‘Điều chúng ta làm trong đời sẽ để lại tiếng vang vĩnh cửu’
Cựu Thủ tướng Winston Churchill từng viết: “Không có gì trong đời ly kỳ, phấn khích hơn việc bị nhắm bắn mà không mất mạng.”
Mặc dù tôi là một người hâm mộ ông Churchill, và không có ai từng nhắm bắn tôi, nhưng tôi không đồng ý với quan điểm của ông ấy ở vấn đề này. Yêu và được yêu chắc chắn cũng phấn khích không kém. Việc thừa kế vài triệu USD hay trúng xổ số với giải thưởng lớn cũng có thể khiến ta hào hứng như vậy.
Còn với tôi, thoát chết 3 lần trong vài năm cũng là điều kỳ diệu đầy phấn khích.
Con hươu và trái tim
Hơn hai năm trước, khi tôi đang lái xe từ nhà ở Bắc Carolina đến Virginia trên Xa lộ Liên tiểu bang 81 với tốc độ 74 dặm/giờ, thì một con hươu từ đâu xuất hiện và va vào một bên xe của tôi. Cả chiếc xe và con hươu cái tội nghiệp đều bị thương tích. Nếu là tại một thời điểm khác trong đời, tôi có thể đã nguyền rủa vận rủi này. Nhưng lần này, tôi bước ra khỏi chiếc xe bị hư hại nặng và thầm cảm ơn thế lực siêu nhiên đã giúp tôi thoát nạn. Nếu con hươu va vào chiếc Honda Accord của tôi sớm chút thôi, thì nó sẽ xuyên qua cửa sổ xe, đâm vào tôi và khiến tôi hồn lìa khỏi xác.
Tháng 09/2020, tôi lên kế hoạch cho một chuyến đi về Bắc Carolina. Tôi đã dọn nhà sạch sẽ, đóng gói đồ đạc vào xe, và khi đã đi được 20 dặm thì tôi ngoặt xe từ xa lộ vào bãi đậu xe của một trạm xăng ở Woodstock, Virginia. Trong vài tuần, ngực trái của tôi bị đau, một cơn đau nhói mà tôi đã làm lơ – tôi thường xử sự như một kẻ ngốc trong những vấn đề như vậy.
Dù sao đi nữa, tôi đã ngồi trong xe 5 phút, lặng nghĩ về cơn đau mà dường như có vẻ dần trở nên tồi tệ hơn. Và sau đó, tạm thời ngừng cư xử như một kẻ ngốc, tôi lái xe trở lại trung tâm chăm sóc khẩn cấp của thị trấn Front Royal. Suốt trên đường đi, tôi lo rằng mình có thể qua đời vì trụy tim. Sau khi các nhân viên y tế tiến hành các xét nghiệm khác nhau, bác sĩ thông báo rằng tôi bị viêm khớp sụn sườn, một loại viêm của khung xương sườn trên. Ông ấy kê đơn một số loại thuốc giá rẻ, và tôi rời khỏi phòng khám, bước đi thanh thản với nụ cười trên môi.
Đến phòng cấp cứu
Cơn đau mới nhất là vào giữa tháng 02/2021. Không chỉ có chứng viêm sưng quay trở lại, mà nhịp tim và huyết áp của tôi đều tăng lên, tựa như vài chiếc xe đua lao khỏi vạch xuất phát. Được sự khuyến khích của hai người bạn, và chứng kiến kết quả đo từ máy đo huyết áp mà tôi đã mua, lại một lần nữa, tôi lái xe tới trung tâm y tế khẩn cấp. Một y tá lắng nghe những lời than phiền của tôi, và khuyên tôi nên tới phòng cấp cứu tại bệnh viện địa phương.
Trong vòng 5 tiếng tiếp theo, tôi nằm trên giường bệnh trong một căn phòng không có sách hay tạp chí. Giường tôi đối diện với hành lang, và khi tôi quan sát những người bệnh và những người bị thương đi qua cửa, tôi nghĩ họ là một đoàn diễn hành đáng buồn của nhân loại. Thậm chí càng đáng buồn hơn là, tôi là một thành viên trong đoàn diễn hành đó. Tôi trầm ngâm về những điều ngu ngốc tôi đã làm trong đời – đôi lần hút thuốc, uống quá nhiều rượu vang và những đồ uống có cồn khác, thất bại trong việc tập thể dục hai năm vừa qua – và nghĩ, “Thế đấy, dù có chuyện gì xảy ra, thì mình cũng không thể đổ lỗi cho một ai khác ngoài chính bản thân.”
