuối cùng đã hoàn thành bộ Sử Ký. Đó là thành quả của hơn 10 năm miệt mài làm việc.

Sử Ký là một kiệt tác lịch sử phi thường, bộ lịch sử hoàn chỉnh đầu tiên của Trung Hoa, trải dài từ thời đại sơ khai của Ngũ Đế, qua các triều đại Hạ, Thương, Chu, và Tần, qua nhiều thế kỷ cho đến thời của Tư Mã Thiên.

Tác giả biên soạn, sắp xếp các nguồn sử liệu phức tạp và đôi khi mâu thuẫn thành một bộ sách hoàn chỉnh, dựa trên nhiều nguồn khác nhau. Với hơn 520,000 từ, nó chứa đựng trong đó hơn 2,000 năm lịch sử.

Sử Ký độc đáo ở chỗ, thay vì ghi lại lịch sử theo thứ tự thời gian dựa trên các sự kiện, nó lại kết nối lịch sử dựa trên những nhân vật trọng yếu có liên quan.

Ad

Qua 130 thiên sách, tác phẩm trình bày các sự kiện lịch sử chia theo 5 phần gồm Bản Kỷ (tiểu sử của các triều đại và các quân vương); Biểu (mốc thời gian của các sự kiện); Thư (lễ, nhạc, lịch pháp, thiên văn…); Thế Gia (gia phả của các gia tộc nổi tiếng); Liệt Truyện (tiểu sử của các nhân vật lịch sử nổi bật), và kết thúc bằng một tự truyện của chính Tư Mã Thiên.

Ngoài ra, không giống như các bộ sử trước đây, vốn được viết thành biên niên sử chính thức của triều đình dưới sự giám sát của hoàng gia, Sử Ký được viết một cách độc lập.

Ghi chép trong Sử Ký còn bao gồm các bậc hoàng đế, thành viên hoàng tộc, quan lại quý tộc, gia đình phong kiến, và thậm chí cả những thường dân nổi tiếng với những nguyên tắc đạo đức cao thượng và những câu chuyện nổi bật.

Tác phẩm cũng bao hàm các luận thuyết có giá trị về các chủ đề khác nhau của thời đó, bao gồm lễ, nhạc, lịch pháp, thiên văn, văn học và kinh tế.

Ad

Những câu nói nổi tiếng của Tư Mã Thiên trong Sử Ký như “không ghi chép gì khác ngoài sự thật”; “không khoe khoang và không che đậy” đã được các nhà sử học Trung Hoa đánh giá cao.

Dù trải qua nhiều khó khăn và phải chịu đựng bao thử thách khắc nghiệt, Tư Mã Thiên vẫn luôn chính trực và kiên định theo đuổi những chuẩn mực đạo đức trong cả công việc và cuộc sống.

Với việc tạm gác tự trọng cá nhân sang một bên, Tư Mã Thiên đã để lại cho hậu thế một bản ghi chép lịch sử xuất sắc, đầy đủ của Trung Hoa giai đoạn sơ kỳ.

Tanya Harrison
Hải Long biên dịch

share iconCHIA SẺ
Chia sẻ bài viết này tới bạn bè của bạn
Tin chọn lọc
Bút pháp nghệ thuật và Tu dưỡng tinh thần: Đông-Tây tương phùng

Bút pháp nghệ thuật và Tu dưỡng tinh thần: Đông-Tây tương phùng

  • 04/8/2024
6 bài tập đơn giản chữa chứng gù lưng

6 bài tập đơn giản chữa chứng gù lưng

  • 04/8/2024
Chữa táo bón và bệnh trĩ: 1 huyệt vị + 1 bài tập + 2 loại trái cây

Chữa táo bón và bệnh trĩ: 1 huyệt vị + 1 bài tập + 2 loại trái cây

  • 03/8/2024
Bác sĩ Nhật Bản giảm 10kg trong 2 tháng nhờ bỏ bánh mì ra khỏi bữa sáng

Bác sĩ Nhật Bản giảm 10kg trong 2 tháng nhờ bỏ bánh mì ra khỏi bữa sáng

  • 03/8/2024
Ăn trứng như thế nào để tốt cho sức khỏe?

Ăn trứng như thế nào để tốt cho sức khỏe?

  • 02/8/2024
Nghiên cứu mới bác bỏ quan niệm uống rượu giúp kéo dài tuổi thọ

Nghiên cứu mới bác bỏ quan niệm uống rượu giúp kéo dài tuổi thọ

  • 02/8/2024
Bức tranh ‘Carnation, Lily, Lily, Rose’: Hành trình họa sỹ John Singer Sargent tìm lại chính mình

Bức tranh ‘Carnation, Lily, Lily, Rose’: Hành trình họa sỹ John Singer...

