Điều gì sẽ xảy ra nếu án lệ Roe kiện Wade bị lật ngược?

Các nhà quan sát lâu năm của các cuộc chiến về phá thai ở Hoa Kỳ cho biết, việc lật ngược án lệ Roe kiện Wade sẽ không sớm kết thúc việc phá thai hợp pháp ở Hoa Kỳ, mà thay vào đó, hầu như chắc chắn sẽ xảy ra một loạt các tranh cãi pháp lý ở cấp tiểu bang sau khi phán quyết cho án lệ này được dự kiến thu hồi. Họ nói rằng điều này sẽ dẫn đến nhiều luật và quy định đối lập và mâu thuẫn ở các tiểu bang khác nhau.

Việc rò rỉ bản ý kiến ​​dự thảo về vụ Dobbs kiện Tổ chức Y tế Phụ nữ Jackson trên tờ Politico vào đêm hôm 02/05 đã khiến nhiều người bất ngờ, làm dấy lên chỉ trích từ cả hai phía của chính trường, và mở đầu cho một loạt các tuyên bố của các chính trị gia liên bang và tiểu bang đang tìm cách đi trước sự lật ngược tiên liệu án lệ năm 1973 –  hạ gục quy định phá thai của các tiểu bang và hợp pháp hóa thủ tục này trên toàn Hoa Kỳ.

Trong bản ý kiến ​​đa số bị rò rỉ dài 67 trang, người soạn thảo, Thẩm phán Samuel Alito gọi án lệ Roe kiện Wade là “sai lầm nghiêm trọng ngay từ đầu” và nói, “Đã đến lúc phải lưu ý đến Hiến Pháp và trả lại vấn đề phá thai cho các đại diện được bầu của người dân.”

Ngoài vụ Roe, vị thẩm phán này còn kêu gọi lật lại vụ Planned Parenthood kiện Casey, một phán quyết năm 1992 ủng hộ phán quyết trước đó. Vụ án đó tuyên bố rằng các tiểu bang không thể áp đặt những hạn chế đáng kể đối với việc phá thai trước khi một thai nhi có thể sống được bên ngoài tử cung, khi được khoảng 24 tuần tuổi thai.

Với toàn bộ cơn chấn động mà vụ rò rỉ bản ý kiến ​​về vụ Dobbs gây ra, câu chuyện này phù hợp với lập trường ủng hộ quyền của các tiểu bang được nêu rõ trong các phiên điều trần gần đây về các vấn đề trọng tâm của vụ án này. Vụ việc liên quan đến hiệu lực của một đạo luật của tiểu bang Mississippi, đang hạn chế rất nhiều trường hợp phá thai từ tuần thứ 15.

“Nếu quý vị đã lắng nghe các tranh luận và đọc các bản tóm tắt, quý vị sẽ không ngạc nhiên rằng ý kiến như vậy ​​sẽ khởi nguồn từ pháp viện. Nó phù hợp với vụ kiện mà tiểu bang Mississippi đưa ra, khi họ yêu cầu lật lại vụ Roe kiện Wade,” bà Katie Glenn, cố vấn các vấn đề chính phủ tại tổ chức American United for Life (Người Mỹ Hiệp Lực vì Sự Sống), cho biết.

Sự độc lập của các tiểu bang

Bà Glenn đã đưa ra một số suy nghĩ về những hậu quả có thể xảy ra khi phán quyết của vụ Dobbs được chuyển thành luật ở dạng hiện tại hoặc một phiên bản khá tương tự. Theo quan điểm của bà Glenn, phán quyết cuối cùng có khả năng sẽ thừa nhận tính hợp lệ của luận điểm từ Mississippi cho rằng các phán quyết của vụ Roe và vụ Casey là sai lầm và không có gì trong Hiến Pháp hoặc Tu chính án thứ 14, vốn được sử dụng để ủng hộ việc phá thai hợp pháp, đề cập hoặc ám chỉ đến việc phá thai.