Một lần nữa, tôi thoát khỏi bản án tử. Bác sĩ khuyên tôi nên thông báo cho bác sĩ gia đình tôi về sự việc đó và các triệu chứng của tôi. Tôi đã làm vậy, và hỏi ông ấy xem tôi có cần bắt đầu sử dụng thuốc giảm huyết áp không. Nếu không thì, tôi có thể ra về.
Một lần nữa, tôi thở phào nhẹ nhõm. Trên đường về, nếu không có tuyết tan và những mảng nước đọng trên mặt đất, tôi có thể đã quỳ xuống và hôn đất mẹ.
Những bài học
Tôi chắc chắn rằng, nhiều độc giả của tôi cũng từng có những trải nghiệm tương tự, những lần mà một cơn bệnh hay một tai nạn có thể đã lấy mạng họ hoặc làm họ thương tật. Khi những tai họa này qua đi, chúng có thể dạy chúng ta, nhắc nhở chúng ta về sự trân quý của cuộc sống, và khiến chúng ta nhìn thế giới này bằng một con mắt khác.
Ví dụ như, nhiều người chúng ta có thể yêu thế giới này nhiều hơn. Cuộc sống thật ngắn ngủi, và thường thì chúng ta quên mất việc trân quý nó. Chúng ta bị cuốn vào những nghĩa vụ và trách nhiệm đến nỗi không nhận thấy những vẻ đẹp cuộc sống xung quanh: một buổi hoàng hôn, nụ cười của một đứa bé, tiếng cười vang của một người trẻ xa lạ tại bàn kế bên trong tiệm cà phê. Trong vòng khoảng 10 năm trở lại đây, tôi đã trân quý hơn những điều nhỏ bé; tuy vậy, con hươu và hai lần đi kiểm tra sức khỏe đã giúp tôi nhận ra tầm quan trọng của việc dành nhiều thời gian hơn cho những thú vui như vậy.
Năm tiếng đồng hồ trên giường bệnh mà không có những thú tiêu khiển khiến tôi suy nghĩ về những người tôi quan tâm và yêu quý. Tôi chắc chắn rằng, một số họ sẽ nhớ tôi nếu tôi nằm dưới ba tấc đất. Con gái tôi và anh bạn John đã nói với tôi rằng họ sẽ tức giận nếu tôi không tự chăm sóc bản thân tốt hơn. Đã đến lúc thay đổi một số thói quen của tôi và hướng đến mục tiêu kéo dài tuổi thọ. Hơn nữa, tôi đã hứa với cô cháu gái 8 tuổi yêu quý và thích thử những điều mới lạ rằng khi con bé 21 tuổi, chúng tôi sẽ tổ chức một bữa tiệc náo nhiệt.
Cuối cùng, tôi tự nhủ mình cần sắp xếp cuộc sống cá nhân trật tự hơn. Nếu tôi đột ngột ra đi, tôi sẽ khiến bọn trẻ rơi vào một mớ bòng bong lớn. Những tài khoản ngân hàng, bảo hiểm nhân thọ, số điện thoại, địa chỉ email của những người bạn, chuẩn bị hậu sự, di chúc: tất cả những điều này cần được ghi lại một cách có trật tự, và tôi sẽ sớm có trong tay một cuốn sổ tay để giúp tôi.
Võ sĩ giác đấu
Buổi sáng sau chuyến phiêu lưu gần đây nhất của tôi, tôi đột nhiên nhớ tới bộ phim “Võ sĩ giác đấu” (Gladiator) mà không vì một lý do cụ thể nào. Bộ phim của Ridley Scott có vài đoạn thoại đáng nhớ về cái chết, và ba trong số đó dường như phù hợp vào thời điểm này.
Trong một phân cảnh, Maximus, vị tướng La Mã bị bắt làm nô lệ và bị buộc phải chiến đấu như một đấu sĩ, nói với thầy của mình, Marcus Aurelius rằng: “Tôi biết một người đàn ông từng nói rằng, ‘Cái chết mỉm cười với tất cả chúng ta. Tất cả những gì chúng ta có thể làm là mỉm cười đáp lại.’”
Nỗi sợ hãi trước cái chết sẽ đến với tất cả chúng ta nhưng nó dường như là một hành động vô dụng. Tuy nhiên, nói về cái chết, tôi đồng ý với một nhận xét của Giovanni Falcone, công tố viên và là vị anh hùng người Sicily đã bị sát hại vào năm 1992 bởi băng đảng Mafia rằng: “Người nào không sợ cái chết chỉ qua đời duy nhất một lần.”