  • 01/8/2024
Không phải các loại mỡ trong cơ thể đều như nhau

Không phải các loại mỡ trong cơ thể đều như nhau

  • 01/8/2024
Ngủ trưa nhiều làm gia tăng nguy cơ bệnh tim mạch và Alzheimer

Ngủ trưa nhiều làm gia tăng nguy cơ bệnh tim mạch và Alzheimer

  • 01/8/2024
Hỏa Diệm Sơn

Hỏa Diệm Sơn

  • 01/8/2024
6 bài tập thể dục có tác dụng chống trầm cảm

6 bài tập thể dục có tác dụng chống trầm cảm

  • 31/7/2024
7 vấn đề an toàn cần lưu ý khi nhuộm tóc

7 vấn đề an toàn cần lưu ý khi nhuộm tóc

  • 31/7/2024
Cách ăn uống của người cha ảnh hưởng sức khỏe của con cháu như thế nào?

Cách ăn uống của người cha ảnh hưởng sức khỏe của con cháu như thế nào?

  • 30/7/2024
Từ nền Cộng hòa đến Chế độ độc tài: Sự trỗi dậy của Sulla

Từ nền Cộng hòa đến Chế độ độc tài: Sự trỗi dậy của Sulla

  • 30/7/2024
Thiếu vitamin D liên quan đến bệnh sâu răng ở người cao tuổi

Thiếu vitamin D liên quan đến bệnh sâu răng ở người cao tuổi

  • 30/7/2024
5 bài tập đơn giản giúp bạn quản lý bệnh tiểu đường

5 bài tập đơn giản giúp bạn quản lý bệnh tiểu đường

  • 29/7/2024
Vẽ tranh: Nghệ thuật của sự lắng nghe và khám phá

Vẽ tranh: Nghệ thuật của sự lắng nghe và khám phá

  • 29/7/2024
Nghiên cứu: Bên trong sao neutron tồn tại vật chất lạ siêu đặc

Nghiên cứu: Bên trong sao neutron tồn tại vật chất lạ siêu đặc

  • 29/7/2024
Bạn dễ ngất xỉu khi đi xét nghiệm máu?

Bạn dễ ngất xỉu khi đi xét nghiệm máu?

  • 29/7/2024
Ăn chay và ăn trái cây mà vẫn bị gan nhiễm mỡ? Một loại trà có thể hữu ích

Ăn chay và ăn trái cây mà vẫn bị gan nhiễm mỡ? Một loại trà có thể hữu ích

  • 28/7/2024
Xem thêm
CHIA SẺ
Gửi mail Copy
Shen Yun Zuo Pin
Tin Mới Nhất

    Tin nổi bật

    • Cập nhật giá vàng mới nhất hôm nay

      Cập nhật giá vàng mới nhất hôm nay
    • Bệnh bạch hầu: Nguyên nhân và cách nhận biết

      Bệnh bạch hầu: Nguyên nhân và cách nhận biết
    • VF 5 bắt đầu được bán tại Indonesia, giá quy đổi thấp hơn tại Việt Nam

      VF 5 bắt đầu được bán tại Indonesia, giá quy đổi thấp hơn tại Việt Nam
    • Thành tâm hướng Phật, được bảo hộ biến nguy thành an

      Thành tâm hướng Phật, được bảo hộ biến nguy thành an
    • Tại sao người xưa treo ngải cứu và xương bồ trước cửa nhà vào ngày Tết Đoan ngọ?

      Tại sao người xưa treo ngải cứu và xương bồ trước cửa nhà vào ngày Tết Đoan ngọ?
    AdAds by ETV
    AdAds by ETV
    KẾT NỐI VỚI CHÚNG TÔI
    • Google connect icon
    Epoch Times Tiếng Việt
    Premium Podcast Facebook Youtube
    • TIN MỚI NHẤT
    • TIN TIÊU ĐIỂM
    • TIN CHỌN LỌC
    • ETV VĂN HÓA & NGHỆ THUẬT
    • ETV SỨC KHỎE
    • NGHỆ THUẬT SHEN YUN
    • SHEN YUN ZUO PIN
    36 QUỐC GIA, 22 NGÔN NGỮ
    • English
    • Chinese
    • Spanish
    • Hebrew
    • Japanese
    • Korean
    • Indonesian
    • French
    • German
    • Italian
    • Portuguese
    • Swedish
    • Dutch
    • Russian
    • Ukrainian
    • Romanian
    • Czech
    • Slovak
    • Polish
    • Turkish
    • Persian
    • Vietnamese
    TẢI APP CỦA CHÚNG TÔI
    app-store app-store
    • BÌNH LUẬN
    • HOA KỲ
    • MỸ - TRUNG
    • TRUNG QUỐC
    • ĐÔNG DƯƠNG
      • Á Châu
      • Úc Châu
      • Việt Nam
    • TÂY DƯƠNG
    • TÀI CHÍNH - KINH TẾ
    • VĂN HÓA & NGHỆ THUẬT
    • ĐỜI SỐNG
    • SỨC KHỎE
    • KHOA HỌC
    • Liên lạc
    • Giới thiệu
    • Rss Feeds
    • Điều khoản dịch vụ
    • Chính sách bảo mật
    • Chính sách bản quyền
    KẾT NỐI VỚI CHÚNG TÔI
    • Google connect icon
    Copyright © 2020 - 2025 Epoch Times Tiếng Việt
    share iconCHIA SẺ
    Chia sẻ bài viết này tới bạn bè của bạn
    Form Newsletter Subscription

    Đăng ký nhận tin