Bà Glenn nói: “Lập luận của tiểu bang Mississippi là phá thai không có trong Hiến Pháp, và nếu nó không có, thì đó là một vấn đề của tiểu bang và nó cần được quy định, giống như các vấn đề sức khỏe và an toàn khác, ở cấp tiểu bang.”

Bà Glenn lưu ý, một số tiểu bang đã đặt nền tảng pháp lý cho một sự chuyển biến mà sẽ trả lại cho họ các quyết định về việc có hay không và làm thế nào để điều chỉnh hoặc hạn chế việc phá thai. Họ đã nắm thế chủ động về phiếu bầu dẫn đến việc thực hiện luật kích hoạt quy định rằng sự lật ngược của vụ Roe sẽ khiến luật đó có hiệu lực và cấm phá thai. Một ví dụ là tiểu bang Wyoming, nơi bà Glenn kỳ vọng các quan chức cấm phá thai ngay khi phán quyết của vụ Dobbs tháo gỡ hạn chế cho họ làm điều đó.

Ở các tiểu bang khác, bà Glenn dự đoán tổng chưởng lý sẽ nhanh chóng tiến đến tòa án cấp tiểu bang và liên bang để tìm cách áp dụng luật liên quan đến sự đồng thuận của cha mẹ, không phân biệt đối xử trước khi sinh, và cấm phá thai trên cơ sở chẩn đoán trước khi sinh.

Bà nói: “Chúng ta sẽ thấy các tổng chưởng lý tranh luận để những luật đó có hiệu lực, và vì vậy, tôi nghĩ rằng sẽ có làn sóng các luật khác nhau được đánh giá lại tại các tòa án liên bang.”

Các hành động và thách thức pháp lý sẽ diễn ra theo những cách rất khác nhau do các luật khác nhau lưu hành ở các tiểu bang khác nhau. Ở Florida, nơi bà Glenn cư trú, bà lưu ý rằng một luật có hiệu lực từ những năm 1980 quy định phá thai là hợp pháp ở tiểu bang. Bà hy vọng sẽ chứng kiến luật đó bị thách thức tại Tối cao Pháp viện của tiểu bang.

Theo số liệu từ Hội đồng Nghiên cứu Gia đình, 18 tiểu bang đã lên kế hoạch bảo vệ sự sống từ khi thụ thai, theo luật riêng của họ, một khi phán quyết của vụ Roe bị lật ngược. Bốn tiểu bang khác sẽ bảo vệ sự sống khi phát hiện ra nhịp tim thai. California, New York, và 18 tiểu bang khác sẽ không bảo vệ sự sống của thai nhi.

Luật pháp thay đổi

Trong khi một số người từ lâu đã xem luật phá thai về căn bản đã được kết luận kể từ khi có án lệ Roe, thì ngược lại, bà Glenn xem luật pháp xung quanh vấn đề này là liên tục thay đổi trong nhiều năm, và kết quả có thể xảy ra của vụ Dobbs là giai đoạn mới nhất trong một quá trình dài.

Bà nói: “Tiêu chuẩn đã thay đổi trong những năm qua. Ngay cả trong vụ Planned Parenthood kiện Casey, tòa án đã thay đổi quan điểm rất nhiều so với vụ Roe khi họ nói về quyền tự chủ.”

Ông Matt Forys, chánh văn phòng của tổ chức Landmark Legal Foundation có trụ sở tại Leesburg, Virginia, xem cả các tác nhân ngoại quan lẫn sự phát triển lý luận của Tối cao Pháp viện đều mang tính quyết định ở đây.

“Điều gì đã thay đổi kể từ khi có phán quyết vụ Roe? Thứ nhất, khi công nghệ ngày càng phát triển, khả năng tồn tại của bào thai hoặc trẻ em, trọng tâm của vụ Roe và vụ Casey, đang ngày càng ngắn lại [tuổi thai cần để trẻ em có thể tồn tại ngoài tử cung đang ngày càng nhỏ hơn],” ông nói. “Thứ hai, trên thực tế, tòa án nhận thấy khung pháp lý của vụ Casey khó áp dụng theo thời gian.”