“Khi một người đàn ông nhìn thấy kết cục của bản thân, anh ta muốn biết mục đích của cuộc đời mình.” Marcus Aurelius đã nói thế với Maximus, và vị hoàng đế sau đó đặt câu hỏi mục đích của cuộc đời ông là gì, và người ta sẽ nhớ đến tên tuổi ông ra sao.
Những lời đó khiến tôi suy ngẫm. Mục đích của cuộc đời tôi là gì? Tại sao tôi ở đây? Ý nghĩa của cuộc đời tôi là gì và những người khác sẽ nhớ về tôi như thế nào khi tôi ra đi?
Đó là những câu hỏi lớn của đời người, và tôi vẫn đang ngẫm nghĩ về các đáp án.
Trong đấu trường
Khi Maximus dẫn đoàn quân tiến vào trận chiến với những người Đức, ông nói với họ: “Điều chúng ta làm trong đời sẽ để lại tiếng vang vĩnh cửu.”
Tôi tin điều này là đúng. Tất cả chúng ta, bất kể chúng ta làm gì, bất kể chúng ta sống bao lâu, bất kể những việc chúng ta làm nhỏ nhặt đến đâu, đều để lại một dấu ấn. Người lính bộ binh La Mã không tên trong những quân đoàn của Marcus Aurelius có thể là cha của 3 đứa trẻ, dạy chúng học được tình yêu thương, hoặc cũng có thể là người khiến những đồng đội học tập sự hào phóng và khiêm tốn của mình. Anh ta chỉ là một gợn sóng nhỏ trong chiếc hồ lớn của lịch sử, nhưng dù sao, đó vẫn là một gợn sóng.
Lời thoại từ phim “Võ sĩ giác đấu” khiến tôi nhớ đến đoạn nói về “Người đàn ông trong đấu trường” trong bài diễn thuyết của Cựu Tổng thống Theodore Roosevelt. Đây là phần cốt lõi của bài nói đó:
“Không phải là những người chỉ trích; cũng không phải những người đã chỉ ra việc một người đàn ông mạnh mẽ vấp ngã như thế nào, hay người khác có thể đã làm tốt hơn họ ở điểm nào. Công lao thuộc về người đàn ông trực tiếp ở trong đấu trường, với khuôn mặt đã bị bụi, mồ hôi và máu làm nhuốm sạm đi; người đã chiến đấu một cách quả cảm; người đã mắc lỗi hết lần này đến lần khác, bởi vì không có nỗ lực nào mà không có sai lầm và thiếu sót. Đó là người đã dấn thân thực hiện nghĩa vụ; người có lòng nhiệt thành và sự cống hiến lớn lao; người đã hy sinh bản thân mình vì một mục đích xứng đáng; người biết được rõ nhất thế nào là ở đỉnh cao chiến thắng của những thành tựu lẫy lừng; và ở tình huống xấu nhất, nếu anh ta thất bại, thì ít nhất cũng thất bại trong khi đã dám đương đầu với thử thách cam go. Vì thế, vị thế của anh ta sẽ không bao giờ ở cùng với những tâm hồn lạnh lùng và hèn nhát, những người chẳng biết đến chiến thắng hay thất bại.”
Mỗi ngày, tôi đều nhìn thấy những người đàn ông và những người phụ nữ dấn thân vào đấu trường đó, họ dậy khỏi giường và đảm đương những trách nhiệm của mình. Họ đi làm, nuôi dạy con cái, và thực hiện hàng ngàn những việc nhỏ hằng ngày khác.
Những con người này, cùng với những vị anh hùng trong lịch sử và văn học, truyền cảm hứng cho tôi dấn thân vào đấu trường đó, bất kể tuổi tác ngày càng cao, để vẫn tiếp tục gắn bó và yêu cuộc sống này. Giống như Ulysses già nua trong bài thơ của Tennyson, “thời gian và số phận đã khiến tôi già yếu đi”, nhưng tôi vẫn phải tự thúc đẩy bản thân, và tất cả chúng ta đều phải như vậy, “để nỗ lực, tìm kiếm, và tìm thấy, chứ không phải là khuất phục và đầu hàng.”
Tác giả Jeff Minick có bốn người con và một trung đội cháu chắt ở tuổi đang lớn. Ông dạy lịch sử, văn học và tiếng Latin tại Asheville, N.C. trong 20 năm. Hiện nay, ông sống và viết tại Front Royal, Virginia. Vui lòng truy cập JeffMinick.com để theo dõi blog của ông.