Yếu tố thứ ba và không kém phần quan trọng là sự thay đổi thành phần của pháp viện, vì số lượng những người được bổ nhiệm của Đảng Cộng Hòa đồng cảm với các lập luận “ủng hộ quyền lựa chọn” đã giảm dần, ông nhận xét.

Đồng quan điểm với bà Glenn, ông Forys nói rằng việc lật ngược phán quyết vụ Roe sẽ không có nghĩa là việc phá thai tự động bị cấm trên toàn bộ 50 tiểu bang. Thay vào đó, các tiểu bang sẽ tự quyết trong việc ra quy định về phá thai. Các lệnh cấm hiện hành, và các luật kích hoạt, sẽ có hiệu lực.

Ông nói: “Chúng ta sẽ chứng kiến một loạt hoạt động trong các cơ quan lập pháp tiểu bang trong thời gian còn lại của năm, cho dù là trong phiên họp đặc biệt hay phiên họp thường lệ, khi họ giải quyết vấn đề này một lần nữa.”

Sẽ có các trận chiến

Con đường sẽ không dễ dàng cho bất cứ bên nào trong cuộc tranh cãi không ngừng này. Các tiểu bang ủng hộ sự lựa chọn không có xu hướng giữ nguyên hiện trạng. Ông Forys cho biết, đúng hơn là, họ đã hành động để trở thành nơi bảo vệ cho việc phá thai, khi lưu ý rằng California đang xem xét sửa đổi hiến pháp của tiểu bang này để bảo đảm việc phá thai hợp pháp.

Thống đốc California Gavin Newsom cũng được ghi nhận đã tuyên bố sẽ biến California thành nơi trú ẩn an toàn cho bất kỳ phụ nữ nào không thể phá thai hợp pháp ở các tiểu bang khác sau phán quyết sắp tới. Trong một cuộc họp báo hôm 04/05 tại văn phòng của tổ chức Planned Parenthood ở Los Angeles, ông Newsom đã chỉ trích gay gắt việc thu hồi phán quyết là một biện pháp đàn áp theo kiểu “chưa từng xảy ra trước đây trong cuộc đời chúng ta.”

Ở một nước Mỹ với rất nhiều luật lệ của các tiểu bang đối lập và mâu thuẫn nhau, việc kiện tụng thường xuyên và kéo dài là điều khó tránh khỏi.

Ông Forys nói: “Chương quan trọng tiếp theo trong câu chuyện pháp lý về phá thai sẽ liên quan đến cách luật của các tiểu bang ảnh hưởng lẫn nhau. Một tiểu bang ủng hộ sự sống cho phép các bên tư nhân kiện các nhà cung cấp dịch vụ phá thai có thể bị một tiểu bang ủng hộ sự lựa chọn cản trở, mà tiểu bang này lại cho phép các bên tư nhân đó bị kiện ngược trở lại. Và các tiểu bang ủng hộ sự lựa chọn có thể chặn các nỗ lực bên ngoài tiểu bang để điều tra hoặc dẫn độ các nhà cung cấp dịch vụ phá thai của mình.”

Bà Glenn cho biết bà dự đoán ngành công nghiệp phá thai được tài trợ hậu hĩnh sẽ có khả năng sáng tạo cao trong các thách thức pháp lý đối với các hạn chế về phá thai. Bà thừa nhận rằng California có khả năng đấu tranh để phá thai hợp pháp và lưu ý rằng Connecticut, nơi có các dân biểu ủng hộ nhiệt thành việc phá thai trong cơ quan lập pháp tiểu bang, gần đây đã thông qua một luật sẽ gây khó khăn nếu không muốn nói là làm cho việc ra trát đòi cung cấp thông tin khi kiện một nhà cung cấp dịch vụ y tế trở nên không tưởng.

Bà Glenn lưu ý: “Một bác sĩ có thể ngăn quý vị lấy các hồ sơ y tế của chính mình.”

Tổ chức Planned Parenthood và Liên đoàn Quyền Phá thai Quốc gia đã không phúc đáp yêu cầu bình luận từ The Epoch Times.